Postkaarten van een pandemie
Mondiale perspectieven op een crisis
De coronapandemie treft ons allemaal. Maar het virus - en de maatregelen die zijn genomen om het tegen te gaan - heeft voor iedereen een verschillende impact en er bestaat geen oplossing die voor iedereen de goede is. Als je bijvoorbeeld geen toegang hebt tot stromend water, is het onmogelijk om de richtlijnen over het handenwassen te volgen. Als je in een vluchtelingenkamp of informele nederzetting woont, is het niet haalbaar om sociale afstand te houden.
Mensen vanuit de hele Amnesty International-beweging hebben hun ervaringen met de uitbraak tot nu toe gedeeld. Hieronder lees je verhalen uit 12 landen waaronder Spanje, België, Brazilië, Nigeria en Canada. Ze laten zien hoe de reeds bestaande ongelijkheden door de pandemie nog zijn toegenomen en waarom regeringen hun reacties op specifieke situaties moeten afstemmen. Maar ze laten ook zien hoeveel we gemeen hebben.
We willen allemaal veilig en gezond leven en weten dat het goed gaat met ons gezin. We willen allemaal met waardigheid en respect worden behandeld. En allemaal vinden we verschillende strategieën om met deze vreemde, beangstigende periode om te gaan en momenten van hoop te ontdekken.
In tijden als deze wordt het duidelijk dat we verder moeten denken dan onszelf en moeten samenwerken om de gezondheidscrisis, verkeerde informatie en ongelijkheid te bestrijden.
Jaime, Hongkong
Jaime is Amnesty's jeugdleider in Hongkong
Op dit moment voel ik me onzeker. Hongkong was een van de eerste plaatsen die eind januari door de uitbraak werd getroffen, en hoewel we er in het algemeen in zijn geslaagd het virus te bedwingen, zijn we zojuist getroffen door een tweede golf van nieuwe gevallen.
Hongkong is technisch gezien niet in lockdown, maar sinds begin januari zijn zowel door de mensen zelf als door de overheid opgelegde veiligheidsmaatregelen getroffen. We konden snel handelen omdat dit niet de eerste keer is dat we te maken hebben met een grootschalige virusuitbraak; de herinneringen aan de SARS-epidemie in 2003 zitten nog goed in de herinnering van de mensen in Hongkong en we begrepen al gauw het belang van solidariteit en collectieve verantwoordelijkheid tijdens een volksgezondheidscrisis.
Ik put ook hoop uit deze solidariteit en collectieve verantwoordelijkheid. Tijdens de aanvankelijke tekorten aan voedsel en gezondheidszorg leverden vrijwilligers zorgpakketten aan ouderen. Iedereen droeg maskers om zelf niet besmet te worden en om besmetting van anderen te voorkomen. Mensen hadden extra maskers bij zich voor degenen die er zelf niet aan konden komen. Velen kwamen in actie en gingen in eigen huis massaal ontsmettende zeep produceren om uit te delen aan hun omgeving. Iedereen heeft onze gezondheidswerkers enorm gesteund.
Bob, Jersey
Bob is een Amnesty-lid in Jersey.
In 2013 ontving hij een hoge onderscheiding (Medal of the Order of the British Empire, MBE) voor zijn rol bij het helpen van ontsnapte Russische gevangenen tijdens de nazi-bezetting.
Ik ben dicht bij een verjaardag met twee nullen. Ik woon in Jersey en u weet wellicht dat de Kanaaleilanden bijna vijf jaar lang door de Duitse troepen werden bezet, vijf jaar van repressie, tekorten en vreselijke hongersnood in de bezettingswinter van 1944/45. Vier maanden lang was er geen brandstof, geen gas om te koken en geen elektriciteit.
Er zijn bepaalde overeenkomsten tussen toen en nu. Wat toen opviel was hoe persoonlijke eigenschappen geaccentueerd werden. Je kwam er al snel achter dat er meer positieve dan negatieve mensen zijn; dit gold evenzeer voor ons die bezet werden als voor de Duitse bezetters.
