Vluchtelingen uitgebuit, mishandeld en teruggedreven op de Balkanroute
Sinds begin 2015 probeerden meer dan 60.000 vluchtelingen en migranten via de landen van de Westelijke Balkan de Europese Unie binnen te geraken. Deze route wordt nu minstens even vaak gebruikt als de Middellandse Zee-route van Libië naar Italië.
Het risico op verdrinking is weliswaar kleiner op de Balkanroute, maar de reis is allesbehalve zonder gevaar. Bij elke etappe, in ieder land op de lange weg, worden vluchtelingen misbruikt en uitgebuit, hetzij door de autoriteiten, hetzij door smokkelaars en criminelen. Dit staat te lezen in het nieuwe rapport "Europe's Borderlands"van Amnesty International.
“OP EEN STATUUT OF BESCHERMING MOETEN DEZE MENSEN NIET HOPEN."
___________________
Eva Berghmans, Amnesty International
“Op een statuut of bescherming moeten deze mensen niet hopen. Ze riskeren integendeel voor lange tijd te worden opgesloten en meermaals terug de grens over gedreven te worden. Deze praktijken zijn volledig in strijd met het internationaal recht over asiel en mensenrechten,” zegt Eva Berghmans, beleidsverantwoordelijke van Amnesty International Vlaanderen.
Van Griekenland, naar Macedonië en Servië
De eerste etappe van de route is bekend: per boot maken mensen de relatief korte overvaart van de Turkse kust naar een Grieks eiland. Hun aantal is sterk toegenomen: van januari tot 22 juni 2015, kwamen maar liefst 61.474 migranten aan. Meer dan de helft van hen zijn afkomstig uit Syrië. Daarnaast zijn er veel Afghanen, Nigerianen en Soedanezen.
Griekenland kan de grote toestroom aan asielzoekers niet aan en verkeert zelf in diepe crisis. De opvang is er ondermaats en de asielprocedure verloopt erg traag en stroef. Dus reizen de meeste vluchtelingen en migranten door. Van de Griekse eilanden trekken ze naar Athene, en dan verder naar Macedonië. Ze doorkruisen Macedonië per trein of te voet, vaak langs de treinsporen. Daarbij vielen in 2014 alleen al 24 doden, waaronder een Afghaanse man met een baby van 6 maanden.
Als de (grens)politie in Macedonië migranten aantreft, houdt ze hen aan en drijft ze hen terug naar Griekenland. Tenzij ze in het gezelschap zijn van iemand die van mensensmokkel wordt verdacht. Dan worden ze voor onbepaalde tijd opgesloten in Gazi Baba, een overbevolkt en intussen berucht detentiecentrum, om tegen hun wil als getuigen op te treden in het proces tegen de smokkelaar.
De reis leidt doorgaans naar het bergdorp Mojane. Daar doen de vluchtelingen een beroep op mensensmokkelaars die hen de grens met Servië overbrengen. Daar wachten hen dezelfde risico’s: aangehouden en opgepakt worden door de Servische grenspolitie en teruggedreven worden, soms met geweld.
Amnesty International hoorde getuigenissen van een 100-tal migranten. Velen vertelden over mishandeling, afranselingen en afpersing. Mensensmokkelaars zetten hen onder druk om méér te betalen of lieten hen aan hun lot over. Grenspolitie bezondigde zich eveneens aan geweld en persten de migranten af voor geld.
Noch in Macedonië, noch in Servië vinden vluchtelingen bescherming. Een functionerend asielsysteem is er niet. In 2014 kregen 10 personen in Macedonië het statuut van vluchteling toegekend. In Servië was dat maar 1 persoon.
Ook niet welkom in Hongarije
Hongarije is het land waar vluchtelingen en migranten uiteindelijk een ingang in de Europese Unie zoeken. Ook daar zijn ze niet welkom: Viktor Orban, de Hongaarse Eerste Minister, kondigde recent aan dat hij een hek van 175 kilometer lang en 4 meter hoog aan de grens wil laten bouwen. En dat al wie door een “veilig transitland” gereisd is, waaronder Servië, geen asiel zou kunnen krijgen. Als deze voorstellen goedgekeurd worden, betekent dit het feitelijke afsluiten van de Balkanroute.
"Macedonië en Servië moeten een functionerend asielsysteem inrichten, maar de asielproblematiek is niet enkel hun verantwoordelijkheid. De problemen op de Balkanroute tonen nogmaals het falen van de Europese Unie aan om een degelijk asiel- en migratiebeleid uit te werken. Dat moet als eerste en voornaamste doelstelling hebben om bescherming te bieden aan wie het nodig heeft, aan vluchtelingen. Niet om de grenzen van Fort Europa zo hermetisch mogelijk af te sluiten,” besluit Eva Berghmans.