Nieuw Nationaal Actieplan Gendergerelateerd Geweld komt geen moment te vroeg

“Uit recent onderzoek blijkt dat twee derde van de Belgische bevolking in de loop van het leven geconfronteerd wordt met seksueel geweld, voor meisjes en vrouwen is dat zelfs 81%. De cijfers zijn onthutsend en vragen om een gecoördineerde aanpak waarbij de federale, gemeenschaps- en gewestelijke regeringen aan één zeel trekken om dit geweld te stoppen,” aldus Wies De Graeve, directeur Amnesty International Vlaanderen. “Wij zijn dan ook tevreden dat dit nieuwe Nationaal Actieplan er – eindelijk – is.”

Het vorige Actieplan besloeg de periode 2015-2019. Tijdens de daaropvolgende coronapandemie werd ook in België een ongekende stijging opgetekend in het aantal gerapporteerde gevallen van gendergerelateerd en huiselijk geweld. Het jaarrapport van 1712 meldde een stijging van 49% in aantal oproepen ten opzichte van 2019.

Prioritair voor Amnesty International is dat maximaal wordt ingezet op preventie, dat slachtoffers snel toegang hebben tot adequate hulp en dat de straffeloosheid wordt bestreden. Hiertoe is nodig dat de basis- en voortgezette opleidingen van politiële, justitiële en gezondheidsactoren worden versterkt. Daarnaast moet werk worden gemaakt van het verzamelen en beschikbaar stellen van statistische gegevens, waaronder informatie over incidentie en de uitkomst van gerechtelijke follow-up.

Amnesty International benadrukt ook het belang van de werking en de uitbreiding van de Zorgcentra na Seksueel Geweld. Het is essentieel dat de gemaakte beloftes – één Zorgcentrum per provincie - worden nagekomen en dat deze centra over structurele en voldoende werkingsmiddelen beschikken.

WAT AMNESTY TOEJUICHT IN HET NAP

Het plan komt tegemoet aan de eisen uit Amnesty’s petitie. We zijn erg tevreden dat het plan de uitvoering van de Istanbul-Conventie als leidraad neemt. Dat bindend Europees instrument dient om vrouwen te beschermen tegen geweld en bevordert gendergelijkheid via wetgeving, onderwijs en voorlichting. Daarnaast verwelkomen we de extra aandacht die het NAP voorziet voor mensen in een kwetsbare doelgroep, zoals lgbti+, mensen op de vlucht en mensen met een beperking.

AANDACHTSPUNTEN: BUDGET EN MONITORING

Een strategie formuleren is één ding, dit omzetten in specifieke, meetbare en tijdsgebonden objectieven is iets anders. Deze praktische omzetting is enorm belangrijk, omdat enkel concrete doelstellingen gemeten en geëvalueerd kunnen worden.

Amnesty International vindt het jammer dat er niet steeds een duidelijk toegewezen budget is, bijvoorbeeld voor de opleiding van eerstelijnsactoren of voor opvolging door het parket.

Een groot deel van de uitvoering van het NAP zal ook afhangen van de middelen en politieke daadkracht van de betrokken ministers, waaronder minister van Justitie Vincent Van Quickenborne, minister van Binnenlandse Zaken Annelies Verlinden, maar evenzeer de gemeenschappen en gewesten. Voor de coördinatie tussen de verschillende entiteiten lijkt momenteel geen budget voorzien te zijn in het NAP.

Daarnaast is het essentieel dat de evaluatie volledig onafhankelijk en in samenwerking met ervaren organisaties gebeurt, die samen de stem van de bevolking en haar eis naar een betere preventie en bescherming tegen seksueel geweld vertolken. Organisaties die dag in dag uit strijden tegen seksueel geweld, hetzij via slachtofferhulp of op juridisch en politioneel niveau, hebben een onmisbare expertise en inzicht in het probleem van seksueel geweld.

Daarnaast roept Amnesty de Belgische overheden op om in de strijd tegen gendergerelateerd geweld ook een erg urgente situatie aan te pakken: de zorg voor vrouwen op de vlucht zonder geldige of met tijdelijke verblijfsvergunning, en die slachtoffer werden van gendergerelateerd geweld. Meestal krijgen deze erg kwetsbare mensen in ons land niet de zorg waar ze recht op hebben.