Mensen die altijd genereus, vrijgevig waren geweest, werden bijna heiligen. Degenen die altijd al een gemeen en egoïstisch trekje hadden, werden absolute klootzakken.
Robert, Ghana
Directeur van Amnesty Ghana
Ghana zit momenteel gedeeltelijk in lockdown. Mijn advies om optimistisch en kalm te blijven: blijf thuis en speel op veilig; profiteer van alle vrije tijd om te leren en boeken te lezen; blijf af en toe weg van je scherm en speel spelletjes met de mensen met wie je leeft; let op wat je eet en doe regelmatig oefeningen als je kunt; mediteer.
Veel mensen in Ghana maken zich zorgen over het gedrag van de politie en de militairen die de richtlijnen handhaven. Ghana heeft in deze periode een wet aangenomen die naar mijn mening de mensenrechten schaadt. Met deze Wet inzake het Opleggen van Beperkingen krijgt de president voortaan de bevoegdheid om een aantal vrijheden in onze grondwet in te perken, op bepaalde gronden waarvan ik denk dat ze kunnen worden misbruikt als ze niet worden gecontroleerd.Ook de manier waarop de regering in deze periode met armen, daklozen en behoeftigen omgaat, is zorgwekkend. Het is duidelijk dat er niet aan deze mensen is gedacht bij het nemen van belangrijke beslissingen.
Ana, Canada
Mijn naam is Ana en ik ben adviseur voor inheemse rechten hier bij Amnesty Canada. Ik heb een verzwakt immuunsysteem, dus mijn familie en ik zitten al drie weken in strikte zelfisolatie en we zullen dat nog lang blijven doen. We hebben het geluk dat we voedsel geleverd krijgen en dat we twee keer per dag langs de rivier kunnen wandelen.
Ik red me dus wel, maar ik maak me zorgen over mijn vrienden en familie in de inheemse nederzettingen in dit land. Eeuwenlange verwaarlozing door regeringen zijn er de oorzaak van dat inheemse gemeenschappen niet beschikken over infrastructuur en diensten die de meeste mensen in een rijk land als Canada als vanzelfsprekend beschouwen.
Het is bijna onmogelijk om je te isoleren in de gemeenschappen waar het gebruikelijk is dat drie generaties en 12 mensen wonen in een huis met twee slaapkamers. Deze huizen werden goedkoop gebouwd door de overheid en zijn vaak niet geschikt voor noordelijke en afgelegen gebieden: schimmel, waterschade en gedeeltelijke instorting zijn gebruikelijk en reeds bestaande medische aandoeningen nemen daardoor nog toe.
Canada is een enorm land met overvloedig zoet water; het is een land waar veilig drinkwater zo uit de kraan komt en waar strenge richtlijnen voor waterveiligheid gelden. Maar in veel inheemse gemeenschappen niet. Momenteel zijn er ongeveer 100 gemeenschappen die het water uit hun kraan niet kunnen drinken, en er zijn er nog meer die liters water moeten kopen en naar hun afgelegen nederzettingen moeten dragen. In veel gebieden is mensen ook verteld dat het leidingwater onveilig is om te wassen of schoon te maken.
Er is een complex, bureaucratisch zorgstelsel voor inheemse mensen. Het is zo ondergefinancierd dat het Canadese mensenrechtentribunaal heeft verklaard dat het discriminerend is voor de inheemse bevolking en de Canadese regering heeft bevolen het probleem op te lossen. De meeste gemeenschappen hebben geen dokters of verplegers, ziekenhuizen of zelfs medische noodapparatuur, en de mensen moeten een vliegtuig nemen om behandeld te worden in een medisch centrum.
