VS: nieuwe getuigenis illustreert CIA-verdwijningen en geheime gevangenissen

De 31-jarige Jemeniet Khaled Abdu Ahmed Saleh al-Maqtari werd recent vrijgelaten uit geheime detentie en vertelde zijn verhaal aan Amnesty International. Khaled al-Maqtari werd eerst gevangen gehouden als "spookgevangene" in de Abu Ghraib gevangenis in Irak. Daarna werd hij naar een CIA-detentiecentrum overgebracht in Afghanistan. Vervolgens werd hij twee en een half jaar lang vastgehouden op onbekende locaties in complete isolatie. Dit alles gebeurde zonder enige aanklacht of proces. Hij verklaart veelvuldig gefolterd te zijn.

"De getuigenis van Khaled al-Maqtari verheldert de manier waarop de Verenigde Staten hun "oorlog tegen terreur" voeren," zegt Eva Berghmans, beleidsverantwoordelijke van Amnesty International Vlaanderen. "Hij beschrijft hoe hij slachtoffer werd van gedwongen verdwijning en foltering. Deze aanklachten zijn nooit onderzocht."

In januari 2004 werd Khaled al-Maqtari aangehouden door het Amerikaanse leger in Irak bij een overval op een verdachte wapenmarkt in Fallujah. Tenminste 60 mensen werden gearresteerd. Khaled al-Maqtari werd overgebracht naar de beruchte Abu Ghraib gevangenis als ongeregistreerde "spookgevangene". De man onderging verschillende vormen van foltering: slaan, slaapontbering, langdurige pijnlijke lichaamshoudingen, intimidatie door honden en onderkoeling.

Op een keer werd hij gedwongen om naakt op een stoel te staan voor een sterke airconditioning met een vol krat flessenwater in zijn handen. Hij werd regelmatig overgoten met koud water zodat hij nauwelijks rechtop kon blijven staan van de kou. Khaled al-Maqtari werd ook omgekeerd opgehangen aan zijn voeten met zijn handen vastgebonden op de rug terwijl hij op en neer werd getrokken aan een katrol.

Khaled al-Maqtari werd negen dagen lang ondervraagd in Abu Ghraib. Daarna werd hij met een vliegtuig overgebracht naar een geheime plaats in Afghanistan. Hier werd hij drie maanden vastgehouden. Vluchtgegevens bevestigen dat een jet die gebruikt werd door de CIA Bagdad verlaten heeft negen dagen nadat al-Maqtari gearresteerd werd. De jet vloog naar de Khwaja Rawash luchthaven in Kabul.

In Afghanistan werd al-Maqtari opnieuw gefolterd: eenzame opsluiting, langdurige pijnlijke lichaamshoudingen, slaapontbering, blootstelling aan extreme warmte, koude, fel licht en luide muziek of andere geluiden.

"De muziek maakte me niet echt bang, maar wel de helse geluiden. Het was net zoals in een enge film... Ik had schrik, er waren geen honden, maar het lawaai was ondraaglijk. Telkens als ik probeerde te slapen, bonkte iemand luid en met geweld op de deur," getuigt al-Maqtari.

Wanneer de muziek of de geluiden even wegvielen probeerde hij met andere gevangenen te spreken. Hij vermoedt dat er zo'n twintigtal andere mensen rondom hem in cellen zaten. Een van de gevangen zou Majid Khan zijn. Hij werd in september 2006 als "high value" gevangene overgebracht van een geheime CIA-gevangenis naar Guantánamo Bay.

Eind april 2004 werden Khaled al-Maqtari en enkele medegevangenen overgebracht naar een andere geheime CIA-vestiging, mogelijk in Oost-Europa. Al-Maqtari werd daar 28 maanden vastgehouden. Daarna zat hij tot mei 2007 vast in Jemen.

Khaled al-Maqtari werd in totaal 32 maanden opgesloten. Hij wist niet waar hij was of waarom. Hij had geen toegang tot een advocaat, familie of het Rode Kruis. Hij had alleen contact met zijn ondervragers en het personeel die betrokken waren bij zijn opsluitingen en overplaatsingen. Dit is duidelijk in strijd met de internationale verplichtingen van de VS," zegt Eva Berghmans.

Khaled al-Maqtari is nu terug in Jemen. Hij moet leven met de gevolgen van langdurige psychische en fysieke foltering. De man heeft geen enkele vergoeding van de Amerikaanse autoriteiten ontvangen, die zijn opsluiting nog steeds niet erkennen. Wat hem het meest gekraakt heeft, zijn de jaren van eindeloze isolatie, de complete onzekerheid over zijn toekomst, de voortdurende controle door camera's en de isolatie van de buitenwereld, vooral het gebrek aan contact met zijn familie.

Amnesty International roept de Amerikaanse autoriteiten op om geheime detenties te stoppen. De verantwoordelijken voor de misbruiken onder het CIA-programma moeten verantwoording afleggen. De namen en het lot van mensen die opgepakt werden in het kader van de strijd tegen terreur moeten openbaar worden gemaakt. Indien nodig moeten ze in beschuldiging gesteld worden en een eerlijk proces krijgen.

Lees het rapport 'The case of Khaled al-Maqtari'