Amnesty International betreurt ten zeerste het leed en de woede die het persbericht over de gevechtstactieken van het Oekraïense leger heeft veroorzaakt. Sinds het begin van de Russische invasie in februari 2022 heeft Amnesty International oorlogsmisdaden en schendingen in Oekraïne nauwgezet gedocumenteerd en gerapporteerd, en met honderden slachtoffers en overlevenden gesproken. We publiceerden talloze persberichten en rapporten die de brute realiteit van Ruslands aanvalsoorlog belichten. We hebben campagne gevoerd om solidariteit met Oekraïners te tonen en we zullen dat blijven doen.
Update 17/5/2023:
Amnesty International besliste snel na de publicatie van dit statement om het persbericht en het proces dat ertoe heeft geleid grondig te laten evalueren. Het Internationaal Bestuur van Amnesty International maakte op 17 mei 2023 het ‘Ukraine Organisational Report’ bekend. Dat rapport vat de lessen en aanbevelingen samen van de onafhankelijke onderzoeken waartoe Amnesty International opdracht gaf. Verdere info is hier te lezen. Het evaluatierapport van het juridisch toetsingspanel werd al eerder gepubliceerd en is hier te lezen.
Amnesty’s prioriteit bij elk conflict is ervoor zorgen dat burgers worden beschermd. Ook bij dit laatste persbericht was dat de bedoeling. We betreuren erg dat het bericht pijn heeft veroorzaakt en willen graag een paar zaken verduidelijken.
In het persbericht staat hoe Amnesty-onderzoekers in de 19 steden en dorpen die ze hebben bezocht, situaties waarnamen waarbij Oekraïense troepen zich vlak bij burgers positioneerden, waardoor burgers mogelijk meer gevaar liepen voor inkomend Russisch vuur. Op basis van een beoordeling van de regels van het internationaal humanitair recht (IHL), werd vastgesteld dat wat de Oekraïense troepen deden niet strookt met de regels. Het humanitair recht verplicht immers alle partijen bij een conflict om zoveel mogelijk te vermijden dat militaire doelen in of nabij dichtbevolkte gebieden worden gesitueerd.
Dit betekent niet dat Amnesty International de Oekraïense strijdkrachten verantwoordelijk houdt voor schendingen begaan door Russische troepen, noch dat het Oekraïense leger elders in het land geen adequate voorzorgsmaatregelen neemt.
Niets van wat werd gedocumenteerd over de Oekraïense strijdkrachten rechtvaardigt op enige wijze de Russische schendingen. Rusland is als enige verantwoordelijk voor de schendingen die het heeft begaan tegen Oekraïense burgers. Amnesty's werk van de afgelopen zes maanden en de vele persberichten en rapporten over de Russische schendingen en oorlogsmisdaden weerspiegelen de omvang en de ernst van de gevolgen ervan voor de burgerbevolking.
Amnesty International heeft de Oekraïense regering op 29 juli een brief gestuurd met meer gedetailleerde bevindingen. In de brief werden GPS-coördinaten en andere gevoelige informatie opgenomen over de locaties, waaronder scholen en ziekenhuizen, waar Amnesty’s onderzoekers vaststelden dat Oekraïense troepen zich tussen de burgerbevolking bevonden. Die specifieke informatie wordt niet openbaar gemaakt vanwege de veiligheidsrisico's die dit zou opleveren voor zowel de Oekraïense strijdkrachten als de burgers die werden geïnterviewd.
Amnesty Vlaanderen betreurt in het bijzonder de impact op onze dappere collega’s van Amnesty Oekraïne. We hebben de afgelopen maanden hen zo goed als mogelijk proberen ondersteunen en zullen dat blijven doen.
Amnesty International's prioriteit zal altijd zijn om ervoor te zorgen dat het leven en de mensenrechten van burgers tijdens conflicten worden beschermd.