De lente komt eraan in Noord-Canada en daarmee de seizoensgebonden overstromingen in nederzettingen die opzettelijk door de overheid op braakliggend terrein in overstromingsgebieden zijn aangelegd. Op dit moment vrees ik het ergste voor de mensen die elk jaar deze overstromingen meemaken zonder of bijna zonder noodhulp van de regering.
Raul, Brazilië
Mijn naam is Raul Santiago en ik ben mensenrechtenactivist en journalist. Ik ben 31 jaar en ik woon in Complexo do Alemão, een groep favela’s in het noorden van Rio de Janeiro.
De coronapandemie is hier een groot probleem. Veel mensen wonen met velen in gammele woningen met weinig kamers. Zeer arme gezinnen hebben niets te eten als ze zich sociaal moeten isoleren en zijn afhankelijk van voedseldonaties.
Elementaire tips van de Wereldgezondheidsorganisatie, zoals een aantal keren per dag je handen wassen, zijn voor veel mensen hier gewoon niet mogelijk.
De recente epidemie brengt de ongelijkheden in mijn land en in andere landen aan het licht. Water is een mensenrecht, maar het ontbreekt hier nog steeds. Toiletten zijn wel het minste dat mensen moeten hebben om waardig te leven, maar open riolen zijn hier nog steeds de realiteit. De meeste mensen die wonen waar ik woon, zouden, als ze vandaag in totale quarantaine werden geplaatst, geen drinkwater en niets te eten hebben, binnen een week hongerlijden.
Het ontbreekt ons aan de minimale middelen om de verspreiding van dit virus in te dammen, en dat komt doordat onze fundamentele mensenrechten niet zijn gegarandeerd. We hebben alle mogelijke hulp nodig.
Ik maak deel uit van een groep activisten die hier in Complexo do Alemão een crisisbureau hebben opgericht. We proberen bewustmakings- en preventiewerk te doen en vragen giften om de extreem armen die hier wonen te helpen. Elke dag krijgen we hulpvragen: voedsel, water en simpele schoonmaakproducten. De toestand is wanhopig. We doen wat we kunnen met minimale middelen en zonder enige steun van de overheid.
KAKUMAKAMP, KENIA
In Kakuma, een enorm vluchtelingenkamp in de noordwestelijke provincie Turkana in Kenia, is het door overbevolking en watertekorten moeilijk de verspreiding van het virus tegen te gaan. Humanitaire organisaties hebben hun diensten moeten opschorten of verminderen en de basisbenodigdheden komen niet binnen. Vluchtelingen zijn opgesloten in het kamp, wat betekent dat ze niet kunnen werken, en er is een strikte avondklok tussen 19.00 en 05.00 uur. Abubakar, uit Burundi, woont al zeven jaar in Kakuma. "Het grote probleem is de angst, want ik denk niet dat we medische aandacht krijgen om het virus hier in het vluchtelingenkamp te bestrijden. Als het ons eenmaal bereikt, denk ik dat het hard zal toeslaan. Ze praten over handen wassen, wij leven in een droge omgeving, we hebben niet eens genoeg water om onze kleren te wassen. Ze praten over ontsmettingsmiddelen, ik heb geen ontsmettingsmiddel gezien in het kamp. Ze praten over maskers, welnu, ik denk niet dat er in het vluchtelingenkamp een agentschap is dat maskers verspreidt", aldus Abubakar.
Sixtine, België
Sixtine is een activiste van Amnesty België
Het pijnlijke individualisme en de sociale ongelijkheid van het land waar ik woon, worden heel duidelijk wanneer alles wordt stilgelegd. Elke crisis is een potentieel risico voor de mensenrechten. Razendsnel hebben sommige autoritaire leiders het coronavirus gebruikt als excuus om de mensenrechten te schenden. We moeten dit blijven opvolgen; naast deelname aan daadwerkelijke acties, kunnen we het bewustzijn vergroten en actievoeren met behulp van digitale platforms en sociale media.
