Israël: Palestijnse gewapende groepen moeten verantwoording afleggen voor opzettelijk doden van burgers, ontvoeringen en willekeurige aanvallen

In Israël zijn meer dan 1.200 mensen gedood – de meeste van hen burgers en ook kinderen – en 2.400 mensen raakten gewond sinds de aanvallen begonnen in de morgen van 7 oktober 2023. In Gaza zijn ten minste 1.200 mensen, onder wie kinderen, gedood door vergeldingsacties van het Israëlische leger. Er raakten meer dan 5.600 mensen gewond. De illegale blokkade van Gaza werd aangescherpt waardoor het gebied compleet is afgesloten van water, elektriciteit, voedsel en brandstof. Dit verergert de al bestaande catastrofale humanitaire crisis in Gaza. De blokkade door Israël is een collectieve bestraffing, wat een oorlogsmisdaad is.

Videobeelden die zijn geanalyseerd door het Crisis Evidence Lab van Amnesty International, laten zien hoe Palestijnse strijders op de eerste dag van de aanvallen opzettelijk burgers beschieten en als gijzelaars meenemen. Bij een van de meest gruwelijke incidenten bij het Nova Music Festival werden ten minste 260 burgers gedood, en worden anderen nog steeds vermist.

‘Burgers afslachten is een oorlogsmisdaad en er kan geen enkele rechtvaardiging zijn voor deze weerzinwekkende aanvallen’, zegt Agnès Callamard, de Secretaris-Generaal van Amnesty International. ‘We hebben video’s geverifieerd waarop gewapende mannen burgers beschieten en mensen wegslepen als gijzelaars. Op een van de video’s paraderen gewapende mannen met een vrouw door Centraal-Gaza, als een scène uit een nachtmerrie. Alle burgers die ontvoerd zijn, onder wie kinderen, moeten onmiddellijk worden vrijgelaten. Deze misdrijven moeten worden onderzocht als deel van de lopende onderzoeken van het Internationale Strafhof naar de misdrijven die door alle partijen worden begaan in dit huidige conflict.’

‘De zeer goed gedocumenteerde Israëlische oorlogsmisdaden, zijn geen excuus voor de gruwelijke acties van de Palestijnse gewapende groeperingen, en ontslaan hen allerminst van hun verplichtingen onder internationaal recht om de fundamentele principes van menselijkheid en het beschermen van burgers te respecteren.’

Geen veiligheid of gerechtigheid

Dit onderzoek spitst zich toe op de oorlogsmisdaden en de mensenrechtenschendingen die zijn begaan door Hamas en andere gewapende Palestijnse groeperingen sinds 7 oktober. Het is een eerste briefing in het lopende onderzoek van Amnesty International naar het escalerende geweld en de mensenrechtenschendingen in Gaza en Israël.

‘Terwijl de vergeldingsacties van het Israëlische leger op Gaza aan de gang zijn, benadrukt Amnesty International dat er geen veiligheid of gerechtigheid zal komen door het aanrichten van een bloedbad in Gaza en door een collectieve bestraffing van burgers’, zegt Agnès Callamard.

Oorlogsmisdaden

De acties tegen Israël begonnen met willekeurige aanvallen met een spervuur van raketten vanuit Gaza, gevolgd door het binnenvallen van Israël door Hamas en andere Palestijnse gewapende groeperingen. Duizenden raketten landden in verschillende gebieden in Centraal- en Zuid-Israël, en tot in Tel Aviv. Bij deze onwettige aanvallen kwamen zowel Israëli’s als Palestijnen om het leven. Raketten kwamen ook terecht in niet-erkende Palestijnse dorpen in de Negev/Naqab-regio. Daarbij stierven minstens zes burgers, onder wie vijf kinderen. Deze gemeenschappen leven in precaire omstandigheden en hebben geen toegang tot schuilkelders.

Naast het buitengerechtelijk doden van burgers op verschillende locaties in het zuiden van Israël, werden ook ten minste 150 mensen ontvoerd en meegenomen naar Gaza. Onder hen kinderen en mensen uit andere landen, aldus de Israëlische autoriteiten.

