Nigeria/Nederland: uitspraak in Kiobel-zaak is belangrijke stap naar gerechtigheid

De rechtbank van Den Haag heeft op 1 mei een tussenvonnis geveld in de zaak van Esther Kiobel en drie andere vrouwen met betrekking tot de rol van Shell bij de onrechtmatige arrestatie, detentie en executie van hun echtgenoten door het Nigeriaanse leger.

De uitspraak is in het voordeel van de eiseressen. De rechtbank acht zich bevoegd, de zaak is niet verjaard en Shell moet bepaalde vertrouwelijke interne stukken overhandigen aan de advocaten van de eiseressen. Zij krijgen de kans om specifieke getuigen op te roepen.

"De beslissing markeert een belangrijke stap naar gerechtigheid voor Esther Kiobel en de andere weduwen en is van grote betekenis voor mensen wereldwijd die multinationals aansprakelijk proberen te stellen voor geleden schade", aldus Amnesty International.

"Wij zijn blij dat de rechtbank besloten heeft dat Shell bepaalde interne stukken moet overhandigen, maar zijn teleurgesteld dat het niet alle documenten betreft waar de advocaten van Esther om hadden gevraagd."

"De vier vrouwen geloven dat hun mannen nog in leven zouden zijn geweest als Shell niet puur had gehandeld uit winstbejag. Hierdoor werd de Nigeriaanse regering aangemoedigd om hard op te treden tegen de protesten, terwijl bekend was dat dit gepaard ging met mensenrechtenschendingen."

Achtergrond

Shell is beschuldigd van medeverantwoordelijkheid voor een reeks ernstige mensenrechtenschendingen begaan door de Nigeriaanse regering tegen het Ogoni-volk in de jaren negentig.

Esther Kiobel, Victoria Bera, Blessing Eawo en Charity Levula hebben Shell aangeklaagd voor zijn rol in de onrechtmatige arrestatie, detentie en executie van hun echtgenoten door het Nigeriaanse leger. Dit volgde op het gewelddadig neerslaan van protesten van het Ogoni-volk tegen de vervuiling van hun regio (Ogoniland, Nigerdelta).

De eiseressen vragen publieke excuses en compensatie van Shell voor geleden schade. Daarnaast vragen ze de rechtbank om Shell te verplichten interne documenten over te dragen die door de oliemaatschappij als vertrouwelijk bestempeld zijn tijdens het proces in de Verenigde Staten tussen 2002 en 2013. Deze documenten zijn van cruciaal belang voor de zaak.

Esther Kiobel begon in 2002 eerst een zaak tegen Shell in New York. In 2013 oordeelde het Hooggerechtshof dat de VS geen rechtsbevoegdheid hebben om haar zaak te behandelen. Het gevolg was dat de inhoudelijke behandeling van haar aanklachten tegen Shell nooit plaatsvonden.

De Ogoni Negen

Al eerder documenteerde Amnesty de rol van Shell bij moord, verkrachting en marteling begaan door het Nigeriaanse leger bij het neerslaan van de protesten.

Barinem Kiobel, Baribor Bera, Nordu Eawo en Paul Levula werden in 1995 opgehangen na een schijnproces. Hun weduwen vragen publieke excuses en een schadevergoeding van Shell voor de rol die het bedrijf speelde bij deze gebeurtenissen. Vijf andere mannen, onder wie protestleider en schrijver Ken Saro-Wiwa, werden tegelijkertijd geëxecuteerd. Samen werden ze bekend als de Ogoni Negen.

Amnesty International ondersteunde Esther Kiobel bij het starten van deze rechtszaak in Nederland in 2017. Amnesty zette de rol van Shell in de arrestatie en executie van de Ogoni Negen uiteen in de briefing ‘In The Dock’.