Door deze ervaring ben ik veel gaan nadenken over hoe we de Amnesty-beweging online kunnen versterken. We hebben veel online vergadertools gebruikt, een goede gelegenheid om de digitale inclusiviteit te bespreken en de manieren waarop Amnesty veerkrachtig kan zijn in de overgang naar een digitale wereld.
Maar het is geruststellend voor ogen te houden dat dit allemaal tijdelijk is. We mogen nog steeds dingen doen waar we plezier van hebben. En ik weet zeker dat Amnesty de mensenrechtenkwesties die door het coronavirus worden veroorzaakt, volledig aankan.
Ik geef de hele Amnesty-familie een enorme knuffel, moed en enthousiasme. We moeten niet vergeten dat we best wat mogen vertragen, om in de toekomst nog krachtiger te zijn.
IK DENK DAT WE HIERUIT ZULLEN KOMEN MET EEN VERNIEUWDE WAARDERING VOOR HET LEVEN, DE MENSEN WAAR WE VAN HOUDEN EN ONZE VRIJHEID.
Jane, Verenigd Koninkrijk
Bo, Zweden
Met 90 jaar is Bo een van de oudste actieve leden van Amnesty
Onze lokale groep heeft vergaderingen en verschillende andere evenementen geannuleerd, maar we houden contact via e-mail. We werken aan zaken in Myanmar, Noord-Korea en Saoedi-Arabië en maken ons zorgen over wat er in al deze landen gebeurt, maar we kunnen nog steeds online campagne voeren.
De meeste van onze lokale leden zijn 70+, dus we beschermen ons tegen het virus in zelfquarantaine. We blijven brieven en ansichtkaarten sturen naar de gebruikelijke adressen in onze doellanden.
We hebben regelmatig contact met andere Amnesty-leden over de hele wereld. We genieten van het vroege voorjaar en kijken veel naar het nieuws!
Manu, Filipijnen
Manu is jeugdleider van Amnesty International op de Filippijnen
Mijn naam is Manu en ik kom uit een stadje genaamd Valenzuela op de Filippijnen. We zitten in onze tweede lockdown-week. Ik voel een mengsel van angst en berusting; ik heb me beziggehouden door met vrienden en mijn partner te praten via chat of Zoom. Normaal spelen er kinderen buiten ons raam. Nu is er niet een.
Ik ben bang dat door het coronavirus het zwakke gezondheidszorgsysteem in de Filippijnen is blootgelegd. De gevolgen daarvan worden door onze meest kwetsbaren gevoeld. Patiënten die moeten reizen voor hun dialyse of chemotherapie, moeten thuisblijven. Mensen met hiv kunnen hun kliniek niet bezoeken om hun medicijnen te krijgen. Mensen zijn bang om werktijd te missen omdat het duur is om een doktersconsult of ziekenhuisopname te krijgen.
Ik denk dat het coronavirus is als onze strijd voor de mensenrechten: er zijn veel onzekerheden. Het kan ons verteren, het kan ons rusteloos en machteloos maken. Een tip om kalm te blijven, is te accepteren dat het een onderdeel is van onze gezamenlijke reis. We vegen de stukken bijeen, gaan ons weer organiseren, we gaan de straat op en eisen dat universele eerstelijnsgezondheidszorg een mensenrecht wordt.
Raymond, Nigeria
Mijn naam is Raymond en ik kom uit de Otodo-Gbam-gemeenschap in de staat Lagos. Het coronavirus dat nu rondwaart, is erg moeilijk voor ons. In 2017 werden we door de overheid uit ons dorp in Otodo-Gbam gezet en sindsdien zijn we niet op één plek kunnen blijven. Op dit moment woon ik met mijn vrouw, mijn kinderen en mijn moeder in een gebied in Lagos dat Oreta heet. Het is geen formele nederzetting en het gebouw waarin we leven is niet voltooid.
