Moord en foltering: gevaarlijke militie heeft vrij spel in Libië en moet worden gestopt
In Libië heerst chaos en straffeloosheid. Dit geeft de door de staat gefinancierde militie, de Stability Support Authority (SSA), vrij spel om mensen onwettig te doden en willekeurig vast te zetten. Ook houdt de SSA migranten en vluchtelingen vast, die te maken krijgen met foltering, gedwongen arbeid en andere schokkende mensenrechtenschendingen en misdrijven onder internationaal recht, zegt Amnesty International.
Vluchtelingen en migranten die teruggestuurd worden naar Libië terwijl ze de overtocht naar Europa proberen te maken, lopen het risico om in handen te vallen van de SSA. Deze militie, die in januari 2021 per regeringsdecreet werd opgericht, staat onder bevel van een van de machtigste militieleiders in Tripoli, Abdel Ghani al-Kikli. Ondanks de vele bewijzen van gruwelijkheden die milities onder zijn bevel hebben gepleegd, werd Al-Kikli – ook wel bekend als ‘Gheniwa’ – aangesteld als hoofd van de militie.
Straffeloosheid
‘Een leider als Al-Kikli aanstellen als hoofd van een door de Libische overheid erkende militie heeft ernstige gevolgen’, zegt Diana Elthahawy van Amnesty International. ‘Dit soort gewelddadige militieleiders legitimiteit geven en op de loonlijst van de overheid zetten, zonder vragen over hun daden te stellen, geeft hen het gevoel dat ze de rechten van mensen kunnen schenden zonder gestraft te worden. Het zal voor niemand een verrassing zijn dat Al-Kikli’s nieuwe militie zich schuldig maakt aan vreselijke misdrijven tegen Libiërs, vluchtelingen en migranten.'
De milities onder zijn bevel terroriseren al meer dan tien jaar mensen in de wijk Abu Salim in Tripoli. Onder andere via gedwongen verdwijningen, foltering, moorden en andere misdrijven onder internationaal recht. ‘De daden van Al-Kikli moeten worden onderzocht en, als er genoeg bewijs is verzameld, moet hij een eerlijk proces krijgen en worden vervolgd’, aldus Elthahawy.
Amnesty International heeft in april 2022 de Libische autoriteiten aangeschreven na bewijs te hebben gekregen over de misdrijven van Al-Kikli en zijn voormalige plaatsvervanger Lofti al-Harari. Amnesty International eist dat zij, tijdens het onderzoek naar hun handelingen, niet op posities mogen zitten waarin zij misdrijven kunnen plegen. Ook mogen zij zich niet bemoeien met het onderzoek en zichzelf immuniteit geven.
Een delegatie van Amnesty International bezocht Libië afgelopen februari en sprak onder andere met negen mensen die zeggen dat zij het slachtoffer zijn van ernstige mensenrechtenschendingen, gepleegd door leden van de SSA.
Migranten drinken noodgedwongen toiletwater
Het ministerie van Binnenlandse Zaken in Tripoli bevestigt aan Amnesty International dat de SSA vluchtelingen en migranten oppakt en naar detentiecentra brengt, die geleid worden door de militie. Volgens het ministerie hebben zij geen overzicht over wat er met hen gebeurt. Op de vraag waarom de SSA betrokken is bij de acties om vluchtelingen en migranten op te pakken en ze vast te zetten, kwam geen antwoord.
Drie migranten vertelden Amnesty International dat zij en honderden anderen werden vastgehouden onder erbarmelijke omstandigheden en moesten leven in het slecht geventileerde detentiecentrum, Al Mayah, dat werd geleid door de SSA. De migranten vertelden dat ze nauwelijks eten en drinken kregen, waardoor ze water uit het toilet moesten drinken. Ze vertelden aan Amnesty International dat ze regelmatig zagen dat bewakers migranten en vluchtelingen mishandelden en verkrachtten. Ook dwongen ze hen tot prostitutie. De SSA deelt geen informatie over het aantal gevangenen in het detentiecentrum en laat geen buitenstaanders toe, maar ooggetuigen vertellen over de vele mensenrechtenschendingen door de SSA.
De SSA is, volgens de Internationale Organisatie voor Migratie (IOM), onder andere verantwoordelijk voor de dood van een man in februari 2021 en het verwonden van anderen tijdens de overname van een boot vol immigranten en vluchtelingen op de Middellandse Zee.
Amnesty’s oproep
‘Massale willekeurige detentie, foltering, dwangarbeid, verkrachting en andere afschuwelijke schendingen door de SSA-militie tegen vluchtelingen en migranten maken eens te meer op grimmige wijze duidelijk dat vluchtelingen en migranten die op zee zijn onderschept, nooit naar Libië mogen worden teruggestuurd’, aldus Diana Eltahawy.
‘De EU en de lidstaten moeten dringend alle samenwerking met Libië op het gebied van migratie en grenscontrole opschorten. Zij moeten ervoor zorgen dat elke toekomstige samenwerking afhankelijk wordt gesteld van de beëindiging door de Libische autoriteiten van het beleid van willekeurige detentie van migranten en vluchtelingen, en van een doeltreffend onderzoek naar de misdrijven tegen hen.’
