Litouwen: Hof van Justitie van EU verwerpt beperking recht op asiel en automatische detentie van asielzoekers en migranten

In reactie op de uitspraak van het Hof van Justitie van de Europese Unie vandaag dat de Litouwse nationale wetgeving, volgens welke mensen die irregulier het land binnenkomen automatisch in hechtenis worden genomen en hen feitelijk het recht op asiel wordt ontzegd, onverenigbaar is met de EU-wetgeving, zei Nils Muižnieks, Europa Regionaal directeur van Amnesty International het volgende:

“Het Hof van Justitie van de Europese Unie heeft vandaag de conclusies in ons laatste rapport over Litouwen bevestigd. Daarin wordt de flagrante schending van het Europese en internationale recht door de autoriteiten beschreven, door mensen die irregulier het land in komen niet alleen het recht op asiel te weigeren, maar ook door hen willekeurig vast te zetten.

Litouwen is gehouden aan zijn internationale verplichtingen om asielzoekers toegang tot internationale bescherming te bieden. Na de vaststelling van vandaag door het Hof van Justitie van de EU moeten de autoriteiten deze repressieve wetgeving onmiddellijk intrekken. Het is van essentieel belang dat Litouwen toegang geeft tot eerlijke asielprocedures voor iedereen die aangeeft behoefte te hebben aan internationale bescherming.

Ook moeten de Litouwse autoriteiten een eind maken aan hun wrede praktijk van het automatisch vasthouden van vluchtelingen en migranten. In het arrest van vandaag wordt gesteld dat het afschilderen van detentie als ‘tijdelijke accommodatie’ of zelfs als 'een alternatief voor detentie’ geen enkele afwijking toelaat van de verplichting om de rechten van vluchtelingen en migranten tegen willekeurige detentie te respecteren.”

Achtergrond

In de uitspraak van vandaag heeft het Hof van Justitie van de Europese Unie geoordeeld dat het Litouwse nationale recht, op grond waarvan een verzoeker om internationale bescherming het recht op asiel kan worden ontzegd en in automatische detentie kan worden geplaatst uitsluitend op grond van het feit dat hij de grens irregulier is overgestoken, niet verenigbaar is met de EU-wetgeving.

Het Hof oordeelde dat de praktijk om het recht op asiel te ontzeggen in strijd is met het EU-recht, waaronder het EU-Handvest van de grondrechten, en ontkrachtte de Litouwse bewering dat het land het recht heeft om af te wijken van het Europees recht in “buitengewone situaties” of tijdens de “massale toestroom van buitenlanders”.

Bovendien bevestigde het Hof de conclusie van Amnesty International dat de maatregelen die in Litouwen worden toegepast in ieder geval tot detentie leiden, ongeacht of de autoriteiten dat afschilderen als “tijdelijke huisvesting” of zelfs een “alternatief voor detentie”.

In juli 2021, toen het aantal mensen aan de grens tussen Litouwen en Wit-Rusland toenam, hebben de wetgevers nieuwe wetgeving aangenomen die afwijkt van de internationale en de EU-rechtswaarborgen inzake het recht op asiel en willekeurige detentie.