Schuldig aan solidariteit: de zaak Iuventa
"Als het een misdrijf is om mensen in nood te redden, dan pleit ik schuldig. Schuldig aan solidariteit"
- Dariush
Dariush Beigui komt uit Hamburg. Hij is een binnenschipper en een punkrockfan. Sascha Girke komt uit Potsdam, vlakbij Berlijn. Hij is jarenlang werkzaam geweest als paramedicus bij de brandweer. Dariush en Sascha zijn ook vrijwillige bemanningsleden van het zoek- en reddingsschip Iuventa. Dat wàren ze ten minste, want de Iuventa ligt al bijna vier jaar aan de ketting in Trapani in Italië.
In april 2015 eisten twee grote schipbreuken in de centrale Middellandse Zee binnen één week meer dan 1.200 levens. Dodelijk waren de gevolgen van het besluit van de Europese leiders om de levensreddende zoek- en reddingsoperatie van Italië in oktober 2014 stil te leggen. In een poging deze rampzalige leegte op te vullen, gingen enkele ngo-schepen te water in de buurt van Libië. De Iuventa voegde zich in 2016 bij hen. Het schip heeft sinds het uitvoer meer dan 14.000 mensen van de verdrinkingsdood gered.
Maar in 2017 namen de Italiaanse autoriteiten het schip in beslag en stelde een onderzoek in naar tien bemanningsleden. Ze werden beschuldigd van 'het faciliteren van irreguliere migratie vanuit Libië naar Italië' - in samenwerking met mensensmokkelaars. In werkelijkheid waren ze gewoon levens aan het redden.
In januari 2021 werden de aanklachten tegen zes bemanningsleden ingetrokken, maar vier anderen, onder wie Sascha en Dariush, riskeren nog altijd tot 20 jaar celstraf. Helaas is dit geen alleenstaand geval. In heel Europa worden mensen en ngo's bedreigd, lastiggevallen en voor de rechter gesleept, simpelweg omdat zij vluchtelingen en migranten in nood hielpen - op zee en op het land.
De Iuventa is niet zomaar een reddingsschip. Het is een symbool voor het verzet tegen het Europese beleid dat de Middellandse Zee tot een van de dodelijkste grenzen ter wereld heeft gemaakt. Het is ook een symbool van solidariteit - en menselijkheid - jegens mensen die op de vlucht zijn voor oorlog, vervolging en armoede. “Er verdrinken mensen. Waarom heeft niemand het over deze dagelijkse nachtmerrie op zee? Waarom is het belangrijker dat mensen Europa niet bereiken, dan dat ze overleven?” (-Dariush)
We weten allemaal dat solidariteit geen misdrijf is. Maar wat is het dan wel? Toen ik de bemanningsleden vroeg wat solidariteit voor hen betekent, viel het me op dat er niet één definitie is. “Solidariteit betekent voor mij dat ik achter mensen sta. Het is niet belangrijk of ik hen ken of dat we dezelfde politieke opvattingen hebben”, zei Dariush. Hij voegde eraan toe dat "solidariteit het gevoel is niet alleen te zijn".
Voor Sascha is er een politieke dimensie die niet genegeerd kan worden. Hij is solidair met mensen op de vlucht omdat hij dat kan en de autoriteiten het niet doen. “Solidariteit is zij aan zij staan. We geven ze geen stem - die hebben ze al. Ze schreeuwen het uit, maar niemand luistert.”
Solidariteit reikt verder dan grenzen, verder dan regio's of verschillen. Het is voor ons een manier onze toekomst die we voor ogen hebben, te realiseren. In haar boek 'Feminism, Interrupted' uit 2020 beschrijft Lola Olufemi solidariteit als een 'werk'woord. En dat is de rode draad door alle definities die ik heb gehoord. Wat solidariteit voor jou ook betekent, eraan 'werken’ is belangrijk.
Dat kan je doen door je naast de Iuventa-bemanning te scharen en te eisen dat de zaak wordt geseponeerd. Daardoor toon je je solidair met al diegenen die op zoek zijn naar veiligheid in Europa. Degenen die het halen en degenen die het niet halen. Zoals Sascha me vertelde: "Het ging nooit over ons. Het ging om de mensen die de reis aangaan – en zo is het nog steeds.”
“Solidariteit is zji aan zij staan. We geven ze geen stem - die hebben ze al. Ze schreeuwen het uit, maar niemand luistert.”
-Sascha