EU: Migratiepact zal het lijden aan de grenzen doen toenemen
De Europese Unie bereikte vandaag overeenstemming over het EU-pact inzake asiel en migratie. De hervormingen zullen de Europese asielwetgeving de komende decennia terugschroeven en tot meer menselijk lijden leiden, aldus Amnesty International.
Het vandaag bereikte politieke akkoord over een aantal wetgevingsvoorstellen, zal het migratie- en asielbeleid van de EU hervormen via regels die bepalen hoe staten omgaan met mensen die in Europa aankomen. Het akkoord door de Europese Commissie, de Raad van de EU en het Europees Parlement zal de rechten van mensen op de vlucht aantasten.
“Deze overeenkomst zal de Europese asielwetgeving voor de komende decennia op de helling zetten. Het zal resulteren in meer leed bij elke stap van iemands traject om asiel aan te vragen in de EU. Van de manier waarop asielzoekers worden behandeld door landen buiten de EU, hun toegang tot asiel en juridische steun aan de Europese grenzen, tot hun opvang binnen de EU: alles wijst erop dat deze overeenkomst is ontworpen om het moeilijker te maken voor mensen om veiligheid te vinden”, aldus Eve Geddie, directeur van Amnesty International's European Institutions Office.
“Het migratiepact zal er vrijwel zeker toe leiden dat meer mensen de facto aan de grenzen van de EU worden vastgehouden, waaronder gezinnen met kinderen en mensen in kwetsbare situaties. Er zullen minder waarborgen zijn voor mensen die asiel zoeken in de EU, en meer mensen zullen door asielprocedures aan de grens worden geloodst die niet aan de normen voldoen, in plaats van een eerlijke en volledige beoordeling van hun asielaanvraag te krijgen.”
“Het akkoord schiet ook tekort in het concreet ondersteunen van staten waar mensen het eerst aankomen in Europa, zoals Italië, Spanje of Griekenland. In plaats van voorrang te geven aan solidariteit door relocaties en het versterken van beschermingssystemen, zullen landen eenvoudigweg kunnen betalen om de buitengrenzen te versterken of landen buiten de EU kunnen financieren om te voorkomen dat mensen Europa bereiken.
De vandaag bereikte overeenkomst biedt landen ook de mogelijkheid om af te wijken van een breed scala aan EU-asielregels in tijden van een groter aantal mensen dat arriveert en in geval van zogenaamde ‘instrumentalisering’ van migranten of ‘overmacht’. Deze uitzonderingen dreigen in de praktijk in strijd te zijn met internationale verplichtingen op grond van het vluchtelingenrecht en de internationale mensenrechtenwetgeving. Ze ondermijnen een gemeenschappelijke, humane reactie op mensen die bescherming nodig hebben, stellen kwetsbare mensen bloot aan ernstige mensenrechtenschendingen, en dreigen disproportionele noodmaatregelen aan de Europese grenzen te normaliseren. Dit schept een gevaarlijk precedent voor het recht op asiel wereldwijd.
Tegelijkertijd versterkt deze overeenkomst de afhankelijkheid van de EU van staten buiten haar grenzen om migratie te beheren, voortbouwend op recente overeenkomsten met Albanië, Libië, Tunesië en Turkije. De EU zou kunnen investeren in een waardige opvang binnen de EU en in de uitbreiding van veilige en legale routes zodat mensen bescherming kunnen krijgen in Europa, zonder gevaarlijke reizen. In plaats daarvan komen de keuzes in het pact neer op een verdere stap in de richting van externalisering van grenscontrole en het ontlopen van Europa's verantwoordelijkheden voor de bescherming van vluchtelingen.
“Amnesty International roept de EU-instellingen en lidstaten al geruime tijd op om de mensenrechten centraal te stellen in de onderhandelingen over de hervorming van het EU-asielbeleid. Maar na jaren van complexe onderhandelingen dreigt de EU nu blindelings een systeem aan te nemen dat nog meer aan hervorming toe is dan het huidige.”
“Het akkoord zal de dringende problemen waarmee de asielstelsels in de EU te kampen hebben niet oplossen, waaronder te weinig investeringen in asiel- en opvangstelsels, onwettige en vaak gewelddadige pushbacks, beleid dat mensen het recht op asiel ontzegt, en straffeloosheid aan de EU-grenzen. Zonder hernieuwde inzet om de EU-wetgeving te handhaven en het afleggen van verantwoording voor pushbacks en andere schendingen, zal het akkoord niet bijdragen aan een betere bescherming van asielzoekers in Europa - of aan een beter gezamenlijk antwoord van Europa op migratie. We blijven de EU oproepen om deze schendingen - die goed gedocumenteerd zijn - aan te pakken. Dit kan door stappen te ondernemen die zorgen voor een duurzame en goed gefinancierde reactie op mensen die aan de grenzen van Europa aankomen, in overeenstemming met mensenrechten.”
Achtergrond
Vandaag hebben het Europees Parlement en de Raad van de EU een politiek akkoord bereikt over verschillende belangrijke dossiers van het Nieuwe Pact inzake Migratie en Asiel, waaronder de Verordening Asielprocedures (APR), de Verordening Asiel- en Migratiebeheer (AMMR), de Screeningverordening, de Crisis- en de Overmachtsverordening, en de Eurodac Verordening. Op technisch niveau zullen de gesprekken echter doorgaan tot februari 2024, waarna een formele goedkeuring wordt verwacht vóór de verkiezingen voor het Europees Parlement in juni 2024.
