Turkse advocate Eren Keskin: ‘zonder aanpassing van de wet zit ik de rest van mijn leven gevangen.’
Als kind al wilde ze advocaat worden, maar een aangrijpende gebeurtenis in haar vroege tienerjaren zorgde ervoor dat Eren Keskin er definitief voor koos.
‘De executie van Deniz Gezmiş en twee andere jongeren die als verraders werden bestempeld omdat ze er andere opvattingen op na hielden, schokten mijn hele familie. Toen besloot ik definitief advocaat te worden.’ Gezmiş was een linkse politiek activist en een van de oprichters van het Volksbevrijdingsleger van Turkije. Op 6 mei 1972 werd hij opgehangen.
Actief buiten de rechtbank
Inmiddels is Keskin een bekende mensenrechtenadvocaat in Turkije, die echter voortdurend wordt tegengewerkt. In de jaren na haar rechtenstudie besloot Keskin ook actief te worden buiten de rechtbank. ‘In de eerste jaren van mijn carrière als advocaat kwam ik in contact met de mensenrechtenassociatie IHD en ik voelde me daar meer mee verbonden dan met de politiek. Vrouwen waren er relatief vrij. In die periode ging ik me inzetten voor politieke zaken en begon met het helpen van mensen die waren gemarteld.’
‘In diezelfde tijd nam het gewapende geweld in het conflict met de Koerden toe. Daarom begonnen we een campagne voor een democratische oplossing voor het Koerdische probleem. Daarnaast zetten we ons in voor onder meer de rechten van vrouwen die slachtoffer zijn van huiselijk geweld, tegen kinderarbeid en voor de rechten van ontslagen werknemers. We werkten in een omgeving waarin iedereen bang was zich te uiten.’
Celstraf en doodsbedreigingen
Het aankaarten van mensenrechtenschendingen in haar land leidde tot allerlei pogingen om Keskin het zwijgen op te leggen. Ze werd vervolgd, gevangengezet, kreeg doodsbedreigingen en er waren moordaanslagen. ‘In die jaren was de IHD de enige organisatie die Koerdistan bezocht. We onderzochten het platbranden van dorpen, de door de staat gesanctioneerde moorden door de ‘Kontrgerilla’ en gedwongen verdwijningen. We stonden onder grote druk en veel van onze vrienden werden gedood. Leden van de IHD en ook een groot aantal journalisten. Op mij werd twee keer een moordaanslag gepleegd, in 1994 en 2001. En in 1995 werd ik gevangengezet en werd het me verboden mijn beroep als advocaat uit te oefenen, alleen maar omdat ik in een artikel het woord “Koerdistan” had geschreven.’
‘Politieke genocide’ na de coup
Volgens Keskin vindt in Turkije na de mislukte staatsgreep van juli 2016 een ‘politieke genocide’ plaats. ‘Wij, de Koerden en alle critici liggen onder vuur. De enige reden waarom journalisten een doelwit zijn, is dat alleen zij het publiek kunnen vertellen wat er gebeurt. Niet alleen media die deel uitmaken van de Gülen-operatie worden gesloten, ook andere treft dit lot. Ik denk dat de media vooral worden aangepakt vanwege de schendingen van mensenrechten in de [Koerdische] regio.
Steden worden er vernietigd en niemand die er iets over hoort. Mensen worden verbrand, zonder dat iemand zich ervan bewust is. De enige die hierover konden berichten waren de Koerdische media, maar de toegang tot deze kanalen is nu geblokkeerd.’
Steun van familie
‘Mijn familie heeft altijd achter me gestaan. We delen dezelfde opvattingen en dat steunt me. Maar alles waar ze mij mee raken, raakt hen ook. Zo was er onlangs, in augustus dit jaar, een inval in mijn huis vanwege de sluiting van de krant Özgür Gündem waar ik als vrijwilliger hoofdredacteur was. Mijn 85-jarige moeder stond oog in oog met gemaskerde politieagenten. Ze was zo bang dat ze vijftien dagen niet kon spreken. Het raakt me diep dat dit mijn moeder is overkomen, maar aan de andere kant zijn er veel moeders die de begrafenis van hun kinderen moeten bijwonen en er zijn mensen die nog meer onderdrukking ervaren dan wij.’
Mogelijk de rest van haar leven achter tralies
Terugkijkend op haar werk als mensenrechtenverdediger noemt Keskin het ‘openen van het debat over militarisme’ haar belangrijkste verdienste. Ook noemt ze de vooruitgang die geboekt is in het bestrijden van geweld tegen vrouwen. ‘Neem bijvoorbeeld de beweging “Zaterdagmoeders”, die actievoert voor degenen die vermist raakten tijdens hun detentie. Deze beweging is erg succesvol en heeft veel invloed. Zij heeft de hele wereld laten zien dat vervolging vanwege je opvattingen een misdrijf is.’
‘Op dit moment lopen er 122 zaken tegen me. Ik mag het land niet verlaten en elke week moet ik me melden bij het politiebureau. De staat is niet van plan de wet te veranderen. Als al mijn zaken zijn afgehandeld, zal ik zeker zestig tot zeventig jaar gevangenisstraf krijgen, ook al heb ik niets misdaan. We bevinden ons in een heel moeilijke situatie op dit moment.’
In december komen wij tijdens de Schrijfmarathon voor Eren Keskin in actie.
