Amnesty International eist dringende actie: ‘België moet opvangcrisis oplossen’

Vandaag lanceert Amnesty International een dringende internationale schrijfactie gericht aan premier Alexander De Croo. De Belgische regering moet onmiddellijk de nodige maatregelen nemen om de zelfgecreëerde opvangcrisis op te lossen. Mensen die internationale bescherming zoeken hebben recht op een menswaardige behandeling.

“Vandaag wachten meer dan 2.600 mensen, voornamelijk alleenstaande mannen, op opvang. Deze crisis sleept al twee jaar aan. Intussen moeten mensen uit noodzaak hun toevlucht nemen tot het slapen op straat of in geïmproviseerde tenten, en dat in erbarmelijke omstandigheden. Met de winter in aantocht zal hun situatie alleen maar verslechteren”, aldus Eva Davidova, woordvoerder van Amnesty International Vlaanderen.

“Onze overheid kiest ervoor om asielzoekers niet het onderdak en de basisvoorzieningen te bieden waar ze recht op hebben. Mensen bereiken België in de hoop hier bescherming te vinden tegen conflicten en vervolging. Het is schandalig dat ze terechtkomen in situaties die hun waardigheid en mensenrechten ernstig aantasten. De regering mag dit niet normaliseren.”

Minachting voor de rechtsstaat

Ruim 8.000 rechterlijke uitspraken hebben erkend dat de Belgische instellingen hun verplichtingen niet zijn nagekomen om mensen die asiel aanvragen de opvang en hulp te bieden waar ze recht op hebben. Daarbij zijn ook uitspraken van het Europees Hof voor de Rechten van de Mens en een van de Raad van State.

“De Belgische regering toont een schokkend gebrek aan respect voor de rechten van mensen die asiel aanvragen. Door geen noemenswaardig gevolg te geven aan gerechtelijke uitspraken, toont de regering ook een minachting voor de rechtsstaat. Dat baart ons diepe zorgen.”

Hoewel de regering enkele maatregelen heeft genomen om de opvangcapaciteit van het land te vergroten, zijn deze traag en nog steeds ontoereikend. Het gebrek aan politieke wil om een voorspelbaar en beheersbaar probleem aan te pakken, heeft geleid tot de huidige zelfgecreëerde opvangcrisis.

Dringende actie

Het is zeer uitzonderlijk dat België het doelwit is van een internationale briefschrijfactie van Amnesty International – de vorige actie dateert uit 2006. Een internationale schrijfactie (Urgent Action) is een specifieke tool die de mensenrechtenorganisatie enkel inzet bij een urgent probleem, waarvoor een oplossing noodzakelijk en mogelijk is op korte tijd.

“De situatie in België is bijzonder ernstig. We kijken met lede ogen toe hoe de opvangcrisis zich dreigt voort te slepen tot aan de verkiezingen of zelfs daarna. Het is daarom nu de hoogste tijd om de politieke moed aan de dag te leggen om deze crisis op te lossen”, aldus Eva Davidova.

Oplossingen

Volgens Amnesty International zijn er vanuit het middenveld al heel wat haalbare en pragmatische oplossingen voorgesteld om ten minste op korte termijn soelaas te bieden.

Een voor de hand liggende maatregel is het activeren van het spreidingsplan, een mechanisme dat in 2016 werd verankerd in de wet. Wanneer er geen beschikbare opvangplaatsen meer zijn, wordt via een spreidingsplan aan gemeentes opgelegd om de nodige capaciteit bij te creëren. Dit gebeurt op basis van criteria die zorgen voor een evenwichtige spreiding. Het is cruciaal dat de federale overheid de gemeentes daarbij de nodige ondersteuning biedt.

“Precies voor dit soort situaties, waarbij het aantal mensen dat asiel aanvraagt significant hoger is dan de opvangcapaciteit, werd in de wet een spreidingsplan voorzien. Het is niet te verantwoorden dat ondanks de twee jaar durende crisis, de activering ervan nog steeds onbespreekbaar is. Wat hiervoor nodig is, zijn politieke moed en de nodige ondersteuning voor de lokale besturen”, verklaart Eva Davidova.

Amnesty International verwijst ook naar het aanstaande EU-voorzitterschap van België: “Ons land zal terecht het belang onderstrepen van een op waarden gebaseerde unie en de noodzaak om afspraken na te leven. Dat dreigt echter een holle bijklank te krijgen: de geloofwaardigheid van de hele regering en van ons land op het gebied van waarden en mensenrechten is aangetast. Het is echter nog niet te laat, onze regering kan nog over zijn schaduw heen stappen, maar daarvoor is dringende actie nodig,”, besluit Eva Davidova.

Achtergrond

In oktober 2023 publiceerde Amnesty International reeds een publiek statement, waarin België wordt opgeroepen om de mensenrechten te respecteren en de nodige maatregelen te nemen tegen de zelfgecreëerde opvangcrisis.