Wereldvluchtelingendag: maak een einde aan mensenrechtenschendingen en geweld tegen Afghaanse vluchtelingen

Op Wereldvluchtelingendag eren de leden van de Alliance for Human Rights in Afghanistan samen Afghaanse vluchtelingen over de hele wereld. Wij eren hun kracht en moed omdat zij gedwongen waren hun land te ontvluchten om aan conflicten en vervolging te ontsnappen. Wij erkennen de zware ontberingen die zij hebben doorstaan en bevestigen ons engagement om hun stem te laten horen en hun rechten te verdedigen. De Alliance for Human Rights herinnert de internationale gemeenschap aan haar verplichtingen om het recht op asiel, het recht op leven en andere fundamentele mensenrechten van Afghaanse vluchtelingen te handhaven en te beschermen in het kader van het internationaal recht over mensenrechten.

De Afghaanse vluchtelingencrisis is een van de grootste aanhoudende vluchtelingensituaties in de wereld. Momenteel zijn meer dan 6 miljoen Afghanen door conflicten, geweld en armoede uit hun huizen en hun land verdreven. Daarvan zijn er 3,5 miljoen ontheemd binnen Afghanistan, terwijl 2,6 miljoen Afghaanse vluchtelingen in andere landen wonen. Deze aantallen zijn nog toegenomen door de machtsovername door de taliban in Afghanistan in augustus 2021 en de kritieke humanitaire crisis waarmee Afghanistan nu wordt geconfronteerd. De gevolgen van de situatie zijn vooral verwoestend voor vrouwen en kinderen, die 80% van de nieuwe ontheemden uitmaken. Zij lopen een groter risico op scheiding van gezinnen, psychosociale stress en trauma's, uitbuiting en gendergerelateerd geweld.

Vluchtelingenrechten zijn fundamentele mensenrechten. Het Vluchtelingenverdrag van 1951 en het Protocol daarbij van 1967 beschermen de rechten van vluchtelingen. Deze omvatten het recht niet te worden uitgezet, behalve onder bepaalde strikt omschreven voorwaarden; het recht niet te worden gestraft voor illegale binnenkomst in een staat; het recht op werk, huisvesting, onderwijs, openbare hulpverlening, godsdienstvrijheid, toegang tot het rechtsstelsel, vrij verkeer binnen het grondgebied en het ontvangen van identiteits- en reisdocumenten.

Helaas genieten vele Afghaanse vluchtelingen, onder meer in Iran, Pakistan, Oezbekistan, Tadzjikistan, Maleisië en Turkije, niet de rechten die het internationaal recht hun toekent. Zij hebben nog steeds te maken met bruut geweld, mishandeling en pushbacks. Zij worden gediscrimineerd en hebben moeite om toegang te krijgen tot basisvoorzieningen, onderwijs, werk, identiteits- en reisdocumenten. In de ergste gevallen worden zij geconfronteerd met willekeurige detenties, straffen en deportatie.

Wij zijn ontzet over het toenemende aantal geweldsincidenten en ernstige mensenrechtenschendingen tegen de Afghaanse vluchtelingen. Geconfronteerd met dergelijke flagrante schendingen negeren vele regeringen het grote lijden van personen die internationale bescherming nodig hebben, in het bijzonder vrouwen en kinderen.

Staten moeten hun verplichtingen nakomen en de fundamentele mensenrechten eerbiedigen, waaronder het recht op leven en het recht om asiel aan te vragen. Wij doen een beroep op de staten om:

- Het Vluchtelingenverdrag van 1951 en het bijbehorende Protocol van 1967 te bekrachtigen;

- Alle nodige maatregelen te nemen om een veilige uittocht uit Afghanistan te garanderen voor allen die het doelwit zijn van de taliban en andere partijen. Dit houdt in dat ervoor moet worden gezorgd dat de grensovergangen open blijven, de afgifte van visa wordt bespoedigd en steun wordt verleend voor evacuaties en hervestiging;

- Onmiddellijk een einde maken aan de gedwongen terugkeer van Afghaanse vluchtelingen en gehoor geven aan de oproep van de Hoge Commissaris van de Verenigde Naties voor de Vluchtelingen (UNHCR) om de gedwongen terugkeer van eigen onderdanen en voormalige ingezetenen op te schorten, met inbegrip van personen wier asielaanvraag is afgewezen, totdat de situatie in het land voldoende gestabiliseerd is, zoals vastgesteld in een onafhankelijke mensenrechtenevaluatie, en de veiligheid, de rechtsstaat en de mensenrechtensituatie in Afghanistan aanzienlijk verbeterd zijn om een veilige en waardige terugkeer mogelijk te maken;

- Alle Afghaanse asielzoekers toegang verlenen tot een duidelijk, transparant en functionerend asielsysteem, een verzoek om internationale bescherming indienen en een verzoek om hervestiging indienen;

- Personen die een bijzonder risico lopen, zoals mensenrechtenverdedigers, journalisten, vrouwelijke leiders en activisten, en LGBTI+-personen, op alle niveaus onmiddellijke praktische steun te verlenen, onder meer via diplomatieke en politieke kanalen, met specifieke en versterkte beschermingsmaatregelen voor vrouwelijke mensenrechtenverdedigers en vrouwelijke journalisten. Hun invloed aan te wenden, ook op economisch, politiek of religieus gebied, om ervoor te zorgen dat bovenstaande eisen worden nageleefd.

Wij zijn solidair met de Afghanen - zowel in eigen land als in ballingschap.

Amnesty International

Human Rights Watch

Freedom House

Freedom Now

Internationale Federatie voor Mensenrechten (FIDH)

MADRE

Wereldorganisatie tegen foltering (OMCT)