Nieuwe generatie jonge activisten leidt verzet tegen groeiende repressie in Azië

Jaarrapport Azië 2019

Een door jongeren aangevoerde protestgolf trotseert in heel Azië de toenemende repressie en de onderdrukking van de vrijheid van expressie en het recht om vreedzaam te demonstreren. Dit zegt Amnesty International bij de voorstelling van zijn jaarrapport over de mensenrechten in Azië en het gebied van de Stille Zuidzee.

Het rapport ‘Mensenrechten in Azië en de Pacific: Overzicht 2019’ biedt een diepgaande analyse van de evolutie van de mensenrechten in 25 landen en territoria. Het beschrijft hoe een nieuwe generatie activisten zich verzet tegen de brutale onderdrukking van kritiek, haatcampagnes op sociale media en grootschalige politieke censuur.

“2019 was voor Azië een jaar van repressie, maar ook van verzet. In het hele continent proberen regeringen fundamentele vrijheden uit te hollen, maar mensen vechten terug – en jonge mensen nemen het voortouw in deze strijd”, zegt Nicholas Bequelin, Amnesty’s regionaal directeur voor Oost- en Zuid-Oost-Azië en de Pacific.

“In Hongkong leiden studenten een massabeweging tegen de toenemende Chinese inmenging. In India protesteren studenten tegen de anti-moslim maatregelen van de regering. Jongeren in Thailand kiezen massaal voor een nieuwe oppositiepartij. In Taiwan komen mensen op straat om te betogen voor LGBTI-gelijkheid. De door jongeren aangevoerde volksprotesten dagen de gevestigde machten uit, online én offline.”

Echo’s van protest in Hongkong

China en India, de twee grootste mogendheden in Azië, geven voor de hele regio de toon aan voor de repressie, met hun openlijke afwijzing van mensenrechten. De Chinese steun voor een uitleveringswet in Hongkong, die de lokale regering de macht geeft om verdachten uit te leveren aan het Chinese vasteland, lokte in het gebied massale protesten uit van een nooit eerder geziene omvang.

Hongkongers trokken sinds juni geregeld de straat op om te demonstreren niettegenstaande brutaal politieoptreden, zoals het buitensporige gebruik van traangas, willekeurige arrestaties, fysiek geweld en misbruik van gedetineerden. Deze strijd tegen de gevestigde orde werd over het hele continent gevoerd.

In India protesteerden miljoenen mensen tegen een nieuwe wet die moslims discrimineert. In Indonesië kwam het tot manifestaties tegen nieuwe wetten die de publieke vrijheden bedreigden. In Afghanistan zetten burgers hun veiligheid op het spel tijdens marsen tegen het aanslepende conflict in hun land. In Pakistan trotseerde de geweldloze Pashtun Tahaffuz-beweging de staatsrepressie om te mobiliseren tegen gedwongen verdwijningen en buitengerechtelijke executies.

Bescherm de demonstranten in Hongkong

Onderdrukking van kritiek

Vreedzame protesten en kritiek werden vaak door de autoriteiten bestraft. Protesterende betogers riskeerden arrestatie en opsluiting in Vietnam, Laos, Cambodja en Thailand. Repressieve regeringen in Zuidoost-Azië namen maatregelen om hun tegenstanders het zwijgen op te leggen en de media te muilkorven.

In Indonesië vielen verschillende doden toen de politie met buitensporig geweld protestacties neersloeg. Er werd maar weinig ondernomen om de verantwoordelijken daarvoor te vinden; niemand van de politie werd gearresteerd, geen enkele verdachte werd geïdentificeerd.

In Pakistan en Bangladesh werden activisten en journalisten het mikpunt van draconische wetten die de vrijheid van expressie inperkten en kritiek online bestraften.

In Hongkong onderdrukte de politie vreedzame protesten op een roekeloze en willekeurige manier, onder meer met folteringen in detentiecentra. De verzoeken om het gedrag van de veiligheidstroepen ernstig te onderzoeken zijn nog altijd niet ingewilligd.

“De pogingen van de autoriteiten om elke vorm van kritiek te smoren en de vrijheid van expressie te onderdrukken, waren meedogenloos en voorspelbaar. Wie durfde in te gaan tegen repressieve regeringen betaalde daar vaak een hoge prijs voor”, zegt Biraj Patnaik, directeur Zuid-Azië van Amnesty International.

