Online boekingsgiganten halen voordeel uit oorlogsmisdaden
“destination Occupation”
De bekende toeristische bedrijven Airbnb, Booking.com, Expedia en TripAdvisor dragen bij aan mensenrechtenschendingen tegen Palestijnen door online honderden kamers en activiteiten aan te bieden in Israëlische nederzettingen op bezet Palestijns grondgebied, inclusief Oost-Jeruzalem.
In een nieuw rapport, getiteld ‘Destination: Occupation’, beschrijft Amnesty International hoe de online boekingsbedrijven toerisme naar de illegale nederzettingen stimuleren en zo meewerken aan het voortbestaan en de uitbreiding van de nederzettingen.
Het stichten van nederzettingen voor Israëlische burgers in de Bezette Palestijnse Gebieden (BPG) door Israël is een inbreuk op internationaal humanitair recht en vormt een oorlogsmisdrijf. Toch blijven de vier bedrijven actief in de nederzettingsgebieden. Zo profiteren ze van de illegale situatie.
Eén van de nederzettingen die in het rapport van Amnesty International beschreven wordt is Kfar Adumim, een groeiend toeristisch knooppunt op minder dan twee kilometer van het Bedoeïenendorp Khan al-Ahmar. Khan al-Ahmar is het dorp dat in de nabije toekomst compleet door Israëlische troepen vernield kan worden, met toestemming van het Israëlische hooggerechtshof. De groei van Kfar Adumim en andere omringende nederzettingen is een belangrijke katalysator voor mensenrechtenschendingen tegen de lokale gemeenschap van Bedoeïenen.
“De onwettige toe-eigening van Palestijns grondgebied door Israël en de uitbreiding van de nederzettingen bestendigen het enorme lijden van de Palestijnen. Ze worden uit hun huizen gedreven, hun kostwinning wordt vernietigd en basisbehoeften zoals drinkbaar water worden hen ontnomen. Airbnb, Booking.com, Expedia en TripAdvisor zien zichzelf als voorvechters van de deelgedachte en wederzijds vertrouwen maar ze werken mee aan deze mensenrechtenschendingen doordat ze in de nederzettingen actief zijn.”
Seema Joshi, Amnesty’s Directeur voor Globale Thema’s
“De Israëlische overheid gebruikt de groeiende toerisme-industrie in de nederzettingen om het bestaan en de uitbreiding van de nederzettingen te legitimeren. Online boekingsbedrijven spelen het spel mee. Het is tijd dat deze bedrijven opkomen voor de mensenrechten door alle aanbiedingen in de illegale nederzettingen op bezet gebied van hun platformen te verwijderen. Oorlogsmisdaden zijn geen toeristische bezienswaardigheden.”
Het beleid van Airbnb
In november van 2018 kondigde Airbnb aan alle aanbiedingen op de Westbank te verwijderen van hun platform, naar aanleiding van onderzoekswerk uitgevoerd door Al Jazeera en Human Rights Watch. De aankondiging had echter geen betrekking op Oost-Jeruzalem, eveneens in de bezette gebieden gelegen, waar Airbnb meer dan 100 aanbiedingen in nederzettingen promoot. Amnesty International roept Airbnb op om alle aanbiedingen in nederzettingen op bezet gebied te verwijderen, met inbegrip van Oost-Jeruzalem. Hetzelfde geldt voor Booking.com, Expedia en TripAdvisor.
Volgens de Guiding Principles over Bedrijven en Mensenrechten van de Verenigde Naties hebben bedrijven een verantwoordelijkheid om internationaal humanitair recht en de mensenrechten te respecteren, waar ter wereld ze ook actief zijn. Zolang ze de aanbiedingen in de nederzettingen niet verwijderen, geldt voor alle vier bedrijven in het Amnesty International rapport dat ze deze verantwoordelijkheden niet nakomen. Bovendien doen ze ook afbreuk aan hun eigen bedrijfsstandaarden.
Promotie van de nederzettingen
De vier bedrijven in het Amnesty-rapport promoten aanbiedingen in de nederzettingen, met inbegrip van Oost-Jeruzalem. Op het moment van schrijven is de situatie als volgt:
- Het in de VS gevestigde Airbnb-platform biedt meer dan 300 verblijfsplaatsen aan in nederzettingen in de BPG.
- Het in de VS gevestigde TripAdvisor-platform zet meer dan 70 verschillende bezienswaardigheden, rondleidingen, restaurants, cafés, hotels en huurappartementen in de kijker in de nederzettingen in de BPG.
