Rusland: wet op ‘ongewenste organisaties’ zal dissidentie nog meer aan banden leggen
Een ontwerp van wet in Rusland verbiedt ‘ongewenste buitenlandse organisaties’. Dat is opnieuw een verontrustende aanwijzing voor de strenge maatregelen die de overheid neemt om elke publieke speelruimte voor kritiek te beperken. Dat zegt Amnesty International, nadat de Duma (het Russische parlement) de wet in eerste lezing goedkeurde.
Het wetsontwerp moet wel nog twee lezingen krijgen voor het naar president Vladimir Poetin gestuurd wordt om als wet ondertekend te worden. Maar dat is allicht niet meer dan een formaliteit.
“Deze wet is nog maar eens een ontnuchterend bewijs van hoe de Russische overheid met rasse schreden jacht maakt op de fundamentele vrijheden en op het werk van onafhankelijke middenveldorganisaties in het land,” zegt Sergei Nikitin, Directeur van het Bureau van Amnesty International in Moskou.
Fundamentele vrijheden bedreigd
“Keer op keer hebben we gezien hoe opvattingen die de fundamentele vrijheden bedreigen door de Duma gejaagd worden en zo hun weg vinden in uiterst strenge wetgeving. Die wetten nemen elke ruimte voor afwijkende meningen en voor onafhankelijk activisme vanuit het middenveld weg. In Rusland kunnen de fundamentele vrijheden niet langer als vanzelfsprekend beschouwd worden. Helaas.”
De wet voert een erg vaag begrip in: ‘een internationale organisatie die een bedreiging vormt voor de verdedigingsmogelijkheden en de veiligheid van de staat, of van de openbare orde, of van de volksgezondheid’.
Het wetsontwerp pretendeert de ‘fundamenten van de grondwettelijke orde, de moraal, en de rechten en de rechtmatige belangen van andere personen’ te verdedigen.
“Op basis van het recente gedragspatroon van de Russische overheid zijn er redenen genoeg om te verwachten dat deze wet aangenomen en gebruikt zal worden om het internationale middenveld de kop in te drukken. En om de onafhankelijkheid en de bewegingsvrijheid te ondermijnen van nationale mensenrechtengroeperingen die in Rusland essentieel werk doen”, zegt Sergei Nikitin.
Een volmacht om de wet willekeurig te interpreteren
De wet geeft het Bureau van de Procureur-Generaal de volmacht om te beslissen welke organisaties ‘onwenselijk’ zijn en om hun activiteiten zo effectief te criminaliseren. De formulering van de wet biedt veel mogelijkheden om ze willekeurig te interpreteren.
Als straffen voorziet de wet in het onwettig maken voor zulke organisaties om een kantoor te openen. Russische ingezetenen die voor die organisaties werken kunnen zware boetes en tot 8 jaar celstraf krijgen voor herhaalde overtredingen van de wet. Buitenlandse personeelsleden kunnen de toegang tot het land ontzegd worden.
“De wet pikt er niet specifiek ngo’s, intergouvernementele of commerciële organisaties uit voor nader onderzoek. Maar de vrees bestaat dat de wet heel arbitrair op elk van hen kan toegepast worden. Zo zouden ze gedwongen kunnen worden om hun deuren in Rusland te sluiten”, zegt Sergei Nikitin.
De nieuwe wet volgt in de voetsporen van de uiterst strenge ‘buitenlandse agenten-wet’ die in juli 2012 goedgekeurd werd en vorig jaar nog werd aangepast. De alsmaar striktere toepassing van die wet heeft sommige Russische ngo’s gedwongen om hun activiteiten in te perken of zelfs definitief stop te zetten.
Lees het Engelstalige persbericht Russia: Law on ‘undesirable organizations’ will further tighten the noose on dissent