“Aziaten krijgen te horen dat hun streven naar een rechtvaardiger samenleving fantasie is; dat economische ongelijkheid niet kan worden aangepakt; dat de opwarming van de aarde onontkoombaar is en dat natuurrampen onvermijdelijk zijn. Maar het duidelijkst is de boodschap dat kritiek op dit verhaal niet getolereerd wordt.”

Intolerant nationalisme viseert minderheden

In India en China is mogelijke ongehoorzaamheid in nominale autonome gebieden al voldoende om de staat tot verregaande acties te bewegen. Minderheden worden er gezien als een bedreiging voor de “nationale veiligheid”.

In de Chinese provincie Xinjiang worden tot een miljoen Oeigoeren en andere overwegend etnische moslimminderheden vastgehouden in kampen voor “deradicalisering”.

In India werd Kashmir, de enige deelstaat met een moslimmeerderheid, zijn speciale autonome status ontnomen. De autoriteiten voerden er de avondklok in, sneden de toegang tot alle communicatiekanalen af en namen politieke leiders in hechtenis.

In Sri Lanka, waar anti-moslim geweld oplaaide in de nasleep van de bomaanslagen op Paaszondag, zette de verkiezing van Gotabaya Rajapaksa tot president een domper op de hoop op vooruitgang inzake mensenrechten. En in de Filipijnen zette die andere zelfverklaarde sterke man, president Rodrigo Duterte, zijn moorddadige “oorlog tegen drugs” voort.

Regeringen hebben geprobeerd de repressie te rechtvaardigen door hun tegenstanders te demoniseren en als pionnen van “buitenlandse krachten” af te schilderen. Ze probeerden ook hun repressieve beleid te ondersteunen met campagnes op de sociale media. Noch de ASEAN noch de SAARC, de twee belangrijkste regionale organisaties, deden een poging om hun lidstaten ter verantwoording te roepen, zelfs in het geval van ernstige schendingen van de mensenrechten.

Het werd overgelaten aan het Internationaal Strafhof (ICC) om de misdaden tegen de mensheid te onderzoeken die het leger van Myanmar in 2017 pleegde tegen de Rohingya in de deelstaat Rakhine. Het hof buigt zich ook over de duizenden die werden gedood door de politie in de Filipijnen en behandelt het beroep tegen zijn beslissing om geen onderzoek te starten naar oorlogsmisdaden en misdaden tegen de mensheid in Afghanistan.

Het schandelijke offshore detentiebeleid van Australië laat nog steeds vluchtelingen en asielzoekers fysiek en mentaal verkommeren op Nauru en Manus, eilanden in de Stille Oceaan die deel uitmaken van Papua Nieuw-Guinea.

Toch ook vooruitgang

Mensen die zich tegen deze wreedheden uitspraken, werden systematisch gestraft, maar hun protest maakte toch een verschil. Er zijn veel voorbeelden van acties voor mensenrechten in Azië die positief resultaat opleverden.

In Taiwan werd het homohuwelijk wettelijk dankzij de campagnes van onvermoeibare activisten. In Sri Lanka voerden advocaten en activisten succesvol campagne tegen de hervatting van executies. Brunei moest terugkrabbelen toen het wetten wou invoeren die overspel en seks tussen mannen strafbaar stelden met steniging. En de voormalige premier van Maleisië Najib Razak getuigde voor het eerst voor de rechtbank over corruptie.

De regering van Pakistan beloofde klimaatverandering en luchtvervuiling aan te pakken, en op de Malediven werden voor het eerst twee vrouwen benoemd tot rechters bij het Hooggerechtshof.

In Hongkong was het protest zo krachtig dat de regering zich gedwongen zag de uitleveringswet terug te trekken. Weliswaar is nog niemand aansprakelijk gesteld voor het maandenlange geweld tegen betogers, en gaat de strijd door.

“Demonstranten werden tot bloedens toe gewond, maar zijn niet gebroken. Ze werden de mond gesnoerd, maar zwegen niet. En samen stuurden ze een boodschap van opstandigheid naar regeringen die de mensenrechten blijven schenden in hun drang om hun greep op de macht te versterken”, besluit Nicholas Bequelin.

Lees het volledig rapport