Trump trekt spoor van vernieling door mensenrechten

Dat hij op zijn eerste buitenlandse reis ook België aandoet, geeft premier Charles Michel de kans om duidelijk te maken dat het brokkenparcours van Trump anders moet, met de universele mensenrechten als kompas.

Over het discriminerende inreisverbod voor mensen uit een aantal landen waar vooral moslims wonen, is al veel inkt gevloeid. Net als over zijn plannen voor een muur aan de Mexicaanse grens. Die muur staat symbool voor het criminaliseren van vluchtelingen en het afwijzen van elke verantwoordelijkheid in de grootste vluchtelingencrisis sinds WOII. Maar de aanval van de Trump-administratie gaat veel breder.

Mensenrechtenschenders worden helemaal niet meer tot de orde geroepen door de VS. Trump drukt ze net tegen de borst.

In eigen land is een spervuur geopend op een aantal fundamentele rechten. Trump maakte al in de verkiezingscampagne foltering weer bespreekbaar en in de eerste weken van zijn presidentschap werkte hij aan een besluit om de beruchte ‘black sites’, illegale geheime detentiecentra van de CIA, weer te openen. Trump draaide verschillende maatregelen terug die eerder waren ingevoerd om lesbiennes, homo’s, bi- en transseksuelen op de werkvloer te beschermen. Ook maatregelen voor gelijk loon voor vrouwen, procedures rond seksuele intimidatie en de bescherming van ouderschapsverlof werden al herroepen. De rechten van inheemse volkeren gingen dan weer op de schop voor economische belangen, zoals de toelating voor de aanleg van de Dakota Access Pipeline door het gebied van de Standing Rock Sioux.

Ook buiten de VS heeft Trump in zijn eerste maanden de mensenrechten al ernstig beschadigd. Mensenrechtenschenders worden helemaal niet meer tot de orde geroepen door de VS. Trump drukt ze net tegen de borst. Denk aan de recente wapendeal met de Saoedi’s ter waarde van meer dan 110 miljard dollar. Of denk aan zijn nauwelijks verholen bewondering voor al-Sisi (“fantastische job”), Duterte (“de juiste aanpak”) of Erdogan (“onklopbaar partnerschap”). Bij het buitenlandse militaire optreden van de Amerikanen zelf lijkt minder aandacht te gaan naar de bescherming van burgers en het vermijden van burgerslachtoffers. In maart 2017 stierven bijvoorbeeld in Irak en Syrië meer burgerdoden door de VS-geleide coalitie dan in enige andere maand. Ook in Jemen en Somalië vallen meer burgerslachtoffers door Trumps botte bijl.

Als de Air Force One het tarmac in Zaventem raakt, kunnen de Belgische politici, de EU-leiders en de NAVO-partners niet wegkijken van dit bedroevende mensenrechtenpalmares.

De Trump-doctrine ondermijnt zo structureel internationale samenwerking voor mensenrechten, ontwikkeling, en vrede en veiligheid. Exemplarisch is zijn voorstel aan het Congres om de Amerikaanse financiële steun voor de VN met een derde te verminderen. Dat zou leiden tot een desastreuze impact op ontwikkelingsprojecten, vredesmissies en op projecten om wereldwijd de rechten van vrouwen en meisjes te bevorderen. ‘America first’ laat duidelijk nog weinig ruimte voor het algemeen belang. Deals uit eigenbelang winnen het van samenwerking.

Als de Air Force One het tarmac in Zaventem raakt, kunnen de Belgische politici, de EU-leiders en de NAVO-partners niet wegkijken van dit bedroevende mensenrechtenpalmares. Amnesty International komt in elk geval met vele andere organisaties en burgers op straat om onze stem te laten horen. Om de kracht van mensenrechten te onderstrepen. Om machthebbers ertoe te dwingen verantwoording af te leggen voor de rechten van iedereen. En om te eisen dat de VS hierin wereldwijd leiderschap toont.

Wies De Graeve, directeur Amnesty International Vlaanderen