Palestijnse levens in gevaar nu Israël apartheid versterkt

Het onwettige doden van Palestijnen helpt Israëls apartheidssysteem in stand te houden en de praktijk moet als misdaad tegen de mensheid beschouwd worden. Hetzelfde geldt voor andere ernstige en voortdurende schendingen door de Israëlische autoriteiten, zoals administratieve detentie en gedwongen overplaatsing.

De afgelopen dagen heeft een reeks dodelijke aanvallen de dringende nood om straffeloosheid te stoppen onderstreept. Op 26 januari hebben Israëlische troepen een inval gedaan in het vluchtelingenkamp van Jenin en daarbij tien Palestijnen gedood, onder wie een 61-jarige vrouw. Op 27 januari werden zeven Israëlische burgers gedood toen een Palestijnse schutter het vuur opende in Neve Ya'akov, een Israëlische nederzetting in bezet Oost-Jeruzalem. Als reactie op deze aanval hebben de Israëlische autoriteiten de collectieve bestraffing van de Palestijnen opgevoerd door massale arrestaties uit te voeren en te dreigen met het slopen van huizen.

“De verwoestende gebeurtenissen van de afgelopen week hebben opnieuw de dodelijke kost van het apartheidssysteem blootgelegd. Doordat de internationale gemeenschap de Israëlische autoriteiten niet ter verantwoording roept voor apartheid en andere misdaden, kunnen zij de Palestijnen dagelijks segregeren, controleren en onderdrukken. Apartheid is een misdaad tegen de mensheid, en het is ronduit beangstigend om te zien hoe de daders jaar na jaar hun straf ontlopen,” aldus Agnès Callamard, secretaris-generaal van Amnesty International.

“Israël probeert sinds lang om vaststellingen over apartheid onder de mat te vegen met gerichte lastercampagnes, en de internationale gemeenschap laat zich door deze tactieken intimideren. Zolang de apartheid niet is ontmanteld, is er geen hoop op bescherming van burgerlevens en geen hoop op gerechtigheid voor rouwende families in Palestina en Israël.”

Onder het systeem van apartheid controleren de Israëlische autoriteiten vrijwel elk aspect van het leven van de Palestijnen en onderwerpen hen aan dagelijkse onderdrukking en discriminatie door territoriale versnippering en wettelijke segregatie. De Palestijnen in de bezette Palestijnse gebieden zijn gescheiden in aparte enclaves, terwijl de inwoners van de Gazastrook van de rest van de wereld zijn afgesloten door Israëls illegale blokkade, die een humanitaire crisis heeft veroorzaakt en een vorm van collectieve bestraffing is.

Dagelijks bewijs van apartheid

In het uitgebreide rapport ‘Israel’s apartheid against Palestinians: Cruel system of domination and crime against humanity’van 1 februari 2022 zet Amnesty International uiteen hoe Israël een geïnstitutionaliseerd systeem van onderdrukking en overheersing tegen Palestijnen afdwingt, overal waar het controle heeft over hun rechten: in Israël, de bezette Palestijnse gebieden en tegen ontheemde vluchtelingen door hun recht op terugkeer te ontzeggen.

Het illustreert hoe Israëlische wetten, beleid en praktijken worden vastgesteld met het overkoepelende doel om een Joodse demografische meerderheid te handhaven en de controle over land en middelen te maximaliseren ten gunste van de Joodse Israëli's, ten koste van de Palestijnen.

2022 was een bijzonder dodelijk jaar voor Palestijnen op de bezette Westelijke Jordaanoever. Ongeveer 153 - waaronder tientallen kinderen - werden gedood door Israëlische troepen, meestal in het kader van militaire invallen en arrestaties. Uit onderzoek van Amnesty International bleek dat 33 Palestijnen, waaronder 17 burgers, werden gedood door Israëlische troepen tijdens hun offensief in Gaza in augustus 2022, en dat ten minste zeven burgers werden gedood door raketten die werden afgevuurd door Palestijnse gewapende groepen.

Ondertussen nam het geweld van Israëlische kolonisten tegen Palestijnen in 2022 voor het zesde achtereenvolgende jaar toe, met onder meer fysieke aanvallen, schade aan eigendommen en vernieling van olijfgaarden. Er is uitvoerig gedocumenteerd dat de Israëlische autoriteiten dit geweld vergoelijken en faciliteren, onder meer door de aangevallen Palestijnen te arresteren, kolonisten gewapend te escorteren of gewoon toe te kijken terwijl Palestijnen worden geslagen en hun eigendommen worden vernield. De cultuur van straffeloosheid heeft verder geweld aangemoedigd, zoals blijkt uit de golf van aanvallen door kolonisten die de afgelopen dagen hebben plaatsgevonden.

Na de schietpartij in Neve Ya'akov lijken de Israëlische autoriteiten verder geweld tegen Palestijnen aan te wakkeren door plannen aan te kondigen om sneller wapenvergunningen te verstrekken ‘zodat duizenden extra burgers wapens kunnen dragen’. Premier Benjamin Netanyahu, die al heeft toegezegd de illegale nederzettingen massaal uit te breiden, zei ook dat de regering van plan is de ‘nederzettingen te versterken’.