- Booking.com, met hoofdkantoor in Nederland, vermeldt op haar website 45 hotels en huurappartementen in nederzettingen in de BPG.
- Het in de VS gevestigde Expedia vermeldt negen aanbieders van accommodatie, waaronder vier grote hotels, in de nederzettingen in de BPG.
Exploitatie van mensenrechtenschendingen
Tussen februari en oktober 2018 bezocht Amnesty International vier Palestijnse dorpen vlakbij Israëlische nederzettingen, alsook de Silwan-wijk in Oost-Jeruzalem en een Palestijnse gemeenschap in Hebron. Al deze locaties zijn in de nabijheid van winstgevende toeristische bezienswaardigheden die door inwoners van de nederzettingen worden uitgebaat.
Amnesty International stelde vast dat Airbnb, Booking.com, Expedia en TripAdvisor niet alleen een belangrijke rol spelen bij het promoten van toerisme in de illegale nederzettingen, maar dat ze hun klanten ook misleiden door niet consequent te communiceren dat aanbiedingen zich in de Israëlische nederzettingen bevinden.
“Toeristen die naar hier komen zijn gehersenspoeld, er wordt tegen hen gelogen, ze weten niet dat dit ons land is,” zegt een Palestijnse boer die naast de Shiloh-nederzetting woont waar de Israëlische overheid een groot bezoekerscentrum financiert om toeristen naar een archeologische site te lokken.
De twee Palestijnse dorpen naast Shiloh hebben meer dan 5.500 hectare (55 vierkante kilometer) aan land verloren sinds het einde van de jaren ‘90. Vele inwoners zijn verhuisd en degenen die gebleven zijn zeggen dat ze regelmatig het slachtoffer worden van aanvallen van bewapende inwoners van de nederzettingen. Airbnb, Booking.com en TripAdvisor bevatten allemaal aanbiedingen in Shiloh, maar alleen Booking.com legt uit dat de aanbieding zich in een Israëlische nederzetting bevindt.
In de voorbije jaren heeft de Israëlische overheid veel geld geïnvesteerd om de toerisme-industrie in de nederzettingen te ontwikkelen. De overheid gebruikt de status van bepaalde locaties als toeristische bezienswaardigheden om de toe-eigening van Palestijns land en Palestijnse huizen te rechtvaardigen. Nederzettingen worden vaak opzettelijk vlakbij archeologische sites gebouwd om te benadrukken dat de Joodse bevolking historische wortels in de regio heeft.
Amnesty’s rapport laat zien hoe de Israëlische overheid inwoners van de nederzettingen toelaat en aanmoedigt om Palestijns land en Palestijnse grondstoffen te exploiteren en hoe Airbnb, Booking.com, Expedia en TripAdvisor mee profiteren van deze exploitatie.
“Deze bedrijven maken promotie voor bezoeken aan natuurreservaten, ze moedigen toeristen aan om wandelroutes en woestijn-safari’s te doen en ze verleiden bezoekers tot een wijnproeverij in lokale wijngaarden,” Seema Joshi. “Hoewel het gaat om grondstoffen die onwettig afgenomen worden van de Palestijnen, zijn het enkel de inwoners van de nederzettingen en de online bedrijven die met hen zaken doen die ervan profiteren.”
Seema Joshi, Amnesty’s Directeur voor Globale Thema’s
Oorlogsmisdaden als belevenis
Amnesty International documenteert het grote contrast tussen de toeristische activiteiten die in de nederzettingen aangeboden worden en de dagelijkse mensenrechtenschendingen die Palestijnen in die gebieden moeten ondergaan.
Airbnb, Booking.com, Expedia en TripAdvisor bieden allemaal vakantieverblijven of “kampeerbelevingen” in de woestijn aan die gerund worden door inwoners van de nederzettingen in of rond de Kfar Adumim-nederzetting. Ongeveer 180 inwoners van Khan al-Ahmar lopen het risico om gewelddadig uitgedreven te worden door het Israëlisch leger om plaats te maken voor de onwettige uitbreiding van Kfar Adumim en andere nederzettingen in de streek. Zo een gedwongen uitdrijving van inwoners van een bezet gebied vormt een oorlogsmisdrijf. De Israëlische overheid geeft aan de dorpsbewoners de keuze tussen twee mogelijke nieuwe woonplaatsen: een site naast de voormalige vuilnisbelt van Jeruzalem of een site naast een afvalwaterinstallatie bij de stad Jericho.
