Amnesty reageert op onterechte uithaal van Staatssecretaris Francken

Amnesty vraagt aan België om het spreidingsplan uit te voeren zoals voorzien en daarnaast extra inspanningen te leveren voor alle mensen die uitgesloten zijn van het plan en nood hebben aan bescherming.

"De solidariteit met mensen op de vlucht staat in Europa op een heel laag pitje"

“In Griekenland en Italië zitten duizenden asielzoekers nog steeds vast in mensonwaardige omstandigheden. Dat is de bittere realiteit van vandaag. Het zwakke Europese spreidingsplan heeft daar weinig aan verholpen. De solidariteit met mensen op de vlucht staat in Europa op een heel laag pitje”, zegt Eva Berghmans, asielexpert van Amnesty International Vlaanderen.

In 2015 bereikten meer dan een miljoen asielzoekers Europa via de Middellandse Zee. Velen van hen reisden vanuit Griekenland en Italië door naar andere EU-lidstaten. Naarmate routes werden afgesloten, kwamen meer mensen vast te zitten in Griekenland en Italië. Dit alles leidde tot spanningen tussen lidstaten. Om dit alles te verhelpen werd op het niveau van de Europese Unie een spreidingsplan uitgewerkt, op basis van solidariteit tussen de lidstaten.

Het relocatieplan dat werd uitgewerkt in september 2015 was reeds bij de totstandkoming onvoldoende ambitieus. De Raad van de Europese Unie wilde op twee jaar tijd slechts 160.000 asielzoekers verspreiden over de EU. België verbond zich er oorspronkelijk toe om 3.812 asielzoekers te reloceren.

“Het oorspronkelijke streefcijfer lag al niet hoog, maar het werd onmiddellijk nog verder naar beneden gehaald omdat het solidariteitsplan slechts van toepassing was op een beperkt aantal personen. Alleen mensen met een nationaliteit waarvan de erkenningsgraad minstens 75% bedraagt, komen in aanmerking voor dit spreidingsplan. In de praktijk is het plan dus enkel van toepassing op Syriërs en Eritreërs.”, zegt Eva Berghmans.

Zo werd het totale streefcijfer van het Europese spreidingsplan teruggebracht van 160.000 tot 98.255. Het engagement van België werd bijgesteld tot 1.530 personen.

“Bovendien trad op 20 maart 2016 de EU-Turkijedeal in werking. Alle asielzoekers die nadien nog aankwamen in Griekenland worden uitgesloten van het Europese spreidingsplan. Dit is onbegrijpelijk want duizenden asielzoekers - velen van hen met een legitieme asielclaim - zitten reeds maandenlang vast in mensonwaardige omstandigheden in Griekenland”, zegt Eva Berghmans.

België stelde zijn oorspronkelijk engagement bij van 3.812 tot 1.530 personen. Daarvan zijn er momenteel slechts 997 mensen gereloceerd. Dat wil dus zeggen dat zelfs de bijgestelde minimale quota niet gehaald werden.

De cijfers tonen overigens duidelijk aan dat het ook anders kan. Andere EU-lidstaten leverden meer inspanningen en hebben een groter deel van hun quota kunnen invullen. Het aantal personen gereloceerd door Malta overstijgt het initiële engagement. Ook Finland en Ierland hebben, in het licht van hun oorspronkelijke engagement, lovenswaardige inspanningen geleverd.

De Europese Commissie en de Raad hebben de lidstaten, met inbegrip van België, herhaaldelijk opgeroepen om hun inspanningen te verhogen en het relocatieproces te versnellen. De cijfers tonen aan dat België op dit punt tekort is geschoten.

“Het is duidelijk dat België zich niet op de borst kan kloppen. Het relocatiemechanisme is slechts in zijn meest minimalistische interpretatie toegepast, en zelfs de bijgestelde quota zijn niet volledig ingevuld. Bovendien behoort het tot de discretionaire bevoegdheid van de lidstaten om ook een oplossing te bieden aan mensen die niet onder het enge toepassingsgebied van het relocatieschema vallen. In Griekenland en Italië zitten duizenden mensen die nood hebben aan bescherming. Het zou van werkelijke solidariteit getuigen als ook zij niet aan hun lot overgelaten worden”, besluit Eva Berghmans.