Gevangenissen in Congo in beeld

Er is wel meer barslecht in Congo. Het oosten van het land staat sinds augustus van vorig jaar weer in brand. Eigenlijk is het er nog nooit helemaal geblust geraakt sinds 1996. Mensenrechtenschendingen zijn dan ook een dagelijkse realiteit voor duizenden Congolezen.

Je zou dus denken: waarom nu juist een tentoonstelling organiseren over de schrijnende situatie van de gevangenissen in Congo? Wel, om de heel eenvoudige reden dat de voorbereiding van deze expositie al van start ging begin 2008, lang voor de recente opflakkering van het geweld. Toch maakte de huidige situatie deze tentoonstelling alles behalve minder relevant. De link met het huidige conflict is snel gelegd.

Jimi Kyahi, een ex-rebel, 15 jaar, kindsoldaat, maar op die leeftijd bovenal kind, is opgepakt door het Congolese leger en zit momenteel opgesloten in een gevangenis in Oost-Congo.

Of je nu kind bent of volwassenen, man of vrouw, burger of militair; iedereen zit samengepropt in cellen van twee bij drie meter. 15 personen in elke cel. Verkrachting, geweld, afpersing… zijn eerder de regel dan de uitzondering.

Gevangenen, of je nu schuldig ben of niet, je zit al te vaak opgesloten zonder enige vorm van proces, zonder recht op verdediging. Je hebt haast geen water, voedsel, hygiëne en gezondheidszorg. De kans dat je HIV of tuberculose oploopt is groot. Jan De Cock kwam hierover getuigen tijdens de vernissage van deze tentoonstelling. Hij liet zich immers vrijwillig opsluiten in gevangenissen wereldwijd in een poging dichter uit te komen bij de gevangenen. In Congo beleefde hij de schrijnendste toestanden.

Maar mensenrechten aanklagen is één ding; een positief antwoord bieden is iets anders. Amnesty Internationaal heeft daarom ook een reeks aanbevelingen opgesteld voor de Congolese regering: de gevangenen moeten voldoende eten en drinken krijgen. Jaarlijks sterven immers vele gevangenen aan ondervoeding. Zieke en gewonde gevangenen moeten goede medische hulp krijgen. Burgers en militairen moeten gescheiden worden, gezien militairen nu vaak het overwicht op andere gevangenen hebben zodat ze de voedselbedeling kunnen controleren. Ook vrouwen en mannen moeten in aparte blokken ondergebracht worden. Nu worden ze vaak samen opgesloten wat het risico op verkrachting van de vrouwelijke gevangenen verhoogt. Ook kinderen en volwassenen horen niet thuis in éénzelfde cel. Bovendien moet er voor de bestraffing van kinderen gezocht worden naar vervangende straffen zodat opsluiting niet automatisch gebeurt.