Het ontvoeren van burgers is verboden onder internationaal recht en gijzelneming is een oorlogsmisdaad. Alle burgers die als gijzelaar worden vastgehouden, moeten onmiddellijk, onvoorwaardelijk en ongedeerd worden vrijgelaten. Alle mensen die gevangengehouden worden, moeten humaan worden behandeld, overeenkomstig internationaal recht en medische zorg krijgen.

Op video’s die door Amnesty International zijn geverifieerd, is te zien hoe Hamas-strijders opzettelijk burgers doden en ontvoeren in en rond Israëlische gemeenschappen dichtbij de Gazastrook op 7 oktober. In een video uit de Be’eri kibboets die door Amnesty werd geanalyseerd, zijn twee mannen in militaire kleding te zien die van dichtbij op een auto schieten, de chauffeur en twee passagiers doodden en dan de gemeenschap binnengaan.

Vervolgens is te zien hoe twee gewapende mannen de drie lichamen uit de auto halen. Op beelden van later die dag is te zien hoe zes mannen in militaire kleding vier burgers meenemen van wie de handen op hun rug zijn gebonden. In een andere video van dezelfde locatie zijn later de dode lichamen van deze burgers te zien. Amnesty verifieerde video’s met soortgelijke schokkende beelden, die gefilmd waren in de kibboets Kfar Aza, kibboets Re’im en bij Road 232. Op de beelden schieten gewapende mannen van dichtbij op auto’s en op een burger die zich schuilhoudt in een schuilkelder.

Aanval op het Nova Music Festival

Een van de incidenten waarbij veel burgers slachtoffer werden, is de aanval op het Nova Music Festival vlakbij de grens met Gaza. Hier kwamen ten minste 260 mensen om het leven. De aanval op het festival begon rond 7 uur ’s morgen met raketten die werden afgevuurd uit Gaza, gevolgd door strijders van gewapende groeperingen. Amnesty’s Crisis Evidence Lab kon de locatie en het tijdstip van achttien video’s verifiëren. Deze waren voornamelijk gefilmd door overlevenden. Ten minste een van de video’s lijkt gefilmd door leden van de gewapende groepen.

Zeven geverifieerde video’s tonen gewapende mannen die burgers beschieten. Op de achtergrond zijn constant schoten te horen. In vijf video’s zien we mensen die proberen te ontsnappen, door een veld dat vlakbij ligt of door zich te verstoppen achter bosjes. In een van de video’s schiet een gewapende man direct op een burger die op de grond ligt. In andere video’s schieten gewapende mannen direct op auto’s die van het festivalterrein proberen weg te komen. In vijf andere video’s zien we mensen die gekidnapt worden.

Amnesty International sprak met een 22-jarige overlevende. Toen de aanval begon, rende hij naar de bosjes, waar hij een gat groef met zijn handen en zichzelf tussen de bomen verstopte. Hij gebruikte wat hij vond om zijn lichaam te bedekken. Daar bleef hij 6 uur zitten, terwijl hij constant beschietingen hoorde. Op een bepaald moment hief hij zijn hoofd op en zag hij hoe schutters mensen in de rug schoten.

‘Toen wist ik dat ze overal benzine neergooiden om het gebied in brand te steken, ik kon het branden horen en ruiken. Toen realiseerde ik me dat ik geen keuze had – ik kon opstaan en beschoten worden, of ik zou verbranden in mijn schuilplaats. Ik kan niet slapen ’s nachts en ik kan niet alleen zijn. Iedere keer dat ik mijn ogen dicht doe, herinner ik me de verschrikkingen van die plaats – overal lichamen, mensen die vastzaten in brandende auto’s, de geur van bloed’, zegt hij.

De dochter van Yaacov Argamani, Noa, werd gekidnapt. Hij vertelt hoe hij zicht zaterdagmorgen zorgen begon te maken toen hij sirenes hoorde en Noa niet kon bereiken. Hij vertelt: ‘Ik voelde dat er iets niet goed was. Ik had een slecht gevoel. Ik kan het niet uitleggen, ik ben een vader, en je weet hoe ouders zich voelen als ze iets slechts vermoeden, maar niet kunt uitleggen. Dus ik probeerde haar te bereiken maar kreeg geen contact.’

