Uit de beweging

Waarom de wijziging van de transgenderwet een historische kans is

14 februari 2017

Om hun genderidentiteit te laten erkennen, moeten transgender personen in België zich verplicht laten steriliseren. Dit komt neer op een harde keuze tussen twee fundamentele mensenrechten: erkenning door de autoriteiten of het behoud van reproductieve rechten. Aan die situatie komt binnenkort hopelijk een einde.

Staatssecretaris Elke Sleurs en minister Koen Geens stelden een wetsontwerp voor om de transgenderwet te herzien. Dit voorstel werd in eerste lezing goedgekeurd op de ministerraad. Hoe zullen we ons, na die wijziging, verhouden tot andere landen? Horen we bij de koplopers, of helemaal niet?

De voortrekkers zijn Argentinië, Colombia, Denemarken, Ierland, Malta, Mexico Stad en Noorwegen. Hier is er geen medische interventie nodig om de M of V op je identiteitskaart te laten wijzigen. Dus geen verplichte operatie en sterilisatie en geen diagnose van een psychiater, zoals nu in België het geval is.

Argentinië is de pionier van de zelfbeschikking. In 2012 veranderde het land zijn wetgeving zodat het geslacht op de identiteitsdocumenten van transpersonen past bij wie ze zijn. Drie jaar later, in april 2015, werd Malta het rolmodel voor de wereld. De procedure is er duidelijk, toegankelijk en snel (maximum 30 dagen). En in lijn met de standaarden van de Raad van Europa. Bovendien beschikt het over mogelijkheden voor minderjarigen om hun wettelijk geslacht in lijn te brengen met hun genderidentiteit. Ook België voorziet nu mogelijkheden voor minderjarigen, maar telkens bijgestaan door een ouder of voogd. Vanaf 12 jaar kunnen kinderen hun voornaam laten aanpassen, van 16 jaar kunnen ze het geslacht in hun geboorteakte laten wijzigen.

Het is nog even wachten op de definitieve Belgische tekst, maar het lijkt er inderdaad op dat we dankzij dit wetsontwerp een grote stap voorwaarts zetten. Maar koploper worden we niet. Met 3 à 6 maanden blijft onze procedure relatief lang. Malta behoudt dus het snelheidsrecord. Ook wat de oplossing voor minderjarigen betreft blijft Malta de voortrekker. België breekt ook geen lans voor de erkenning van niet-binaire genderidentiteiten. Volgens het wetsontwerp moeten personen die hun genderidentiteit willen laten erkennen, een attest van een transgenderorganisatie afleveren. Dit attest moet aantonen dat ze zich laten informeren hebben. Zelfbeschikking staat dus nog niet helemaal centraal. Maar toch komt deze nieuwe wet tegemoet aan de grootste bezorgdheden op het vlak van mensenrechten. Amnesty International hoopt dat de tekst snel naar het Parlement gaat voor verdere discussie zodat de Belgische behandeling van transgender personen snel verbetert. In 2016 stond België als 2e gerangschikt op de Rainbow Europe Map van ILGA-Europe. Een progressieve nieuwe transgenderwet kan ons naar de eerste plaats in Europa op vlak van LGBTI-wetgeving katapulteren. Dat is een historische kans die we niet mogen missen.