Egypte moet willekeurig reisverbod tegen onderzoeker Ahmed Samir Santawy intrekken

“Er wordt wel gesproken over hervormingen in Egypte maar dit is opnieuw een schandalig voorbeeld van de onderdrukking door de Egyptische autoriteiten. Het blijft er voor hen om draaien om kritische stemmen het zwijgen op te leggen en te controleren, en om iedereen die opkomt voor mensenrechten te straffen.

Willekeurige reisverboden voor onbepaalde duur hebben een zware invloed op het privé- en professionele leven van betrokkenen. Ze worden door de Egyptische autoriteiten gebruikt om onafhankelijke stemmen te controleren en hun banden met de buitenwereld moeilijk te maken. Daarenboven boezemen ze angst in en geven ze een sterk signaal dat afwijkende meningen niet worden getolereerd", zegt Wies De Graeve, directeur van Amnesty International Vlaanderen.

“De Egyptische autoriteiten moeten onmiddellijk alle willekeurige reisverboden intrekken tegen mensenrechtenverdedigers, leden van het middenveld, politieke opposanten en anderen die het doelwit zijn enkel en alleen omdat ze vreedzaam hun mensenrechten uitoefenen.

De verboden schenden niet alleen het recht om het eigen land te verlaten, maar ondermijnen ook een groot aantal andere rechten, zoals het recht op onderwijs, een gezinsleven, gezondheid, vrijheid van meningsuiting en vrijheid van vereniging. De internationale gemeenschap moet druk uitoefenen op de Egyptische autoriteiten om deze wraakzuchtige praktijken te stoppen en om het recht op vrijheid van meningsuiting en het recht om te reizen te gaan respecteren.”

Ahmed Samir Santawy vertelde Amnesty International: “Het is tien maanden geleden dat ik met een presidentieel pardon uit de gevangenis werd vrijgelaten, maar ik heb nog steeds het gevoel dat ik niet helemaal vrij ben. Mijn leven staat in de wacht.

Dit reisverbod ontneemt me niet alleen mijn basisrecht om vrij te reizen nadat ik 18 maanden onterecht gevangen heb gezeten, maar het verstoort ook mijn leven ernstig. Ik kan mijn academische carrière niet voortzetten en ik kan niet bij mijn partner in België zijn. Ik mag mijn toekomst niet plannen omdat ik niet weet of ze me zullen laten reizen om bijvoorbeeld aan een doctoraat te beginnen.”

Achtergrond

Ahmed Samir Santawy is onderzoeker en student antropologie aan de Central European University in Wenen, Oostenrijk. Zijn onderzoek richt zich over het algemeen op vrouwenrechten, met een focus op reproductieve rechten.

Hij werd op 1 februari 2021 gearresteerd en vervolgens na een oneerlijk proces veroordeeld voor het verspreiden van ‘fake news’ tot vier jaar gevangenisstraf. Zijn veroordeling ging uitsluitend over berichten op sociale media die kritiek uitten op mensenrechtenschendingen in Egypte en de slechte aanpak van de Covid-19 pandemie door de staat. Na een wereldwijde campagne werd hij op 30 juli 2022 vrijgelaten na een presidentieel pardon.

Ambtenaren van de internationale luchthaven van Caïro verboden Ahmed Samir Santawy op 27 augustus 2022 al eens op willekeurige wijze om naar Oostenrijk te reizen om zijn studie te hervatten, onder verwijzing naar ‘instructies van veiligheidsinstanties’.

Egyptische autoriteiten blijven ten minste 18 mensenrechtenverdedigers en NGO-medewerkers verbieden om naar het buitenland te reizen, voor sommigen sleept dat al meer dan zes jaar aan. Onder hen zijn directeuren en medewerkers van organisaties zoals het al-Nadeem Centrum voor de Rehabilitatie van Slachtoffers van Foltering, het Egyptische Initiatief voor Persoonlijke Rechten, het Caïro Instituut voor Mensenrechten Studies en het nu gesloten Arabisch Netwerk voor Mensenrechteninformatie.

Veiligheidstroepen hebben ruime discretionaire bevoegdheden om personen een reisverbod op te leggen zonder gerechtelijk bevel of enige vorm van proces. De meeste mensen die een reisverbod opgelegd krijgen, worden niet eens geïnformeerd over de beperkingen en ontdekken hun reisverbod pas wanneer ze aan boord van een internationale vlucht proberen te gaan.