Yaacov nam contact op met verschillende ziekenhuizen op zoek naar zijn dochter, maar ze hadden geen informatie over haar. Later ontving hij een telefoontje van iemand die zei een video te hebben gezien van Noa die op een motor naar de Gazastrook werd gebracht. Hij vertelde Amnesty International: ‘Ik kon het niet geloven, ik geloofde het later pas, toen ik meer video’s zag waarop ik haar zag op een motor, en haar vriend op een motor naast haar, terwijl ze naar de Gazastrook werden gebracht. Ik kan niet stoppen met aan haar te denken.’

De beide kinderen van Uri David, Tair en Hodaya David, worden vermist. Tijdens een persconferentie op 9 oktober zei hij: ‘Het is al 48 uur geleden en veel families weten niets. Niets. Ik had gistermorgen telefonisch contact met mijn dochters. Ze lagen op de grond… op de achtergrond klonk het als een schietbaan… met overal geschreeuw in het Arabisch. Ik hoorde dat en zei tegen hen dat ze op de grond moesten gaan liggen en moesten blijven liggen, met hun gezicht naar beneden of naar elkaar toe, en elkaars hand moesten vasthouden. Adem zelfs niet. Houd je adem in. Het was niet gemakkelijk. Ik was ongeveer een half uur met ze aan de telefoon. Toen hoorde ik vier ademteugen, zwaar ademhalen, en toen… antwoordden ze niet. Ik vraag de hele wereld om dit te zien. We moeten onze kinderen terugkrijgen, zo snel mogelijk.’

Oproep om wreedheden te stoppen

Amnesty International roept de internationale gemeenschap op om alle noodzakelijke maatregelen te treffen om ervoor te zorgen dat de mensenrechten van Palestijnen en Israëli’s volledig beschermd worden, en om te zorgen voor gerechtigheid en compensatie voor de slachtoffers.

Amnesty International roept ook de Israëlische autoriteiten en de Palestijnse gewapende groeperingen op zich strikt te houden aan het oorlogsrecht: ten eerste door menselijkheid te behouden bij de vijandigheden, door alle nodige maatregelen te nemen om lijden van burgers en schade aan burgerobjecten te beperken, door geen onwettige aanvallen te doen en door burgers niet collectief te bestraffen.

Amnesty International roept alle Palestijnse gewapende groeperingen in Gaza op om alle burgers die zijn gegijzeld onvoorwaardelijk en onmiddellijk vrij te laten.

Amnesty International herhaalt de oproep aan Israël om een einde te maken aan de 16 jaar durende illegale blokkade van Gaza. Om te beginnen moet de versterkte, volledige blokkade van de afgelopen week onmiddellijk opgeheven worden.

Amnesty International roept daarnaast de Israëlische overheid op om af te zien van het aanzetten tot geweld en om spanningen niet verder te laten oplaaien in de bezette Westelijke Jordaanoever, waaronder in Oost-Jeruzalem, en om de veiligheid te waarborgen van alle burgers die onder Israëls controle leven.

Onderzoek Internationaal Strafhof

In 2021 startte het Internationaal Strafhof (ICC) een onderzoek naar de situatie in de Palestijnse staat. Onder dit mandaat vallen misdrijven onder internationaal recht die zijn begaan door alle partijen in de huidige gevechten, zoals het zojuist heeft bevestigd, en ook de misdaad tegen de mensheid van apartheid tegen de Palestijnen. Amnesty International roept de aanklager van het ICC op de voortgang in dit onderzoek te versnellen, en om alle recente misdrijven die zijn begaan door alle partijen in het onderzoek mee in acht te nemen.

De recente aanvallen in Israël moeten gezien worden in de bredere context van de situatie in Israël en de bezette Palestijnse gebieden. Amnesty International benadrukt evenwel in de sterkst mogelijke termen dat niets oorlogsmisdaden kan rechtvaardigen.

