Nicaragua: Langdurig aanhoudende repressie en systematische mensenrechtenschendingen onder de regering van Ortega-Murillo
In de afgelopen vijf jaar heeft de Nicaraguaanse regering haar beleid van repressie om andersdenkenden en elke vorm van kritiek de kop in te drukken nog lang niet beëindigd. Ze blijft dit beleid uitbreiden en opnieuw uitvinden en nieuwe patronen van schendingen invoeren, aldus Amnesty International in een nieuw rapport.
Het rapport ‘A cry for justice: 5 years of oppression and resistance in Nicaragua’ illustreert de mensenrechtencrisis in het land sinds mensen op 18 april 2018 voor het eerst de straat opgingen om vreedzaam te protesteren tegen de hervormingen van het socialezekerheidsstelsel. Brute repressie was het middel waarmee President Daniel Ortega trachtte deze sociale onvrede onder controle te krijgen. Dat kostte al meer dan 300 doden, meer dan 2.000 gewonden en leidde tot honderden willekeurige arrestaties.
“Aan de hand van emblematische gevallen tonen we de aanhoudende repressie waaraan de Nicaraguaanse samenleving is onderworpen en de verschillende manieren waarop de mensenrechten worden geschonden van mensen die hun stem durven te verheffen om de crisis in het land aan de kaak te stellen en respect en volledig genot van rechten in Nicaragua te eisen”, zegt Erika Guevara-Rosas, directeur Amerika van Amnesty International.
Breed scala aan mensenrechtenschendingen
In het rapport worden de belangrijkste tactieken uitgelegd: buitensporig geweld, gebruik van het strafrecht om activisten en dissidenten ten onrechte te criminaliseren, aanvallen op het maatschappelijk middenveld en gedwongen ballingschap. Dat zijn de middelen die de regering van president Daniel Ortega en vicepresident Rosario Murillo heeft aangewend om de openbare ruimte geleidelijk af te sluiten en mensenrechtenverdedigers, activisten, journalisten en alle dissidente stemmen of stemmen die kritiek hebben op de regering het zwijgen op te leggen; en om op te treden zonder enige controle of verantwoording. De toepassing van deze methoden heeft geleid tot een breed scala aan mensenrechtenschendingen, waaronder willekeurige detentie, foltering, gedwongen verdwijningen, buitengerechtelijke executies en willekeurige ontneming van de nationaliteit.
Volgens door Amnesty International verzamelde informatie heeft de politie haar toevlucht genomen tot buitensporig geweld - vaak in samenwerking met regeringsgezinde gewapende groepen - en was zij de afgelopen vijf jaar op verschillende momenten verantwoordelijk voor duizenden willekeurige arrestaties.
Typisch voor deze groepen is het gebruik van dodelijke wapens in situaties waarin dat volgens het internationaal recht niet is toegestaan, wat heeft geleid tot de dood van honderden mensen. Sommige van die overlijdens werden al geclassificeerd als buitengerechtelijke executies, een misdaad onder internationaal recht.
Met behulp van informatie van Nicaraguaanse maatschappelijke organisaties en rechtstreeks gedocumenteerde zaken op verschillende tijdstippen tussen 2018 en 2023, heeft Amnesty International kunnen bevestigen dat het gerechtelijk apparaat, in samenwerking met andere nationale autoriteiten, zelf zijn nieuwe leden aanwijst, wat heeft geleid tot oneerlijke processen van mensen, enkel en alleen omdat ze werden beschouwd als kritisch voor de regering. In de gevallen uit het rapport werd nagegaan hoe de regering het strafrechtsysteem heeft aangewend als controle- en repressiemiddel tegen mensen die als dissidenten of tegenstanders worden beschouwd. Deze instrumentalisering van het strafrechtsysteem heeft geleid tot de arrestatie van honderden mensen, alleen omdat ze hun recht op vrijheid van vreedzame vergadering uitoefenden, misbruiken door de autoriteiten aan de kaak stelden en de mensenrechten in Nicaragua verdedigden en bevorderden.
Repressie mensenrechtenorganisaties en onafhankelijke media
De organisatie documenteert ook de intimidatie en repressie van de Nicaraguaanse regering tegen mensenrechtenorganisaties en onafhankelijke media. De afgelopen vijf jaar heeft de regering een reeks wetten opgesteld om de vrijheid van vereniging en de vrijheid van meningsuiting in te perken. Ze onderwierp mensenrechtenorganisaties en de media aan lastercampagnes, onwettige inmenging in hun werking en het ten onrechte criminaliseren van hun leden.
De meest voorkomende methoden die de Nicaraguaanse regering heeft gebruikt bij haar harde optreden tegen deze actoren, zijn het ontnemen van hun legale status, invallen in hun kantoren en inbeslagname van hun eigendommen, waardoor zij ernstig werden beperkt in de uitvoering van hun werk. Daarnaast waren mensenrechtenverdedigers, allerhande activisten en journalisten het slachtoffer van intimidatie, bedreigingen en zelfs aanvallen op hun fysieke integriteit. Velen moesten het land ontvluchten of besloten tijdelijk met hun werk te stoppen uit angst voor hun veiligheid.
Sociale en economische instabiliteit
In het rapport wordt ook verteld hoe de sociale en economische instabiliteit veroorzaakt door de meedogenloze repressie en de mensenrechtencrisis die Nicaragua sinds 2018 teistert, duizenden mensen het land uit heeft gejaagd. Amnesty International legt er ook in uit waarom, in het geval van Nicaragua, mensen die de afgelopen vijf jaar gedwongen zijn te vluchten, internationale bescherming moeten krijgen.
Tot slot wordt ingegaan op de willekeurige ontneming van nationaliteit waarvan meer dan 300 mensen het slachtoffer zijn, van wie velen staatloos zijn geworden, wat hen kwetsbaarder maakt en een ernstige belemmering vormt voor de uitoefening van andere rechten zoals gezondheidszorg, onderwijs en fatsoenlijk werk. Daarom herinnert Amnesty International de internationale gemeenschap aan de gedeelde verantwoordelijkheid om deze mensen bescherming te bieden.
“Vijf jaar na aanvang gaat de mensenrechtencrisis in Nicaragua nog altijd door. Het gaat gepaard met de ondermijning van de rechtsstaat, de goedkeuring van wetswijzigingen die de onafhankelijkheid van de rechterlijke macht hebben uitgehold en de afsluiting van het land voor toezicht op de mensenrechten door zowel regionale als universele mechanismen”, aldus Erika Guevara-Rosas.
“Nu meer dan ooit moet de internationale gemeenschap gecoördineerd en daadkrachtig blijven optreden. Ze moeten de systematische aard van de mensenrechtenschendingen onder de regering van Daniel Ortega en Rosario Murillo te erkennen en te veroordelen. Maar dat volstaat niet: ze moeten de rechten op gerechtigheid, waarheid en schadeloosstelling garanderen voor de duizenden slachtoffers van de mensenrechtenschendingen die het zeer repressieve beleid al heeft gemaakt en blijft maken.”
