Vervuiling veroorzaakt mensenrechtentragedie in Niger-delta
Amnesty International waarschuwt voor een mensenrechtentragedie in de Niger-delta. Oliemaatschappijen begaan mensenrechtenschendingen tegen de plaatselijke bevolking en de overheid roept hen daarvoor niet ter verantwoording.
In het nieuw rapport Petroleum, Pollution and Poverty in the Niger Delta onderzoekt Amnesty de impact van olielekken, gasverbranding, afvallozing en andere praktijken van de olie-industrie. De meeste dossiers over milieuverontreiniging in het rapport hebben betrekking op activiteiten van Shell, het belangrijkste oliebedrijf in de Niger-delta.
"Mensen in de Niger-delta moeten drinken, koken en wassen in vervuild water. Ze eten vis die besmet is met olie en andere giffen – als ze tenminste het geluk hebben nog te kunnen vissen. Ze verbouwen land dat verwoest is door vervuiling. Ze ademen lucht die verontreinigd is door olie, gas en andere stoffen. Ze hebben last van ademhalingsproblemen en huidaandoeningen," zegt Lore Van Welden, woordvoerster van Amnesty International Vlaanderen.
De impact van vervuiling in de Niger-delta op mensenrechten is zwaar onderbelicht. De meerderheid van de bevolking is afhankelijk van de natuurlijke rijkdommen via landbouw en visserij.
"De Nigeriaanse overheid verzaakt aan haar verplichting om het recht op voedsel, water, gezondheid en broodwinning van haar bevolking te garanderen,” zegt Lore Van Welden. “Sommige oliemaatschappijen maken misbruik van dit overheidsfalen en negeren de menselijke impact van hun activiteiten schromelijk.”
"De Nigeriaanse overheid zegt zich bewust te zijn van de risico’s van olieverontreiniging voor mensenrechten, maar slaagt er niet in deze rechten te garanderen. Ondanks de extreme vervuiling in de Niger-delta en de massale klachten van de bevolking, kon Amnesty bijna geen overheidsgegevens vinden over de impact van olievervuiling op mensen.”
Er zijn echter een aantal positieve signalen. Het recent opgerichte National Oil Spill Detection and Response Agency (NOSDRA) lijkt doortastender op te treden. Amnesty juicht de proactieve aanpak van NOSDRA toe, maar waarschuwt dat het agentschap meer middelen nodig heeft.
De verantwoordelijkheid voor het rechtzetten van mensenrechtenschendingen wordt door de Nigeriaanse overheid te veel in handen gegeven van de schenders zelf – de oliemaatschappijen. Effectief rechtsherstel is daardoor vaak ver te zoeken.
Amnesty legt in haar rapport de schuld niet alleen bij de overheid.
"Het falen van de overheid ontslaat bedrijven niet van hun verantwoordelijkheid," zegt Lore Van Welden. "Er bestaan internationale standaarden voor de olie-industrie met betrekking tot de impact van hun activiteiten op milieu en mens. Oliebedrijven in de Niger-delta zijn heel goed op de hoogte van deze standaarden, maar negeren ze niettemin. Ondanks haar claim een sociaal en milieubewust bedrijf te zijn, blijft Shell mensenrechten schenden omdat het er niet in slaagt milieuverontreiniging te vermijden of op te lossen.”
Shell en andere bedrijven doen ook geen toereikend onderzoek naar de menselijke impact van hun activiteiten of ze maken onderzoeksresultaten niet voldoende publiek. De gemeenschappen in de Niger-delta hebben vaak geen toegang tot belangrijke informatie over de invloed van de olie-industrie op hun leven. Dit gebrek aan informatie is een katalysator voor frustratie, angst en onveiligheid in gemeenschappen.
Het schoonmaken van vervuilde sites laat vaak te wensen over. Bedrijven sturen ongekwalificeerd personeel om olielekken op te ruimen waardoor de besmetting van land en water gewoon doorgaat. Voortdurende vervuiling leidt vaak tot verontwaardiging en verbolgenheid bij de lokale gemeenschappen. Gemeenschappen en gewapende groepen hebben ook een aandeel in de vervuiling van de Niger-delta door het opzettelijk beschadigen van infrastructuur of diefstal van olie. De reikwijdte van dit probleem is echter onduidelijk.
"De Nigeriaanse overheid wil graag een einde maken aan het conflict in de Niger-delta, maar dan moet het dringend de oorzaken van armoede en geweld aanpakken en de straffeloosheid voor milieuverontreiniging en mensenrechtenschendingen stoppen. De overheid moet voldoende politieke wil aan de dag leggen en voldoende middelen investeren,” besluit Lore Van Welden.