Het onrecht en de mensenrechtenschendingen behoren tot de belangrijkste oorzaken van dit geweld en moeten worden aangepakt. Burgers zullen een zware prijs blijven betalen totdat Israël het apartheidssysteem dat het hanteert tegen Palestijnen ontmantelt. Daaronder valt ook het beëindigen van de illegale blokkade van Gaza.

Wettelijk kader

Het internationale humanitaire recht is van toepassing bij gewapende conflicten, en legt verplichtingen op aan alle partijen in het conflict om burgers te beschermen en menselijk lijden te verminderen. De strijd tussen Israëlische soldaten en Hamas en andere gewapende Palestijnse groeperingen, valt onder regels over het uitvoeren van vijandigheden zoals het internationale oorlogsrecht. Voor deze briefing zijn het verbod op directe aanvallen op burgers, moord, ontvoering en willekeurige aanvallen van extra belang.

Het is een cruciaal principe van het internationaal humanitair recht dat partijen in een conflict nooit directe aanvallen uitoefenen op burgers, en alle mogelijke maatregelen nemen om het lijden van burgers en schade aan burgerlijke infrastructuur te voorkomen.

Willekeurige aanvallen, waaronder aanvallen op objecten die geen militaire functie hebben, zoals de raketten die door Palestijnse gewapende groepen zijn afgevuurd vanuit Gaza, zijn ook verboden. Het is ook verboden om mensen te gijzelen, wat inhoudt het ontvoeren of vastzetten van iemand met de dreiging om deze persoon te doden, verwonden, of te blijven vasthouden om een derde partij te dwingen iets te doen of niet te doen als een voorwaarde voor de vrijlating of veiligheid van de gegijzelde. Het overtreden van deze regels is een oorlogsmisdaad. Het plegen van oorlogsmisdaden is strafbaar voor degenen die hem hebben gepland, goedgekeurd en hebben opgedragen.

Sinds 2007 heeft Israël een blokkade van het luchtruim, het land en de zee van de Gazastrook opgelegd, waarmee de gehele bevolking collectief wordt gestraft. De huidige gevechten zijn sindsdien de zesde grote militaire operatie tussen Israël en gewapende groepen uit Gaza.

In juni publiceerde Amnesty een onderzoek naar het offensief in Gaza van mei 2023. Daaruit bleek dat Israël zich schuldig had gemaakt aan het onwettig vernietigen van Palestijnse huizen, vaak zonder militaire noodzaak. Dit is een vorm van collectieve bestraffing van de burgerbevolking.

In het rapport uit februari 2022, beschrijft Amnesty International hoe het Israëlische leger strafbare feiten beging in Gaza (en ook op de Westelijke Jordaanoever en Israël) volgens het ICC en het Internationaal Verdrag inzake de bestrijding en bestraffing van de misdaad van apartheid. Dit was een onderdeel van een wijdverspreide en systematische aanval op de burgerbevolking met als doel een systeem van onderdrukking en overheersing over Palestijnen te behouden. Deze vormen samen de misdaad tegen de mensheid van apartheid.

Eerdere rapporten van Amnesty International over de schendingen en misdrijven die zijn begaan in de gevechten tussen Israël en Palestijnse gewapende groeperingen staan hier.

Oorlogsrecht

Amnesty International is een onpartijdige mensenrechtenorganisatie en wil ervoor zorgen dat alle partijen in een gewapend conflict zich houden aan het internationaal humanitair recht en de internationale mensenrechten. Daarom zal Amnesty International in toekomstig onderzoek kijken naar de militaire acties van Israël in de Gazastrook om te kunnen vaststellen of Israël zich houdt aan de regels van het internationale oorlogsrecht. Het moet de noodzakelijke maatregelen nemen om leed bij burgers en burgerobjecten te beperken, en geen collectieve bestraffing van burgers uit te voeren – zoals verplicht onder internationale wetgeving. Amnesty International houdt daarnaast ook de activiteiten van Hamas en de gewapende Palestijnse groeperingen in de gaten.