Vernietigend rapport over politiegeweld aan landsgrenzen van Kroatië
Uit een rapport van de Commissie ter voorkoming van foltering van de Raad van Europa blijkt dat de Kroatische autoriteiten vluchtelingen en migranten consequent hebben aangevallen en de toegang tot asiel ontzegd. Dit is in strijd met de Europese en internationale wetgeving.
Het rapport van de Commissie ter voorkoming van foltering (CPT) van de Raad van Europa bevestigt wat onderzoek van Amnesty International en anderen van de afgelopen vier jaar uitwees over de slechte behandeling van migranten en asielzoekers door de Kroatische politie. Na een bezoek aan Kroatië in augustus 2020, werd het rapport van de CPT in november 2020 formeel goedgekeurd, maar de publicatie ervan werd tot nu toe vertraagd omdat de Kroatische autoriteiten geen toestemming gaven voor publicatie.
Duizenden mensen aangevallen door politie
“De afgelopen jaren vertelden duizenden mensen dat de Kroatische politie hen aanviel toen ze probeerden het land binnen te komen. Ook mochten ze geen asiel aanvragen,” zegt Massimo Moratti van Amnesty International. “Dit langverwachte rapport bevestigt hun verhalen en de vele berichten over pushbacks en geweld, die de Kroatische regering nu niet langer kan ontkennen.”
De CPT onderzocht de beschuldigingen van mishandeling van vluchtelingen en migranten door de Kroatische politie en concludeerde dat de opgelopen verwondingen in veel gevallen overeenkwamen met de verwondingen die gewoonlijk bij politieoptreden worden opgelopen. De CPT documenteerde gevallen waarin mensen werden geschopt, herhaaldelijk werden geslagen met rubberen knuppels, wapens of houten stokken, of werden aangevallen door politiehonden. In sommige gevallen pakte de politie persoonlijke bezittingen af, zoals kleding, schoenen en zelfs ondergoed. Ook werden ze gedwongen kilometers te lopen naar de grens met Bosnië en Herzegovina.
Systematisch politiegeweld
“Het geweld en het misbruik dat werd vastgelegd, wijzen op een systematische en opzettelijke praktijk om mensen te straffen die de grens proberen over te steken. Het kan neerkomen op foltering of wrede, onmenselijke of vernederende behandeling door de Kroatische autoriteiten,” zegt Moratti. De CPT concludeerde dat de Kroatische autoriteiten geen plausibele verklaring konden geven voor de vele ernstige verwondingen die kunnen worden toegeschreven aan mishandeling door de politie.
Gebrek aan aansprakelijkheid
De CPT bekritiseerde het onvermogen van de Kroatische autoriteiten om grondig en tijdig onderzoek te doen naar klachten over wangedrag van de politie. De commissie merkte op dat de dossiers van een paar afgeronde zaken ‘geen enkel feitelijk onderzoek aantoont’. Bovendien merkte de CPT op dat deze ‘onderzoeken’, die door een onafhankelijke instantie hadden moeten worden uitgevoerd, door politieagenten zelf werden gedaan. Hierdoor is het onderzoek mogelijk niet onafhankelijk en onpartijdig uitgevoerd.
Kroatië ontkent elk wangedrag
”Het vernietigende commentaar van de CPT over het falen van de Kroatische autoriteiten om de mishandelingen naar behoren te onderzoeken, bevestigen de al lang bestaande praktijk van de Kroatische regering om elk wangedrag met kracht te ontkennen en tegelijkertijd elke onafhankelijke controle van misbruik te voorkomen. Hierdoor kon het geweld ongecontroleerd en ongestraft doorgaan,” zegt Moratti.
In juli 2021 zette de Kroatische regering eindelijk een mechanisme op dat bedoeld was om onafhankelijk toezicht te houden op het respecteren van de mensenrechten bij operaties aan de grens. De CPT merkte op dat effectief toezicht op de mensenrechten financieel en operationeel onafhankelijk moet zijn. Het toezicht moet plaatsvinden zonder voorafgaande kennisgeving en de toezichthouders moeten kunnen beschikken over relevante documentatie en moeten in contact kunnen komen met de slachtoffers van vermeende schendingen. In de praktijk hebben de autoriteiten en de Europese Commissie, die de oprichting van het mechanisme met geld en expertise ondersteunden, er echter niet voor gezorgd dat het aan deze normen voldoet.
Het falen van de EU om Kroatië ter verantwoording te roepen
De Europese Commissie heeft geen noemenswaardige actie ondernomen tegen Kroatië, ondanks de vele geloofwaardige berichten over grove mensenrechtenmisbruiken aan de Kroatische grenzen, waarvan sommige mogelijk zijn begaan met de hulp van EU-fondsen. In juli 2021 heeft de Commissie aanvullende noodfinanciering aan Kroatië verstrekt, helaas zonder daar voorwaarden aan te stellen. Hierdoor werd er geen zekerheid geboden dat de beschuldigingen van mishandeling effectief zouden worden onderzocht en dat het monitoringsmechanisme zou voldoen aan de belangrijkste normen van onafhankelijkheid, doeltreffendheid en de plicht om verantwoording af te leggen.
Mogelijke medeplichtigheid van EU aan schendingen
“De Europese Commissie blijft kansen missen om Kroatië ter verantwoording te roepen voor wijdverbreide schendingen van EU-wetgeving, terwijl ze het land blijft steunen met extra fondsen en middelen. Dit roept ernstige vragen op over de mogelijke medeplichtigheid van de EU aan deze mensenrechtenschendingen langs de Kroatische grenzen,” zegt Massimo Moratti. “De Europese Commissie heeft lang beweerd dat de consistente en geloofwaardige rapporten van mensenrechtenorganisaties en media niet officieel zijn bevestigd. Nu kan daar geen twijfel meer bestaan over de misstanden.”
