Polen: Aanklacht tegen activiste die wordt beschuldigd van hulp bij abortus moet worden ingetrokken

In november 2021 werd mensenrechtenverdediger Justyna Wydrzyńska beschuldigd van ‘helpen bij een abortus’ en ‘bezit van geneesmiddelen zonder vergunning met het doel ze op de markt te brengen’. Het is de eerste keer in Europa dat een activiste wordt vervolgd voor het helpen bij een abortus door abortuspillen te verstrekken.

“Het proces tegen Justyna Wydrzyńska komt op een moment dat de dreiging voor abortusrechten scherp in beeld is gebracht door het besluit van het Hooggerechtshof van de VS om Roe v. Wade ongedaan te maken. Het herinnert ons eraan dat ons recht op leven, op gezondheid, op lichamelijke integriteit en op autonomie niet als vanzelfsprekend mag worden beschouwd. We moeten en zullen bereid zijn om voor onze rechten te vechten zolang dat nodig is, wanneer en waar dat nodig is,” aldus Agnès Callamard, secretaris-generaal van Amnesty International.

“Als de aanklachten tegen Justyna Wydrzyńska niet onmiddellijk worden ingetrokken, schept dat een gevaarlijk precedent in Polen. Ook andere regeringen die de activiteiten van abortusrechtenactivsten willen inperken, zouden er inspiratie uit kunnen halen. Zo zouden mensen die campagne voeren voor lichamelijke autonomie en het recht op toegang tot veilige abortussen ook elders in gevaar kunnen komen.”

“Niemand mag worden gecriminaliseerd, laat staan vervolgd, voor hulp bij het plegen van een veilige abortus. Wereldwijd doodt het verbod op veilige abortus jaarlijks duizenden vrouwen, meisjes en mensen die zwanger kunnen worden.”

Abortus is in Polen alleen legaal wanneer de gezondheid of het leven van de vrouw in gevaar is of wanneer de zwangerschap het gevolg is van verkrachting of incest. Het uitvoeren van je eigen abortus of het bezit van abortuspillen voor een zelf uitgevoerde abortus is geen misdrijf onder de Poolse wet, maar elke persoon of arts die helpt bij een abortus buiten de twee toegestane gronden riskeert tot drie jaar gevangenisstraf.

“Een vrouw nam in een wanhopige situatie contact met me op. Ze vertelde me dat haar gewelddadige echtgenoot haar probeerde tegen te houden om abortus te plegen. Haar verhaal raakte mijn hart, omdat ik een soortgelijke ervaring had gehad. Ik voelde dat ik haar moest helpen,” zei Justyna Wydrzyńska.

“Mensen die een abortus nodig hebben in Polen moeten betrouwbare en onbevooroordeelde informatie krijgen over veilige abortussen en ze moeten toegang hebben tot hulp en ondersteuning. Niemand zou vervolgd mogen worden voor het tonen van medeleven en het handelen uit solidariteit. Ook ik niet. Niemand.”

Achtergrond

Justyna Wydrzyńska is een vroedvrouw die anderen tijdens de zwangerschap ondersteunt en een van de oprichters van Abortion Dream Team, een activistencollectief dat campagne voert tegen het stigma op abortus in Polen en onbevooroordeeld abortusadvies geeft volgens de richtlijnen van de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO).

Abortion Dream Team maakt deel uit van Abortion Without Borders, een trans-Europees netwerk dat informatie, advies, financiering en praktische steun biedt aan mensen in Polen en andere landen die in het buitenland een abortus willen laten uitvoeren of toegang willen krijgen tot betrouwbare onlinebronnen voor abortusmedicijnen.

Tussen januari 2021 en januari 2022 hebben meer dan 32.000 mensen in Polen contact opgenomen met Abortus zonder grenzen, wat een vervijfvoudiging is ten opzichte van het jaar daarvoor. Het ondersteunde meer dan 1.500 personen om naar het buitenland te reizen voor een abortus. De laatste maanden is de roep om hulp toegenomen na duizenden vluchtelingen uit Oekraïne die in Polen aankomen en behoefte hebben aan seksuele en reproductieve gezondheidszorg.

Meer dan 110.000 mensen in 18 landen hebben actie ondernomen om de Poolse procureur-generaal op te roepen alle aanklachten tegen Justyna Wydrzyńska in te trekken, abortus uit het strafrecht te halen en te zorgen voor toegang tot veilige en legale abortus zonder discriminatie.