“Desert Camping Israel”, aangeboden via Airbnb, Booking.com en Expedia, biedt gasten de mogelijkheid om “de stilte van de woestijn te beleven en van de warme Israëlische gastvrijheid te proeven”. Ze betalen daarvoor tot US$235 per nacht. TripAdvisor bevat ook aanbiedingen voor een nationaal park, een museum, een woestijntoer en een Bijbelse bezienswaardigheid vlakbij de nederzetting Kfar Adumim.
“De aangeboden kampeerbelevingen vinden plaats op grondgebied dat door de Bedoeïenen gebruikt werd om hun kuddes te laten grazen. Naarmate de nederzetting Kfar Adumim groeide, zijn vele Bedoeïenen hun kuddes kwijtgeraakt zodat ze nu afhankelijk zijn van humanitaire hulp,” zegt Seema Joshi.
“Elke cent die deze bedrijven verdienen door toerisme in Kfar Adumim aan te prijzen is het gevolg van mensenrechtenschendingen. Het feit dat de inwoners van de nederzetting bovendien de cultuur van de Bedoeïenen gebruikt om toeristen aan te trekken maakt het extra pijnlijk.”
verband met de uitbreiding van nederzettingen
Amnesty International heeft ook het dorp Khirbet Susiya bezocht, waar Palestijnse inwoners in tijdelijke opvanghuizen wonen sinds ze met geweld weggedreven werden uit grote delen van de streek om plaats te maken voor de uitbreiding van de naburige Susya-nederzetting. De Israëlische overheden hebben de toegang tot waterreservoirs en waterputten in Khirbet Susya geblokkeerd. Volgens een schatting van de VN in 2015 moeten de dorpsbewoners ongeveer een derde van hun inkomen uitgeven om water te kopen.
Susya is gebouwd rond de ruïnes van een archeologische site die op het tijdstip van dit persbericht zowel door Airbnb als TripAdvisor aangeprezen wordt, met foto’s van plaatsen die de reizigers kunnen bezoeken, zoals de ruïnes, een olijfboomgaard, een wijnmakerij, een wijngaard en een groot zwembad in de nederzetting.
De ontwikkeling van archeologische sites in nederzettingen zoals Susya en Shiloh door de Israëlische overheid speelt een essentiele rol in de plannen van de overheid om de nederzettingen te ontwikkelen en uit te breiden.
“De aanprijzing van deze sites aan een wereldwijd publiek helpt de Israëlische overheid om haar objectieven inzake de nederzettingen te bereiken. Hierbij spelen de internationale toeristische bedrijven een essentiële rol, ” zegt Seema Joshi.
“De archeologische site in Susya en andere toeristische bezienswaardigheden in of nabij nederzettingen zijn onlosmakelijk verbonden met mensenrechtenschendingen tegen Palestijnen die in de omgeving wonen. Door sites zoals deze aan te prijzen, dragen online boekingsbedrijven bij aan het illegale nederzettingenbeleid van de Israëlische overheid.”
Nood aan wetgeving
Het is niet alleen de toerismesector die van de illegale nederzettingen profiteert en ertoe bijdraagt. Goederen ter waarde van honderden miljoenen euro’s die in de Israëlische nederzettingen geproduceerd worden, worden jaarlijks internationaal geëxporteerd, hoewel de meeste landen van de wereld de nederzettingen officieel als onwettig onder internationaal recht hebben veroordeeld.
Amnesty International vraagt enerzijds aan individuele bedrijven om niet langer zaken te doen in de nederzetting en roept anderzijds de overheden op om dit met wetgeving te verbieden en om wetgeving goed te keuren die het importeren van goederen uit de nederzettingen verbiedt.
“Het volstaat niet om de nederzettingen als onwettig te veroordelen als aan de andere kant de commerciële activiteiten waarmee ze winst maken toegelaten worden,” zegt Seema Joshi.
Het Ierse parlement werkt momenteel aan de goedkeuring van een historische wet die de handel van goederen en diensten met de nederzettingen zou verbieden. Amnesty International roept andere landen op om dit initiatief te volgen.
Reactie van de bedrijven
Voorafgaand aan de publicatie heeft Amnesty International de vier bedrijven aangeschreven en hen de mogelijkheid geboden om op de onderzoeksresultaten te reageren. Booking.com en Expedia hebben hierop gereageerd. Airbnb en TripAdvisor niet.
Amnesty International heeft de reacties in detail bestudeerd en heeft de meegedeelde informatie in haar onderzoeksresultaten verwerkt. Kopieën van de reacties van de bedrijven zijn als bijlage aan het rapport gehecht.
