Wij vrouwen moeten vechten voor onze rechten
“Denk eraan dat er vlak voor jou een deur is. Open die deur en je gaat licht zien. Het enige dat je moet doen, is die deur bereiken.”
Van Afghanistan over Iran naar Griekenland
Wanneer we Soraya ontmoeten in het gemeenschapscentrum voor vrouwen op de vlucht in Athene, Griekenland, heeft ze haar eenjarige dochter Mohana bij haar op schoot.
Mohana werd geboren in Griekenland, duizenden mijlen verwijderd van Iran waar Soraya opgroeide, nadat haar familie weggevlucht was uit hun vaderland Afghanistan.
Nu hoopt Soraya om een veilige thuis te kunnen vinden met haar familie in een vreemd land. Ze weet dat er nog zware dagen zullen komen.
De gevaarlijke reis die ze heeft ondernomen en de strijd die ze moest leveren voor de veiligheid van haar drie kinderen heeft haar echter geleerd dat ze nooit haar eigen kracht mag onderschatten.
“Vrouwen hebben ook rechten. Ik wil zelf beslissen over mijn toekomst. Dat is voor mij het allerbelangrijkste, en we moeten ervoor zorgen dat mannen dit ook begrijpen.”
Tot een aantal jaren geleden wilde ze niet gefotografeerd worden, maar nu kijkt ze recht in de camera. En haar stem klinkt vastberaden.
“Wij vrouwen moeten vechten voor onze rechten, voor ons en voor onze kinderen,” zei Soraya.
(Athene, Griekenland) Soraya, een 24-jarige vrouw uit Afghanistan herhaalt voor zichzelf en haar vrienden steeds weer die ene zin, vooral dan op moeilijke dagen:
“Denk eraan dat er vlak voor jou een deur is. Open die deur en je gaat licht zien. Het enige dat je moet doen, is die deur bereiken.”
De gevaarlijke reis
In het leven zijn er momenten die je nooit zal vergeten. Herinneringen die voor altijd hetzelfde zullen smaken en ruiken.
Soraya maakte zo’n momenten mee toen ze samen met haar echtgenoot en kinderen de levensgevaarlijke overtocht aanvatte van de Egeïsche Zee.
Enkele maanden daarvoor hadden ze de moeilijke beslissing genomen om weg te vluchten uit Iran. Terugkeren naar hun door oorlog verscheurde thuisland Afghanistan was onmogelijk. Om Europa en dus veiligheid te bereiken -dat hoopten ze toch- zagen ze geen andere optie dan hun leven te riskeren.
Soraya zal nooit dat vreselijke geluid vergeten dat ze hoorde toen ze al ruim zeven uur aan het stappen waren om de Turkse kust te bereiken. Het geluid werd hoe langer hoe luider en leek wel afkomstig te zijn van een heel zware machine. Ze dacht dat er om de volgende bocht grote fabrieken gingen opdoemen.
Maar wat ze zag, waren huizenhoge golven die op de kust inbeukten.
Die nacht moesten Soraya en haar geliefde familie dus dat woeste water oversteken naar Griekenland. Een kleine boot wachtte hen op, maar ook nog tientallen andere mensen die eveneens hun thuisland waren ontvlucht. De smokkelaars zeiden dat ze vlug in de boot moesten stappen.
Het was donker en barkoud en er heerste chaos.
In haar pogingen om samen met haar familie veilig aan boord te geraken belandde Soraya drie keer in het water. Ze was drijfnat, maar de derde keer riep ze: “Nee!” Ze huilde en weigerde om toch nog in de boot te stappen. “Als we nu met deze boot meegaan, zullen we allemaal doodgaan,” schreeuwde ze.
Ook andere mensen begonnen te roepen dat ze van de reis afzagen. Uiteindelijk stemden de smokkelaars ermee in om te wachten. Iedereen ging rond een klein vuurtje zitten en probeerde zo de schrik en de bittere kou het hoofd te bieden. Om vier uur ‘s morgens was de zee een beetje kalmer geworden en de smokkelaars hadden een andere boot gevonden. Deze keer vertrokken ze echt, op elkaar gepakt, nauwelijks in staat om zich te bewegen.
De beelden van haar zoon, hoe hij aan het beven was en overgaf in de kleine plastieken boot, zijn voor altijd op haar netvlies gebrand. Maar ze overleefden het. Op 12 maart 2016 ’s morgens zettten ze voet aan wal op het Griekse eiland Chios.
“Ik zeg altijd bravo tegen mezelf dat ik de zee heb overgestoken, want ik wilde een betere toekomst voor mijn kinderen.”
Eerder die nacht was een andere boot aangespoeld, die had niet gewacht tot de golven minder hoog waren. De volgende dag vernam Soraya dat iedereen op die boot gestorven was.
Een andere ingesteldheid
Nadat ze bijna een jaar zo goed en zo kwaad het kon overleefd had in verschillende vluchtelingenkampen, werd de familie overgebracht naar een flat in Athene.
Bij hun aankomst in Griekenland hadden ze zich tot doel gesteld om verder te trekken en asiel te zoeken in een ander Europees land.
“Maar toen leerde ik heel wat Grieken kennen in Athene en ik zag hoe ze zich gedroegen tegenover vluchtelingen,” zei Soraya.
De warme ontvangst van de plaatselijke bevolking gaf haar weer hoop. Ze wil nu echt Grieks leren en misschien zal ze, in afwachting van de uitkomst van haar asielaanvraag, ooit nog ertoe komen om Griekenland haar thuis te noemen.
In Athene maakte ze kennis met andere vrouwen die eveneens hun thuisland waren ontvlucht en net als zij nu moeten afrekenen met de kille onzekerheid over de toekomst. Sommigen van hen gaan naar het Melissa-netwerk, een gemeenschapscentrum voor uitsluitend vrouwen waar Soraya taallessen heeft gevolgd en dat haar bijna twee jaar lang steun geboden heeft.
We putten kracht uit de ervaringen die we met elkaar uitwisselen, aldus nog Soraya. Bovendien is haar manier van denken over de voorbije jaren stilaan veranderd. Iets veranderde/brak in haar die nacht aan de Turkse kust. Door zich te verzetten tegen de smokkelaars was ze gaan beseffen dat zij ook een stem had die het waard was dat men ernaar luisterde.
Nu wil ze dat meer vrouwen tot hetzelfde besef komen: ook zij hebben rechten waarvoor ze moeten vechten, ook zij moeten allemaal in staat zijn om voor hun mening uit te komen.
“Het is mijn droom voor mezelf en voor alle andere vrouwen om de vrijheid te hebben om onze eigen beslissingen te nemen.”
Sinds maart 2017 heeft Amnesty International meer dan 100 vrouwen en meisjes gesproken die hun thuisland ontvlucht zijn en die nu wonen in kampen en flats op de Griekse eilanden of op het Griekse vasteland.
Lees hun verhalen hier:
