President al-Sisi in Brussel: activisten klagen mensenrechtenschendingen in Egypte aan
Ter gelegenheid van de ontvangst door koning Filip van de Egyptische president Abdel Fattah al-Sisi op het Koninklijk Paleis, hebben activisten van Amnesty International, het Cairo Institute for Human Rights Studies (CIHRS), de Fédération internationale pour les droits humains (FIDH), de Organisation mondiale contre la torture (OMCT) en andere organisaties actiegevoerd tegen de mensenrechtenschendingen in Egypte.
“Terwijl hier de rode loper wordt uitgerold voor president al-Sisi, willen we de Belgische autoriteiten eraan herinneren dat hun gast zijn land leidt met ijzeren hand en de mensenrechten van de Egyptische bevolking op gewelddadige en grootschalige manier schendt. Zo worden mensen die als dissident worden beschouwd, zoals mensenrechtenverdedigers vervolgd en opgesloten”, aldus Wies De Graeve, directeur van Amnesty International Vlaanderen.
Tijdens de actie namen verschillende mensen het woord die de repressie van al te dichtbij kennen: Ramy Shaath, een mensenrechtenactivist die in Egypte meer dan twee jaar vastzat wegens zijn activisme en zijn echtgenote, Céline Lebrun-Shaath die actief campagne voerde voor de vrijlating van haar man. Ook Souheila Yildiz kwam aan het woord, zij is de Gentse partner van Ahmed Samir Santawy – een student die al meer dan een jaar vastzit omwille van zijn academisch onderzoek naar vrouwenrechten en religie.
Ahmed Samir Santawy
Alle sprekers waren erg duidelijk in hun veroordeling van de mensenrechtencrisis in Egypte en riepen in het bijzonder op tot de vrijlating van Ahmed Samir Santawy. Ook de aanwezige activisten zetten vooral die eis kracht bij. Eerder al riepen een groep van ruim 70 organisaties en alle rectoren van de universiteiten in België op tot hetzelfde.
“Het lot van Ahmed Samir is een treffend voorbeeld van de repressie in Egypte. Hij was simpelweg student antropologie en wordt vastgehouden zonder dat daar ook maar de minste aanleiding toe is. Zijn grootste misdaad lijkt te zijn dat hij onderzoek deed naar seksuele en reproductieve rechten in Egypte. Ook door zijn nauwe band met België, drongen we er bij Premier De Croo en vice-Eersteminister Wilmès op aan om de ontmoeting met president al-Sisi te gebruiken om zijn vrijlating te bepleiten.”
“We dringen er bij koning Filip, Alexander De Croo en Sophie Wilmès op aan om president al-Sisi te vragen deze jongeman vrij te laten die niets in de gevangenis te zoeken heeft", aldus De Graeve.
Ernstige mensenrechtencrisis
Amnesty International heeft ook oproepen voor de andere leiders van de EU. Volgens Amnesty is er een ernstige mensenrechtencrisis in Egypte, met in het bijzonder de voortdurende aanvallen op mensenrechtenverdedigers, die dringend aangepakt moet worden. Amnesty wil dat Egypte die boodschap duidelijk krijgt in de marge van de topontmoeting tussen de Europese Unie en de Afrikaanse Unie (EU-AU).
"Ondanks de schijn die de Egyptische regering probeert hoog te houden, gaan de flagrante mensenrechtenschendingen in Egypte onverminderd door. De EU-leiders mogen president al-Sisi niet de kans geven om het zeer repressieve beleid van Egypte te verdoezelen," aldus Eve Geddie, directeur van het Europese kantoor van Amnesty International.
“Zij die achter de tralies zitten omdat ze op vreedzame wijze hun mensenrechten hebben uitgeoefend, verwachten van de EU-leiders dat zij het voor hen opnemen en erop aandringen dat de situatie verandert. Doen zij dit niet, dan suggereren zij dat de EU het aanhalen van de banden met Egypte belangrijker vindt dan de bescherming van de fundamentele rechten van de bevolking in Egypte.”
Recente bezorgdheden gaan onder meer over pogingen van de Egyptische autoriteiten om onafhankelijke mensenrechten-NGO's in het land uit de weg te ruimen. In januari 2022 kondigde het Arab Network for Human Rights Information, een vooraanstaande NGO die actief is op het gebied van de mensenrechten, aan dat het na 18 jaar zijn activiteiten stopzette, omdat het zijn mensenrechtenwerk niet kon voortzetten in een dergelijk repressief klimaat.
Onderdrukking mensenrechtenverdedigers
Mensenrechtenverdedigers en andere actoren van het maatschappelijk middenveld worden nog steeds het slachtoffer van politiek gemotiveerde strafrechtelijke onderzoeken, reisverboden, bevriezing van tegoeden, buitengerechtelijke probatie-maatregelen en andere vormen van intimidatie.
In de afgelopen maanden hebben de Egyptische autoriteiten ook ten minste 28 mensenrechtenverdedigers en vreedzame vertegenwoordigers van de politieke oppositie voor speciale rechtbanken gedaagd op grond van ongegronde beschuldigingen van "nepnieuws" of "terrorisme". In 2021 zijn ten minste zeven personen na een manifest oneerlijk proces veroordeeld tot gevangenisstraffen van drie tot vijf jaar omdat zij kritiek hadden geuit op de mensenrechtensituatie, het economisch beleid of de levensstandaard in Egypte.
Ondanks hun zogezegde inspanningen om de discriminatie van vrouwen te bestrijden, blijven de Egyptische autoriteiten vrouwen, waaronder slachtoffers van seksueel geweld, onderdrukken op grond van absurde beschuldigingen van "immoraliteit" of "inbreuken op het fatsoen". Zij hebben ook vrouwenrechtenactivisten gestraft voor het melden van seksuele intimidatie.
Amnesty’s oproep
Het bezoek van president al-Sisi aan Brussel komt ook kort na het nieuws dat de EU voorstelt om samen met Egypte het voorzitterschap op zich te nemen van het Global Counterterrorism Forum, een invloedrijke internationale organisatie die zich bezighoudt met terrorismebestrijding. Een groep van 16 vooraanstaande NGO’s bekritiseerde deze aankondiging omdat Egypte de strijd tegen terreur en de wetgeving die het land daarvoor heeft opgezet op ernstige wijze misbruikt om dissidenten het zwijgen op te leggen, het recht op een eerlijke rechtsgang te ondermijnen en duizenden mensen voor onbepaalde tijd in voorlopige hechtenis te houden.
Amnesty International roept de lidstaten van de EU en de AU op hun mensenrechtenverplichtingen na te komen, en om de rol van het maatschappelijk middenveld en van mensenrechtenverdedigers expliciet te ondersteunen.
"Door haar betrekkingen met Egypte op de oude voet voort te zetten, dreigt de EU haar eigen geloofwaardigheid te ondermijnen. De komende ontmoeting met president al-Sisi mag Egypte niet de gelegenheid geven om de verschrikkelijke schendingen van de mensenrechten in het land te verdoezelen. De pesterijen, intimidatie en willekeurige detenties van mensenrechtenverdedigers in Egypte moeten stoppen", besluit Eve Geddie.
