Libanon moet deportatie van Syrische vluchtelingen stoppen
De Libanese strijdkrachten hebben onlangs honderden Syriërs gedeporteerd naar Syrië, waar ze het risico lopen vervolgd of gemarteld te worden. De deportaties vinden plaats tijdens een alarmerende golf retoriek die tegen vluchtelingen is gericht. In Libanon zijn ook maatregelen genomen die bedoeld zijn om vluchtelingen onder druk te zetten om terug te keren. Dit verklaarden negentien nationale en internationale organisaties, waaronder Amnesty International.
Sinds begin april 2023 voeren de Libanese strijdkrachten razzia’s uit in de huizen van Syrische vluchtelingen in heel Libanon. Ze deporteren de meesten van hen onmiddellijk. Veel van de mensen die gedwongen terugkeerden zijn bij de Hoge Commissaris van de Verenigde Naties voor Vluchtelingen (UNHCR) geregistreerd of ze zijn daar bekend. Gedeporteerden vertelden Amnesty International dat ze niet de kans kregen om met een advocaat of de UNHCR te praten, en dat ze niet het recht kregen om hun uitzetting aan te vechten.
Vluchtelingen zondebok
De Libanese autoriteiten hebben de economische crisis van het land verkeerd aangepakt waardoor miljoenen mensen in armoede leven en van hun basisrechten worden ontzegd. Maar in plaats van de hoognodige hervormingen door te voeren, maken ze vluchtelingen tot zondebok om zo hun eigen tekortkomingen te verdoezelen. Niets rechtvaardigt het om honderden Syrische mannen, vrouwen en kinderen met geweld van hun bed te lichten en ze over te dragen aan de regering waarvoor ze juist zijn gevlucht.
Geïnterviewden, onder wie vluchtelingen die sinds 2012 bij de UNHCR zijn geregistreerd, vertelden dat het Libanese leger de gedeporteerden naar de grens dreef en ze rechtstreeks aan de Syrische autoriteiten uitleverde. Sommigen werden gearresteerd of verdwenen na hun terugkeer naar Syrië.
Grove schendingen Syrië
Lokale en internationale organisaties blijven gruwelijke schendingen documenteren die door het Syrische leger en de veiligheidstroepen zijn gepleegd tegen Syriërs die moesten terugkeren, onder wie kinderen. Het gaat onder meer om onwettige of willekeurige detentie, marteling en andere vormen van mishandeling, verkrachting en seksueel geweld, en gedwongen verdwijningen.
De deportaties gingen gepaard met andere maatregelen om Syrische vluchtelingen te dwingen terug te keren naar Syrië. Verschillende gemeenten in heel Libanon leggen Syriërs discriminerende maatregelen op, zoals een uitgaansverbod waardoor ze in hun bewegingsvrijheid worden beperkt en tegenwerking bij het huren van een woning. Bovendien eisen sommige lokale autoriteiten van Syriërs om persoonlijke informatie te delen zoals identiteitspapieren en verblijfsvergunningen. Ze dreigden met uitzetting als ze dit weigerden.
Vijandige omgeving voor vluchtelingen
De vijandige omgeving voor vluchtelingen is aangewakkerd door de retoriek tegen vluchtelingen en in sommige gevallen door lokale autoriteiten en politici. Libanese media zijn bekritiseerd vanwege hun taalgebruik over Syriërs, waardoor de spanningen opliepen.
Deze recente ontwikkelingen leidden tot een sfeer van vijandigheid, die angst en paniek veroorzaakten binnen de Syrische gemeenschap in Libanon. Vluchtelingen in Libanon meldden dat ze in angst leven om te worden uitgezet of om te worden aangevallen. Velen zeiden dat ze hun huis al weken niet hebben verlaten.
De toename van anti-vluchtelingenretoriek, waarvan een groot deel gebaseerd is op verkeerde informatie, draagt bij aan geweld en discriminatie van vluchtelingen. Media en politieke figuren zouden de rechten van iedereen in Libanon moeten beschermen, inclusief vluchtelingen, en niet aanzetten tot geweld tegen hen.
Als partij bij het Verdrag tegen marteling is Libanon verplicht om niemand terug te sturen naar een land waar deze het risico loopt om gemarteld te worden. Libanon is ook gebonden aan het internationaal recht van non-refoulement om niemand terug te sturen naar het land van herkomst als zij vervolging te vrezen hebben.
Amnesty’s oproep
Libanon moet stoppen met de deportaties naar Syrië, die in strijd zijn met het beginsel van non-refoulement. Autoriteiten moeten eveneens afzien van discriminerende maatregelen en het gebruik van denigrerende taal tegen Syrische vluchtelingen. Ze moeten ervoor zorgen dat iedereen die het risico loopt naar Syrië te worden uitgezet, de kans krijgt om bijstand te krijgen van een advocaat, om contact te leggen met de UNHCR en hun zaak te bepleiten voor een bevoegde rechtbank. Rechtbanken zouden elke deportatie die neerkomt op refoulement moeten verbieden.
De internationale gemeenschap moet ook haar verplichtingen nakomen, onder meer door de hulp op te voeren om Libanon te helpen het hoofd te bieden aan de aanwezigheid van naar schatting 1,5 miljoen vluchtelingen in het land. In 2022 hervestigden dertien landen slechts 7.490 Syrische vluchtelingen die in Libanon woonden.
Ondertekenaars
Amnesty International, Human Rights Watch, The Legal Agenda, The Syria Campaign, The Syrian, Network for Human Rights, Synaps, 11.11.11, Le Centre Libanais des Droits de l’Homme (CLDH), ALEF, Access Centre for Human Rights (ACHR), Basmeh & Zeitooneh, PAX, Upinion, Women Now, Samir Kassir Foundation, Daraj Media, SMEX, Alternative Press Syndicate (Nakaba Badila), Media Association for Peace (MAP).
