Veiligheidstroepen Iran schieten met scherp op demonstranten in Khuzestan

Sinds op 15 juli 2021 in Khuzestan protesten uitbraken over ernstige watertekorten, hebben veiligheidstroepen in zeven steden zeker acht demonstranten en omstanders gedood, onder wie een tiener. Volgens officiële verklaringen is in Mahshahr ook een politiefunctionaris doodgeschoten. Talloze mensen, onder wie kinderen, raakten gewond. Veiligheids- en inlichtingendiensten hebben tientallen demonstranten en activisten, van wie velen tot de Ahwazi-Arabische minderheid behoren, gearresteerd.

‘De gebeurtenissen in Khuzestan roepen herinneringen op aan november 2019, toen veiligheidstroepen onwettig honderden demonstranten en omstanders doodden, maar nooit ter verantwoording werden geroepen’, zegt Diana Eltahawy van Amnesty International. ‘Het beëindigen van straffeloosheid is van vitaal belang om verder bloedvergieten te voorkomen.’

Amnesty’s oproep

Amnesty International roept de Iraanse autoriteiten op om onmiddellijk te stoppen met het gebruik van automatische wapens en jachtgeweren tegen demonstranten. Ze moeten ook alle mensen vrijlaten die uitsluitend worden vastgehouden omdat ze hun recht op vrijheid van meningsuiting en vergadering vreedzaam uitoefenen. Daarnaast moeten alle gevangenen worden beschermd tegen marteling en andere vormen van mishandeling. Ook moeten de autoriteiten ervoor zorgen dat gewonden toegang hebben tot medische zorg zonder dat ze het risico lopen om willekeurig te worden gearresteerd. En de Iraanse autoriteiten moeten een einde maken aan het opzettelijk verstoren en blokkeren van het internet.

Iran heeft de afgelopen jaren te maken met een toenemend watertekort wat heeft geleid tot verschillende protesten, ook in Khuzestan. Milieuonderzoekers zeggen dat de autoriteiten er niet in zijn geslaagd om adequate maatregelen te nemen om de watercrisis aan te pakken.

Bewijs van onwettig geweld

Volgens analyses door Amnesty’s wapenexpert is op verschillende video’s het geluid van automatische wapens te horen tijdens protesten in de provincie Khuzestan, onder meer in de steden Izeh, Ahvaz, Kut-e Abdollah, Susangerd en Shoushtar. In andere video’s, waaronder die uit Ahvaz, Khorramshahr, Mahshahr, Shavur, Shoush en Susangerd, zijn de geluiden van losse schoten te horen.

In een video zijn veiligheidstroepen te zien die oprukken naar ongewapende demonstranten. Als er schoten te horen zijn, vluchten demonstranten in de tegenovergestelde richting. In een andere video is te zien hoe een lid van de veiligheidstroepen op een doelwit buiten de camera schiet. Een derde video toont een schietende politieagent die naar een menigte rent terwijl gewapende leden van de veiligheidstroepen in de buurt granaten afschieten.

In ten minste één video zijn verschillende gewapende mannen te zien die een vluchtende demonstrant achtervolgen in een rustige zijstraat, terwijl op de achtergrond automatisch geweervuur ​​en enkele schoten te horen zijn. De vluchtende demonstrant zakt daarna op de grond. Volgens informatie die Amnesty ontving van een mensenrechtenverdediger die tot de Ahwazi-minderheid behoort, waren de gewapende mannen leden van de veiligheidstroepen die vervolgens de demonstrant arresteerden. Hoewel Amnesty de identiteit van de schutters niet in alle video’s kan bevestigen, is op sommige beelden te horen dat demonstranten zeggen dat veiligheidstroepen op demonstranten of in de lucht schieten.

Ongewapende demonstranten

Op twee na is op alle video’s die door Amnesty zijn beoordeeld, te zien dat demonstranten ongewapend zijn en geen bedreiging vormen die dodelijk geweld volgens het internationaal recht rechtvaardigen. Uit het videomateriaal blijkt dat de demonstranten overwegend vreedzaam protesteerden, hoewel naarmate het optreden van veiligheidstroepen escaleerde, sommige demonstranten wegversperringen oprichtten met brandende autobanden. Ook gooiden ze stenen, stichtten ze brand en beschadigden ze voertuigen van de autoriteiten.

De twee hierboven genoemde video’s zijn gepubliceerd door het aan de Iraanse staat gelieerde persbureau Fars en zijn naar verluidt op 20 juli gemaakt in Ahvaz. De eerste toont een schietende man terwijl hij naast een groep ongewapende mannen staat, de andere toont een man achterop een rijdende motorfiets die de lucht in schiet.

Slachtoffers geïdentificeerd

Volgens informatie die Amnesty ontving zijn zeker acht demonstranten en omstanders gedood. Het gaat om Mostafa Asakereh (Naimavi) in Shadegan, Ghassem Naseri (Khozeiri) in Kut-e Abdollah, Isa Baledi en Meysam Achrash in Taleghani, Hamzeh (Farzad) Fereisat in Ahvaz, Mehdi Chanani in Shoush, Hamid Mojadam (Jokari) in Chamran en Hadi Bahmani in Izeh.

Lokale mensenrechtenverdedigers hebben gemeld dat in verschillende steden in de provincie veel gewonde demonstranten het ziekenhuis mijden uit angst voor arrestatie. Een mensenrechtenverdediger vertelde Amnesty dat veiligheids- en inlichtingenagenten op 21 juli verschillende gewonde demonstranten hebben gearresteerd in een ziekenhuis in Susangerd.

Ontkenningen door de autoriteiten

Iraanse regeringsfunctionarissen en aan de staat gelieerde media hebben tot nu toe alleen de dood van vier ‘leden uit het publiek’ toegegeven. Ze schrijven hun dood toe aan niet-geïdentificeerde gewapende ‘relschoppers’, maar hebben daarvoor geen bewijs geleverd. Hetzelfde gebeurde in de nasleep van landelijke protesten in november 2019.

Op 17 en 18 juli 2021 publiceerde persbureau Fars twee interviews met familieleden van Mostafa Asakereh (Naimavi) en Ghassem Naseri (Khozeiri) die tijdens de protesten werden gedood. In de video’s beschrijven ze hen als ‘niet het type om betrokken te raken bij rellen’.

Een bron vertelde Amnesty dat agenten in burger van de inlichtingendienst kort na zijn dood de familie van Ghassem Naseri (Khozeiri) bezochten en hen dwongen een vooraf opgesteld verhaal voor de camera te vertellen. Iraanse staatsmedia, in samenwerking met de Iraanse inlichtingen- en veiligheidsinstanties, hebben een lange staat van dienst met het produceren en uitzenden van propagandavideo’s met gedwongen verklaringen van slachtoffers van mensenrechtenschendingen en hun families.

‘Ingrijpen VN-Mensenrechtenraad nodig’

‘We hebben keer op keer opgeroepen om een ​​einde te maken aan de systematische straffeloosheid die het bloedvergieten in stand houdt, zoals blijkt uit het brute optreden tegen demonstranten in Khuzestan. De VN-Mensenrechtenraad moet dringend een mechanisme opzetten voor het verzamelen en analyseren van bewijzen van de ernstigste misdrijven volgens internationaal recht. Dat moet eerlijke en onafhankelijke strafrechtelijke procedures vergemakkelijken’, zegt Diana Eltahawy.