VS/Cuba: sluit Guantanamo

Momenteel worden nog ongeveer 290 mensen vastgehouden in Guantánamo. De leefomstandigheden zijn bijzonder hard. Sommige gevangenen zitten tot 22 uur per dag vast in een kleine cel met kunstmatig licht, zonder verse lucht. Getuigenissen over foltering en andere vormen van mishandeling zijn talrijk.

"De gangbare praktijken in Guantánamo zijn volledig in strijd met internationale standaarden. De gedetineerden weten niet hoe lang ze opgesloten blijven, hebben slechts sporadisch contact met hun familie en meestal geen toegang tot een advocaat," zegt Lore Van Welden, woordvoerster van Amnesty International Vlaanderen.

De Amerikaanse autoriteiten geven toe dat ongeveer een vierde van de gedetineerden op Guantánamo 'Cleared for Release' is. Zij vormen geen bedreiging voor de Amerikaanse veiligheid maar kunnen of mogen niet terug naar hun land van herkomst omdat ze er niet welkom zijn, omdat ze er het risico lopen gefolterd te worden of omdat de VS weigert hen te laten gaan.

"De Amerikaanse overheden moeten deze mensen snel een adequate oplossing bieden. Er moet ook dringend werk gemaakt worden van een afdoend compensatiesysteem voor mensen die ten onrechte jarenlang van hun vrijheid zijn beroofd," stelt Lore Van Welden.

Ongeveer 70 gevangenen zullen volgens de VS nog een proces krijgen voor de zogenaamde "militaire commissies". Dit zijn militaire rechtbanken die speciaal werden opgericht door de VS om gedetineerden in het buitenland te berechten en de Amerikaanse rechtsregels te omzeilen.

"In een rechtzaak voor een militaire commissie is bewijsmateriaal verkregen door foltering toegestaan. Het systeem van militaire commissies ontzegt gevangenen bovendien het basisrecht om de wettelijkheid van hun eigen gevangenschap gerechtelijk aan te vechten."

Amnesty International voert op 11 januari wereldwijd actie tegen deze wantoestanden. Van Amerika tot de Filippijnen komen duizenden mensen op straat voor meer respect voor de mensenrechten in de strijd tegen terreur. In Brussel marcheren geketende Amnestyactivisten in oranje overalls om 15.00u van het Vrijheidsplein naar de Amerikaanse ambassade. In hun kielzog volgt een delegatie parlementairen die de eisen van Amnesty over Guantánamo ondersteunt.

De wereldwijde actie op 11 januari betekent de start van een hele reeks activiteiten rond de sluiting van Guantánamo. Nog tot 26 juni, Internationale Anti-Folterdag, organiseert Amnesty speciale evenementen om de illegaliteit van de gevangenis aan te klagen. In België zal bijvoorbeeld het jaarlijkse benefietconcert van Amnesty op de Antwerpse Groenplaats in teken staan van Guantánamo.

Niet alleen de sluiting van Guantánamo is cruciaal. Dit detentiecentrum is slechts het zichtbare topje van de ijsberg. Onder de oppervlakte gaan nog tal van andere schendingen schuil: een netwerk van geheime gevangenissen, illegale overdracht van gevangenen, verdwijningen, foltering, het uitbesteden van foltering en het doelgericht ondergraven van de internationale rechtsregels.

Regisseur Gavin Hood stelt in zijn nieuwe film 'Rendition' een aantal van deze illegale praktijken van de CIA in de strijd tegen terreur stevig aan de kaak. De politieke thriller met onder meer Reese Witherspoon en Meryl Streep verschijnt vanaf 9 januari in de Belgische filmzalen. Amnesty International organiseert met Kinepolis Brussel de avant-première van 'Rendition' op dinsdag 8 januari.

Meer achtergrondinformatie over de zesde verjaardag van Guantánamo op:
www.amnesty.org/en/for-media/resources/counter-terror-with-justice