VROUWENRECHTENACTIVISTEN ACHTER DE TRALIES IN SAUDI-ARABIË
Saudi-Arabië schafte in 2018 het rijverbod voor vrouwen af en versoepelde in 2019 het mannelijke voogdijsysteem. Het land lijkt wel aan een inhaalmanoeuvre bezig op het vlak van mensenrechten. Of niet? “De activisten die jarenlang voor deze hervormingen hebben gevochten, zitten vandaag in de cel of worden bedreigd met zware straffen”, zegt Valerie De Marie, campaigner bij Amnesty Vlaanderen.
Klopt het dat vrouwen in Saudi-Arabië vandaag een vrijer en waardiger lever leiden dan enkele jaren geleden?
Valerie De Marie: “Sinds Kroonprins Mohammed bin Salman aantrad in 2017, pakte Saudi-Arabië uit met een paar positieve hervormingen. Vrouwen mogen er eindelijk autorijden. Ze zijn ook iets minder afhankelijk geworden van hun mannelijke voogd: ze kunnen nu bijvoorbeeld een reispaspoort aanvragen of hun pasgeboren kind aangeven bij de burgerlijke stand, zonder toestemming van hun vader, echtgenoot, broer of zoon. Maar ondanks deze hervormingen krijgen vrouwen in Saudi-Arabië nog steeds te maken met diepgewortelde discriminatie. En niet iedereen kan van meer vrijheid genieten: de activisten die de stuwende kracht zijn achter de hervormingen worden vandaag door de Saudische autoriteiten vastgehouden in de cel. Of ze worden geïntimideerd met zware rechtszaken, net als sommige van hun familieleden.”
Hoe vallen de hervormingen te rijmen met de vervolging van vrouwenrechten- activisten?
De Marie: “SaudiArabië lijkt met de hervormingen vooral zijn imago te willen oppoetsen, om buitenlandse investeerders aan te trekken. De activisten hebben immers niets anders gedaan dan vreedzaam opkomen voor de rechten van vrouwen. De afschaffing van het rijverbod had voor hen de eerste van een reeks overwinningen moeten worden. Maar wat deden de Saudische autoriteiten? Ze pakten de activisten op, een maand voordat zij voor het eerst in hun leven zouden mogen genieten van een onbezorgd ritje achter het stuur. Van mei tot juli 2018 werden in totaal dertien vrouwenrechtenactivisten opgepakt. Tegen allen loopt een strafzaak. Vijf vrouwen zitten nog steeds in de cel.”
Welke aanklachten lopen er tegen hen?
De Marie: “Sommige vrouwenrechtenverdedigers worden aangeklaagd voor ‘het bevorderen van de rechten van vrouwen’ en ‘het oproepen tot de beëindiging van het mannelijke voogdijsysteem’. Min of meer de hervormingen waarmee kroonprins bin Salman nu zelf in de gratie van het buitenland probeert te komen. Enkele vrouwen worden er ook van beschuldigd dat ze contact zochten met buitenlandse media en met internationale organisaties, waaronder de Verenigde Naties en Amnesty International. Ze zouden een bedreiging vormen voor de nationale veiligheid, stabiliteit en sociale vrede in het land.”
Wat staat hen te wachten?
De Marie: “Voorlopig zijn hun hoorzittingen voor onbepaalde tijd uitgesteld door COVID19. Vóór de pandemie werden zittingen ook vaak verdaagd, zonder aangekondigde reden, en was het altijd lang wachten op een nieuwe zittingsdatum. Als de hoorzitting wel doorging, werd journalisten en diplomaten de toegang tot de rechtszaal geweigerd. De vrouwenrechtenactivisten zijn al door een helse periode gegaan. De meesten werden tijdens de eerste drie maanden van hun gevangenschap vastgehouden in een officieuze gevangenis op een onbekende plaats. Ze mochten hun familie niet zien en geen advocaat spreken. Minstens tien vrouwelijke mensenrechtenverdedigers werden toen door de gevangenisautoriteiten gefolterd, seksueel misbruikt of op een andere manier mishandeld.”
Wat doet Amnesty International?
De Marie: “Amnesty roept Saudi-Arabië op om de vrouwenrechtenactivisten onmiddellijk en onvoorwaardelijk vrij te laten en alle aanklachten te laten vallen. Deze vrouwen verdienen erkenning voor wat ze gedaan hebben, geen bestraffing. We voeren daarvoor wereldwijd actie, onder meer met petities en acties aan de Saudische ambassade. We houden de Saudische autoriteiten nauwlettend in het oog. De internationale aandacht voor hun wandaden mag niet verslappen. Zolang ze hun imago proberen op te poetsen zonder werkelijk mensenrechten te respecteren, hangen we hun vuile was buiten. Zo oefenen we druk uit voor échte positieve verandering in het land.”
