Wat staat Syrische kinderen te wachten in Europa
Het beeld van de vijfjarige Omran Daqneesh, bebloed en in shock achter in een ambulance, nadat hij uit het puin van zijn huis was gehaald, blijft ons achtervolgen en illustreert de verschrikkelijke situatie waarin kinderen in Syrië verkeren.
Het is dan ook makkelijk te begrijpen waarom ouders hun kinderen mee willen nemen op de wanhopige, zware tocht naar Europa. Maar zelfs al overleven kinderen zoals Omran die tocht en bereiken ze de Europese kust, dan nog is hun lijdensweg lang niet voorbij.
Tijdens een bezoek aan het Griekse eiland Lesbos zag Gauri van Gullik met eigen ogen wat hen te wachten staat.
In een detentiecentrum op Lesbos zag ik Ahmed, een baby van een jaar, die al bijna zijn hele korte leventje ziek is door wat zijn moeder omschreef als een chemische aanval. Ze vertelde me dat een bom hun huis verwoestte, kort na de geboorte van Ahmed. De baby werd geraakt werd door granaatscherven in zijn hals. Niet lang daarna kreeg Ahmed last van zware astma en andere symptomen die wezen op de inademing van chloorgas.
Toen ik hem de eerste keer trof, een jaar na het bombardement, zag ik zijn littekens en hoe zijn lichaampje moeite moest doen om te ademen.
Massa-gevangenissen
Ahmeds familie zijn Syrische Palestijnen, die eerst voor de verschrikkingen van de belegering en de hongersnood vluchtten naar het kamp van Yarmouk, buiten Damascus. De oorlog bleef hen achtervolgen en ze vluchtten verder naar Idlib, in het noorden van het land. Na de bom op hun huis vluchtten ze de grens over, naar Turkije. Daar betaalden ze smokkelaars voor de overtocht naar de Griekse eilanden, in een overvolle boot over de gevaarlijke golven.
Het was niet bepaald een warm welkom dat Ahmed en zijn familie daar kregen, nadat ze aan land waren gegaan. Ze arriveerden vlak nadat de overeenkomst tussen de EU en Turkije van kracht was geworden, op 20 maart. Het akkoord herschiep de eilanden in echte massa-gevangenissen. Ahmeds familie werd met meer dan drieduizend andere mensen opgesloten in het detentiecentrum van Moria, van de buitenwereld afgesloten door prikkeldraad.
Toen ik hen daar voor de eerste keer ontmoette, hadden ze geen enkele privacy en hadden ze geen flauw benul van wat hen de komende dagen te wachten stond. Een dokter gaf hen een doos paracetamol, in plaats van er eerst voor te zorgen dat Ahmed de dringende medische verzorging kreeg die hij nodig had.
Beproevingen in heel Europa
Sindsdien zijn ze verhuisd van detentiekamp maar ze blijven in Griekenland vastzitten, net als bijna 60.000 andere vluchtelingen en migranten. De meeste vluchtwegen verder Europa in zijn afgesloten. Als het van sommige Europese leiders afhing, zouden ze simpelweg worden teruggestuurd naar Turkije. Deze uitzichtloze toestand heerst over heel Europa, in Hongarije, Servië, Griekenland, Calais en elders.
Omran herinnert me aan de zovele kinderen die we over het hele continent hebben aangetroffen, en de beproevingen die hen te wachten staan.
Bijna een derde van de vluchtelingen en migranten die de Middellandse Zee oversteken naar Europa zijn kinderen. Veel van hen reizen alleen, wat hen kwetsbaar maakt voor uitbuiting, of zijn onderweg gescheiden van hun familie, soms door toedoen van de autoriteiten zelf.
Voor zij die het trauma van de oorlog hebben meegemaakt, is er nauwelijks enige psycho-sociale hulp. Er zijn maar weinig veilige plekken waar ze kunnen spelen, laat staan studeren of naar school gaan. Sommige kinderen die we ontmoetten, zijn al zo lang niet naar school geweest dat ze niet meer kunnen lezen of schrijven.
Een 16-jarige jongen uit Syrië, die in een kamp op het Griekse vasteland zat, vertelde: “We zitten hier al 423 dagen, zonder hoop, zonder onderwijs, zonder scholen. Ik moet de kans krijgen om mijn studies af te maken.”
Verdriet en woede volstaan niet
Deze kinderen hebben nood aan veiligheid, speciale zorgen, onderwijs en een dak boven hun hoofd. Ze hebben nood aan regeringen die familiehereniging toestaat en daarbij helpt.
Ze hebben nood aan landen die hun beloften nakomen om families, zoals die van baby Ahmed, op te vangen en te hervestigen. In Europa schieten regeringen op beide vlakken schandalig tekort. De leiders van de Europese Unie bijvoorbeeld hebben nog maar 5% van het in juni beloofde aantal vluchtelingen opgenomen.
Omran heeft, net als Alan Kurdi voor hem, de aandacht van de wereld getrokken. Maar verdriet en verontwaardiging volstaan niet. De beelden hebben de wereld ontroerd, maar niet de leiders. Tot zij in actie schieten, zullen duizenden kinderen hetzelfde lot moeten ondergaan als Omran, Alan en Ahmed.
Kom in actie tegen de onmenselijke omstandigheden voor vluchtelingen in de Griekse detentiecentra. Stuur een e-mail.
Gastblog door Gauri van Gulik, adjunct-directeur Europa van Amnesty International. Je kan haar volgen op Twitter: @gaurivangulik