Alle Israëlische nederzettingen in de bezette Palestijnse gebieden zijn illegaal volgens het internationaal recht, en Israëls langlopende beleid om burgers in bezet gebied te vestigen is een oorlogsmisdaad.

Door de uitbreiding van de nederzettingen lopen nog veel meer Palestijnen het risico van gedwongen overbrenging - een misdaad tegen de mensheid die de Israëlische autoriteiten systematisch hebben begaan. Een recent voorbeeld is de uitspraak van het Hooggerechtshof van mei 2022 die groen licht gaf voor de gedwongen overdracht van meer dan 1.150 Palestijnen uit Masafer Yatta op de Westelijke Jordaanoever. In het afgelopen jaar hebben de Israëlische autoriteiten ook de plannen opgeschroefd om het niet-erkende dorp Ras Jrabah in Israëls Negev/Naqab-regio te slopen en de 500 Palestijnse bedoeïen inwoners ervan te verdrijven, terwijl in januari 2023 het bedoeïenendorp Al-Araqib voor de 212e keer werd gesloopt. Het apartheidsrapport van Amnesty International laat zien hoe gedwongen uitzettingen in de Negev/Naqab, en in de bezette Palestijnse gebieden, worden uitgevoerd om Israëls demografische doelstellingen te bereiken.

Groeiende erkenning

Te midden van deze schendingen groeit de internationale erkenning dat de Israëlische autoriteiten zich schuldig maken aan het misdrijf van apartheid. De Palestijnen roepen al lang op tot erkenning van Israëls bewind als apartheid, en Palestijnse organisaties zoals Al-Haq hebben het voortouw genomen bij het bepleiten van dit doel door de Verenigde Naties.

Het streven naar een dergelijke erkenning kwam in 2022 in een stroomversnelling doordat twee speciale VN-rapporteurs concludeerden dat de Israëlische autoriteiten zich schuldig maken aan het misdrijf van apartheid. Het aantal staten in de VN-Mensenrechtenraad dat verwijst naar apartheid door Israël verdubbelde van negen in 2021 naar 18 in 2022.

Met name Zuid-Afrika en Namibië zijn bezorgd dat Israëls behandeling van Palestijnen apartheid vormt. Verschillende internationale en Israëlische mensenrechtenorganisaties hebben eveneens opgeroepen een einde te maken aan de apartheid, waaronder Human Rights Watch, Amnesty International, B'Tselem en Yesh Din.

De Israëlische autoriteiten hebben veel moeite gedaan om beschuldigingen van apartheid te onderdrukken en in diskrediet te brengen. De gevolgen zijn vooral ernstig voor Palestijnse mensenrechtenverdedigers - in augustus vorig jaar zijn de Israëlische autoriteiten binnengevallen in de kantoren van zeven vooraanstaande Palestijnse ngo's, nadat ze hen als ‘terroristische entiteiten’ hadden bestempeld en verboden hadden. In december werd Salah Hammouri’s verblijfsstatus voor Jeruzalem ontnomen. Deze veldonderzoeker bij Addameer (een organisatie die opkomt voor de rechten van gevangenen), werd nadien naar Frankrijk gedeporteerd nadat hij negen maanden in Israëlische administratieve hechtenis had gezeten.

Minachting voor internationaal recht

In mei 2023 wordt de staat van dienst van Israël op het gebied van de mensenrechten onder de loep genomen tijdens de Universele Periodieke Evaluatie (UPR) in de VN-Mensenrechtenraad. Amnesty International heeft de Israëlische autoriteiten aangeschreven om hen aan te sporen mee te doen, maar zij hebben zich nog niet aan het toetsingsproces onderworpen. De Israëlische autoriteiten hebben de meeste aanbevelingen genegeerd die tijdens de vorige UPR-cyclus in 2018 door toetsende staten naar voren zijn gebracht en door de Mensenrechtenraad zijn bekrachtigd.

Tot de aanbevelingen behoorden het beëindigen van de discriminatie van Palestijnen, het opheffen van beperkingen op de bewegingsvrijheid, een einde maken aan de praktijk van administratieve detentie en het zorgen voor verantwoording voor onrechtmatig gebruik van geweld. Zo houdt Israël momenteel meer dan 860 Palestijnen vast zonder aanklacht of proces - het hoogste aantal in 15 jaar, ondanks het feit dat er in de loop der jaren herhaaldelijk op is aangedrongen om een einde te maken aan administratieve detentie.

Amnesty’s oproep

“Het langdurig verzuim van de Israëlische autoriteiten om hun verplichtingen op grond van het internationaal recht en de aanbevelingen van de internationale gemeenschap uit te voeren, blijft nefaste gevolgen hebben voor de Palestijnen. Dit ondermijnt ook de bescherming van de rechten van Israëli's”, aldus Agnès Callamard.

“Geen enkele staat zou straffeloos het internationaal recht, inclusief bindende resoluties van de VN-Veiligheidsraad, met de voeten mogen treden. Amnesty International roept alle staten op om alle vormen van steun aan Israëls schendingen te beëindigen, en te breken met jarenlange medeplichtige passiviteit door de Israëlische autoriteiten ter verantwoording te roepen.”