Discriminerende wetten wakkeren in Afrika haat aan jegens LGBTI+ personen
In 2023 steeg het aantal discriminerende wetten tegen lesbiennes, homo’s, biseksuelen, trans mensen en intersekse personen in het Afrikaanse continent aanzienlijk. Het afgelopen jaar werden rechtssystemen meer en meer ingezet als wapen om LGBTI+’ers systematisch te discrimineren. Daarover documenteert Amnesty International in een vandaag verschenen rapport die zich richt op twaalf Afrikaanse landen.
In het rapport staan voorbeelden waarbij wetten op grote schaal worden toegepast om leden van de LGBTI+ gemeenschap te vervolgen en te marginaliseren. Dit benadrukt een verontrustende trend waarin juridische mechanismen worden gebruikt om mensen te onderdrukken.
‘In meerdere Afrikaanse landen zien LGBTI+’ers hoe de vooruitgang wordt teruggedraaid,’ zegt Tigere Chagutah van Amnesty International. ‘Ze worden geconfronteerd met demonstraties tegen hun identiteit en lopen tegen grote obstakels aan als het gaat om hun rechten in wettelijke en sociale context. Willekeurige arrestaties en detenties worden zorgwekkend normaal nu simpelweg jezelf zijn, wordt gezien als een criminele daad. Op sommige plaatsen hangt ook de dreiging van de doodstraf als een donkere wolk in de lucht. Een brute en onterechte straf voor mensen die enkel zijn wie ze zijn. We staan voor een groeiende crisis van een homofoob rechtssysteem.’
Wet als wapen
31 Afrikaanse landen criminaliseren nog altijd seksuele activiteiten tussen mensen van hetzelfde geslacht. Dit gebeurt ondanks het feit dat dit niet in lijn is met mensenrechtenstandaarden van de Afrikaanse Unie en de internationale gemeenschap. Er is ook een trend te zien waarin Afrikaanse landen bestaande wetten verder aanscherpen. Zo was in Uganda bijvoorbeeld seks met wederzijds instemmen van twee mensen van hetzelfde geslacht al illegaal, maar is de situatie verslechterd door de draconische Anti-Homoseksualiteitswet in 2023. In het hele continent dreigen soortgelijke wetten te worden ingevoerd.
Ghana, Malawi, Zambia en Kenia
In Ghana hebben leden van de LGBTI+ gemeenschap te kampen met aanhoudende discriminatie en een hele waaier aan mensenrechtenschendingen. Hun situatie dreigt alleen maar extra precair te worden wanneer het Ghanese Parlement doorgang geeft aan het strengste anti-LGBTI+ wetsvoorstel dat het continent kent. Het voorstel vormt een significante dreiging voor de fundamentele rechten en de vrijheid van LGBTI+’ers in Ghana.
In Malawi bevinden LGBTI+’ers zich in een alarmerende en vijandelijke omgeving met discriminerende wetgeving en voortdurende mensenrechtenschendingen die een sfeer van angst en onderdrukking creëren. Doordat schadelijke, homofobe wetten in stand worden gehouden zijn LGBTI+’ers elke dag weer vatbaar voor intimidatie en discriminatie.
In Zambia, is er een zichtbare en zorgwekkende stijging te zien van een homofoob sentiment. Deze stijging lijkt aangewakkerd te zijn door een samenspel van factoren zoals bestaande wetten, culturele normen en politieke aangelegenheden. Dit alles zorgt voor een vijandige omgeving voor LGBTI+’ers.
In Kenia heeft een parlementslid in 2023 een wetsvoorstel ‘ter bescherming van families’ ingediend. Dit voorstel bevat verontrustende maatregelen die de fundamentele rechten, zoals samenkomst, privacy en toegang tot seksuele gezondheidszorg, informatie en diensten limiteert. Het wetsvoorstel is erop gericht om seksuele handelingen en het huwelijk tussen mensen van hetzelfde geslacht te verbieden. Dit zou aanzienlijke gevolgen hebben voor de mensenrechten.
Oproep Amnesty
Amnesty International roept Afrikaanse landen en autoriteiten op om publiekelijk te erkennen dat mensenrechten voor iedereen gelijk zijn en deze te beschermen, zonder enige vorm van discriminatie. De wetten die seks met wederzijds instemmen tussen mensen van hetzelfde geslacht criminaliseren moeten worden teruggedraaid, of de pogingen om soortgelijke wetten te realiseren moeten direct worden gestopt. zulke wetgeving is niet in lijn met internationale en regionale mensenrechten standaarden. Het doet geen recht aan de waardigheid en gelijkheid van mensen.
‘Het is cruciaal om te erkennen dat de uitdagingen waar LGBTI+ personen in Afrika mee geconfronteerd worden, niet alleen in een wettelijke context plaatsvinden, maar ook in de maatschappelijke. Toch heeft het misbruik maken van de wet er zonder twijfel toe geleid dat LGBTI+’ers extra kwetsbaar zijn geworden. Dit onderstreept het belang van een gecoördineerde lokale en internationale interventie,’ aldus Samira Daoud van Amnesty International.
‘We roepen eenieder op om zich in solidariteit te verenigen met gemarginaliseerde gemeenschappen en individuen en voor hun rechten te pleiten. Zodat we samen werken aan een wereld waar gerechtigheid en gelijkheid zegevieren, ongeacht iemands seksuele oriëntatie of genderidentiteit.’