Sinds de uitbraak van het coronavirus moeten we thuisblijven, wat voor ons erg moeilijk is. We hebben niets, alles wat we hadden, is vernietigd toen we uit Otodo-Gbame werden verjaagd. Ik ben bang voor waar dit toe leidt. Als je niet naar buiten gaat, weet je niet wat er aan de hand is. We kunnen sterven van de honger, daar zijn we bang voor. We zijn ook bang dat slechte mensen naar ons huis komen, ons aanvallen, ons afnemen wat we hebben en als wij de politie dan bellen, zullen ze zeggen dat ze niet kunnen komen vanwege het virus.
Ik vraag de regering: kijk alsjeblieft naar ons. Kom naar onze huizen en kijk. We hebben gehoord dat de regering zorgt dat sommige mensen behandeld worden met beademingsapparatuur, desinfecterende handzeep, dat soort dingen, maar we hebben nog helemaal niets gehad. We willen dat de overheid komt kijken wat onze gemeenschap nodig heeft zoals water en goede wegen.
Ana, Spanje
In het begin zochten we allemaal smoesjes om even naar buiten te gaan: winkelen, de hond uitlaten, een tante bezoeken die hulp nodig had... Maar geleidelijk zijn we eraan gewend om thuis te blijven. De lege straten zijn een beetje eng en zelfs het geloei van de ambulances klinkt anders, alarmerender. Als ik uit het raam kijk, zie ik de mooie historische gebouwen van Madrid in stilte naar me staren.
We zijn verbaasd en houden ons hart vast voor het grote aantal infecties en sterfgevallen. En toch zijn er, als we ons best doen, ook positieve momenten in deze crisis te vinden. Zo komen de mensen bijvoorbeeld elke avond op hun balkon om te applaudisseren voor de gezondheidswerkers die hun leven riskeren.
Ondertussen gaat het leven verder. Ik ben persvoorlichter bij Amnesty Spanje. Het is niet gemakkelijk, maar wij moeten doorgaan met ons werk, ook al zijn sommige van onze familieleden of vrienden ziek. Uit elkaar, maar toch samen. Aan het werk, maar toch voor onszelf zorgen. En als ik dan zie dat iets wat Amnesty zegt over het virus en de mensenrechten door politici en journalisten serieus wordt genomen, dan besef ik hoe belangrijk het is om ons werk voort te zetten. Als de mensenrechten niet centraal staan bij elke maatregel die wordt genomen, zullen we niet overleven als een verenigde samenleving.
Robert, Zuid-Afrika
Mijn naam is Robert en ik werk voor Amnesty hier in Johannesburg.
Er zijn zoveel mensen die niet kunnen thuiswerken, mensen die in de bouw werken of huishoudelijk werk doen bijvoorbeeld, en die geen andere keuze hebben dan het openbaar vervoer om van huis te gaan. Dit baart me echt zorgen.
Johannesburg is een spookstad geworden. Je kunt het aantal auto's en mensen op straat bijna tellen.
Mijn vrouw en ik zijn geïsoleerd en we werken allebei van huis uit. We spelen ook veel met onze dochter van drie die niet meer naar school kan. We moeten haar bezighouden met taakjes in huis en zo, maar het is wel goed om de tijd te hebben om met haar te spelen. We kijken voortdurend op tv naar aankondigingen van de overheid. De mensen zijn doodsbang omdat ze niet weten wat de toekomst zal brengen.
Het leven is niet meer hetzelfde. Ik mis de tradities en de vaste routines, zoals op zondag naar het park gaan of op vrijdag met het hele gezin uit eten. En ik mis het om op het werk met collega's samen te zitten en te brainstormen over mensenrechtenkwesties. Dat menselijk contact is er niet meer; ik denk dat dat iets is dat we vaak als vanzelfsprekend beschouwden, maar nu het er niet meer is, mis ik het echt. We zullen het in de toekomst veel meer waarderen.
NB: De meningen op deze pagina vertegenwoordigen niet noodzakelijkerwijs de opvattingen van Amnesty International.
