Op mensenrechten staat geen leeftijd
De komende jaren zullen ouderen een grotere groep uitmaken in de samenleving. Vandaag is zo’n 12% van de wereldbevolking ouder dan 60. Tegen 2050 zal dat met 22% bijna het dubbele zijn. Wat de coronacrisis pijnlijk duidelijk heeft gemaakt, sluimert al veel langer in onze maatschappij: wanneer we ouder worden, komen onze mensenrechten meer onder druk te staan. Hoe kunnen we ervoor zorgen dat de rechten van iedereen gewaarborgd zijn? Dat vragen we aan campagneverantwoordelijke Jorn Vennekens.
Waarom is er nood aan een internationaal ouderrechtenverdrag?
Ouderen worden vandaag in België en wereldwijd nog onvoldoende beschermd. Al te vaak worden ze het slachtoffer van misbruik, discriminatie en ontmenselijking. Oudere generaties hebben het recht om in waardigheid en veiligheid te leven. Een internationaal verdrag ter bescherming van de rechten van ouderen zou een belangrijke stap kunnen zijn richting een betere bescherming voor alle mensen op hogere leeftijd, in België en daarbuiten.
Internationale verdragen voor andere kwetsbare groepen zoals kinderen of personen met een handicap bestaan vandaag al, voor ouderen ontbreekt dit nog. Een VN-Ouderrechtenverdrag zou de druk op alle landen verhogen om discriminatie van oudere mensen tegen te gaan. Bovendien biedt het een belangrijke inhoudelijke leidraad om er nationale wetten rond te ontwikkelen.
Om die reden lanceert Amnesty een petitie waarin we de Belgische overheid oproepen om actief mee te werken aan een nieuw VN-verdrag voor de rechten van ouderen. Tal van organisaties riepen België al eerder op om zich voorstander te tonen van een ouderrechtenverdrag. Amnesty hoopt hen mee te ondersteunen en de oproep breder te laten horen.
Welke aspecten van het leven van oudere mensen krijgen nu te weinig aandacht?
Ouderen worden geconfronteerd met sociale, economische en politieke uitsluiting, alsook met belemmeringen op de toegang tot gezondheidszorg en andere essentiële diensten. Ze zijn slachtoffer van leeftijdsdiscriminatie, stereotypering en vooroordelen. Het gevolg is dat ouderen van de rest van de samenleving vervreemden en niet als rechthebbenden worden beschouwd.
In België is de situatie van bewoners in rusthuizen tijdens de pandemie hier een schrijnend voorbeeld van. Onder meer het recht op leven, het recht op gezondheid en het verbod op discriminatie werden met voeten getreden.
Maar ook internationaal documenteerde Amnesty hoe conflicten en andere crises ouderen in gevaar brengen. In het conflict tussen Armenië en Azerbeidzjan lijden ouderen in Nagorno-Karabach al decennialang, ouderen in vluchtelingenkampen in Myanmar en Bangladesh worden aan hun lot overgelaten en in Nigeria worden ouderen slachtoffer van wreedheden van Boko Haram.
Van maart tot oktober 2020, tijdens de eerste periode van de Covid-19-uitbraak, hebben de Belgische autoriteiten de mensenrechten geschonden van bewoners van woonzorgcentra. Onder meer het recht op leven, het recht op gezondheid en het verbod op discriminatie werd met voeten getreden.
Hoe kunnen we ervoor zorgen dat België zich actief inzet voor dit internationaal verdrag?
Een internationaal verdrag is er niet van vandaag op morgen. Organisaties die werken rond rechten van ouderen ijveren al meer dan 10 jaar voor zo’n verdrag. Maar stilaan rijpen de geesten en komt er momentum om echt vooruitgang te boeken.
Publieke steun uiten voor het verdrag en ook een prominente plaats opeisen aan de onderhandeltafel zijn twee belangrijke stappen die België kan en moet zetten. Dat zijn ook de oproepen uit onze petitie.
Aan een verdrag gaan altijd onderhandelingen vooraf. Er zijn staten nodig die mee de pen willen vasthouden, die voortrekker willen zijn, die inspanningen willen doen om andere staten mee te krijgen, die expertise willen aanleveren, … kortom: zo’n verdrag heeft staten nodig die zich er met volle goesting en diplomatiek gewicht willen achter zetten. België heeft daar zeker de capaciteit voor en heeft in het verleden al vaak een leidende rol opgenomen in de totstandkoming van verdragen.
Wanneer we daarin slagen en we krijgen een sterk verdrag, dan zullen staten juridische en praktische aanpassingen moeten doorvoeren. Die zullen er op gericht zijn om discriminatie op basis van leeftijd te voorkomen en inclusie van ouderen te bevorderen. En dat is voor iedereen een goede zaak.
