Protect the protest

Iedereen heeft het recht om te protesteren. Het is een onmisbaar middel in de strijd tegen onrecht en wereldwijd zijn protesten de drijvende kracht achter verandering. Protesten inspireren en doen dromen van een betere toekomst. Maar het recht op protest ligt onder vuur.

Protesteren kan dankzij de vrijheid van meningsuiting en het recht op vreedzame bijeenkomst, zoals vastgelegd in de Universele Verklaring van de Rechten van De Mens. De geschiedenis is getekend door protesten. Het stemrecht voor vrouwen, gelijke rechten voor alle burgers of betere werkomstandigheden zijn er op verschillende plekken enkel dankzij de volharding van demonstranten.

Protest heeft dus een enorme kracht en daarom zien machthebbers protest regelmatig als een echte bedreiging voor hun positie. Protesten worden beperkt en verboden, al dan niet met harde hand. Ook bij ons worden demonstranten onnodig belemmerd. Daarom staan we op de barricades voor het recht op protest met de campagne Protect the Protest!

PROTEST IS BELANGRIJK

Eén actie kan een beweging op gang brengen. Door samen te werken, kunnen we een betere wereld creëren waarin iedereen gelijk is en beschermd wordt tegen onrecht.

Er zijn talloze voorbeelden van acties en bewegingen waarin mensen samenkomen voor hun rechten en vrijheden: de anti-apartheidsbetogingen in Zuid-Afrika, de Pride-optochten in Budapest en andere steden, of de wereldwijde Black Lives Matter protesten. Dankzij protest worden mensenrechten erkend door overheden en andere instellingen met macht.

Mensen eisen respect voor hun rechten op verschillende manieren. Hun protest gebeurt online en offline, in de vorm van stakingen, marsen of wakes. Ook burgerlijke ongehoorzaamheid is een legitieme vorm van protest.

IEDEREEN MOET KUNNEN PROTESTEREN

Protest is in principe vreedzaam. Overheden mogen zich daarom niet bemoeien met protesten, tenzij er een legitieme bedreiging is voor de veiligheid van deelnemers of anderen.

Lees meer over jouw recht op protest in België!

Toch kan in de praktijk niet iedereen zomaar protesteren. Mensen die discriminatie ervaren in de samenleving, krijgen af te rekenen met meer beperkingen op dit recht. De toegang tot het recht op protest is ongelijk.

Als de politie een protest tegenhoudt of beperkt, moet dat proportioneel en nodig zijn. Met andere woorden: een verbod of beperking moet meer goed dan kwaad doen. De politie moet zoveel mogelijk het recht op protest vrijwaren en faciliteren.

De autoriteiten zouden in de plaats van een verbod of beperking kunnen zoeken naar manieren om protesten veiliger te maken. Bijvoorbeeld door actief te communiceren met organisatoren van een protest of door het verkeer te regelen. In vele gevallen zorgt het ingrijpen van de overheid net voor gevaarlijke en gewelddadige situaties.

Lees meer over politiegeweld

AMNESTY VOERT WERELDWIJD CAMPAGNE

De campagne Protect the Protest raakt aan de kern van Amnesty International. Het recht op protest is een mensenrecht én is ook voor ons al decennia een belangrijk middel om verandering te eisen. Daarom voeren we deze internationale campagne om de stem van activisten te versterken. Om mensenrechten en mensenrechtenverdedigers te beschermen.

Vandaag komen we daarom op voor Leidy uit Colombia, die haar oog verloor toen de politie op haar schoot terwijl ze vreedzaam demonstreerde. In Bangladesh steunen we Shahnewaz, die door een energiecentrale werd aangeklaagd omdat hij hen in Facebook-bericht bekritiseerde voor milieuvervuiling. En in Iran waken we over de honderden activisten die bedreigd worden met executie door hun deelname aan de Women, Life, Freedom-protesten.

Samen met onze beweging staan we achter deze mensen, zodat iedereen het recht heeft om te protesteren, veilig en vrij van discriminatie.

PROTEST LEEFT IN BELGIË

Van klimaat tot racisme en #MeToo: er zijn verschillende thema’s die burgers in ons land op de been brengen, soms in grote getallen. Dat is niet nieuw in de Belgische geschiedenis, denk maar aan de antirakettenbetogingen van 1983 of de Witte Mars uit 1996.

De Belgische grondwet garandeert het recht op protest, maar gemeenten bepalen mee de invulling. Het gevolg is een wirwar aan beperkende regels. Demonstranten moeten vaak toestemming vragen voor hun protest en op bepaalde locaties is protest onterecht verboden. Deze regels staan haaks op het internationaal principe dat protesten zoveel mogelijk zonder regulering moeten kunnen plaatsvinden en dat algemene verboden voor bepaalde plaatsen problematisch zijn.

Verschillende politieke initiatieven dreigen het recht op protest verder in te perken. Ook juridische procedures kunnen ervoor zorgen dat minder mensen durven protesteren. Een voorbeeld is de veroordeling in november 2023 van veertien Greenpeace activisten die protesteerden tegen nieuwe gasinfrastructuur.

Ook in België zetten we ons dus in tegen beperkingen op het recht op protest. We informeren mensen over hun rechten en scharen ons achter bestaande en nieuwe initiatieven die protesten beschermen. Zo stonden we bij festival Sfinks met een stand over het recht op protest en we steunden de Pride optocht in mei 2023 in Brussel waar het thema ‘Protect the Protest’ was.

Amnesty voegde zich in 2023 ook bij het verzet tegen een Belgisch wetsvoorstel voor een betogingsverbod dat het recht op protest in België zou beperken. Dat verzet was succesvol: na veel protest werd het wetsvoorstel ingetrokken.