Libië: Europese regeringen medeplichtig aan gruwelijk misbruik van vluchtelingen en migranten

Libië: Europese regeringen medeplichtig aan gruwelijk misbruik van vluchtelingen en migranten

Rapport

Europese regeringen maken zich bewust medeplichtig aan de foltering en het misbruik van tienduizenden vluchtelingen en migranten die door Libische immigratiediensten in afschuwelijke omstandigheden worden vastgehouden in Libië.

Dat zegt Amnesty International in een nieuw rapport, getiteld ‘Libya’s dark web of collusion’. Het rapport verschijnt in de nasleep van de wereldwijde verontwaardiging die onlangs is ontstaan over de verkoop van migranten in Libië.

Het rapport beschrijft hoe Europese regeringen actief steun verlenen aan een systeem van misbruik en uitbuiting van vluchtelingen en migranten door de Libische kustwacht, de beheerders van detentiecentra en mensensmokkelaars. Dit met de bedoeling te voorkomen dat mensen de Middellandse Zee oversteken.

“Honderdduizenden vluchtelingen en migranten zitten vast in Libië, waar ze de speelbal zijn van de Libische autoriteiten, milities, gewapende groepen en mensensmokkelaars, die uit winstbejag vaak samenwerken. Tienduizenden worden voor onbepaalde tijd vastgehouden in overbevolkte detentiecentra, waar zij het slachtoffer zijn van systematisch geweld”, zegt John Dalhuisen, Amnesty’s directeur voor Europa.

“Europese regeringen zijn zich niet alleen ten volle bewust van deze misbruiken; door de Libische autoriteiten actief te steunen bij het verhinderen van overtochten over zee of bij het vasthouden van mensen in Libië, maken ze zich ook medeplichtig aan deze misdaden.”

Genoeg!
Stop detentie en verkoop van vluchtelingen en migranten in Libië

Migratieroute afsluiten

Lidstaten van de EU – vooral Italië – hebben een reeks maatregelen ingevoerd om de migratieroute doorheen Libië en over de Middellandse Zee af te sluiten. Daarbij werd weinig aandacht besteed aan de gevolgen voor de mensen die daardoor geblokkeerd raken binnen Libiës wetteloze grenzen.

De Europese samenwerking met de Libische actoren is drieledig.

Ten eerste hebben de EU-lidstaten zich geëngageerd om technische steun en bijstand te verlenen aan de Libische overheidsdienst die illegale migratie bestrijdt, de DCIM (Department for Combating Illegal Migration). Deze dienst runt de detentiecentra waar vluchtelingen en migranten willekeurig en voor onbepaalde tijd worden vastgehouden en waar stelselmatig ernstige schendingen van de mensenrechten, zoals foltering, plaatsvinden.

Ten tweede: door de Libische kustwacht te helpen bij haar opleiding en uitrusting, onder meer door boten te schenken en technische en andere bijstand te verlenen, hebben de EU-lidstaten die kustwacht in staat gesteld om mensen op zee te onderscheppen.

Tenslotte hebben ze deals gesloten met Libische lokale overheden, stamoversten en gewapende groepen om hen ertoe aan te zetten de mensensmokkel te stoppen en de grenscontroles in het zuiden van Libië op te voeren.

Detentie, afpersing en uitbuiting van migranten

Iedereen die onregelmatig het land binnenkomt, is volgens de Libische wet nu strafbaar. Wetgeving en infrastructuur die asielzoekers en slachtoffers van mensenmokkel zouden moeten beschermen, ontbreken volledig. Het resultaat is dat in Libië de massale en willekeurige opsluiting voor onbepaalde tijd van mensen de belangrijkste manier geworden is om de migratie te managen.

Vluchtelingen en migranten die door de Libische kustwacht zijn onderschept, worden naar detentiecentra van de DCIM gestuurd, waar zij op gruwelijke wijze worden behandeld. Tot 20.000 mensen zitten opeengepakt in deze overbevolkte, onhygiënische detentiecentra. Migranten en vluchtelingen met wie Amnesty International sprak, beschreven de misbruiken waar zij het slachtoffer van werden of getuige van waren, zoals willekeurige opsluiting, foltering, dwangarbeid, afpersing, moord en doodslag, uitgevoerd door zowel de autoriteiten als mensenhandelaars, gewapende groepen en milities.

Tientallen migranten en vluchtelingen beschreven in interviews de nefaste cyclus van uitbuiting waartoe zij veroordeeld zijn, doordat bewakers, smokkelaars en de Libische kustwacht onder een hoedje spelen. Bewakers in de detentiecentra folteren hen om geld af te persen. Wie kan betalen, wordt vrijgelaten. Migranten en vluchtelingen worden ook doorgegeven aan mensensmokkelaars die, in samenwerking met de Libische kustwacht, hun vertrek uit Libië kunnen regelen. Overeenkomsten tussen de Libische kustwacht en mensensmokkelaars worden zichtbaar aangeduid met merktekens op de boten, waardoor die door de Libische wateren kunnen passeren zonder te worden onderschept. De kustwacht escorteert ook boten tot in de internationale wateren.

Het is onduidelijk hoeveel leden van de Libische kustwacht samenwerken met mensensmokkelaars. Wel duidelijk is dat de steun van EU-lidstaten de capaciteit van de Libische kustwacht in 2016 en 2017 heeft vergroot, wat heeft geleid tot een toename van het aantal operaties waarbij migranten worden teruggebracht naar Libië. In 2017 zijn tot nu toe 19.452 mensen onderschept door de Libische kustwacht, teruggebracht naar Libië en daar onmiddellijk overgebracht naar detentiecentra, waar foltering schering en inslag is.


“Ik moest bij hem blijven tot ik kon betalen, anders zou hij me verkopen.”


Een man uit Gambia, die drie maanden vast had gezeten, vertelde Amnesty International hoe hij in een detentiecentrum werd uitgehongerd en geslagen: “Ze sloegen me met een rubberen slang, omdat ze geld wilden voor mijn vrijlating. Ze namen contact op met mijn familie en vroegen om geld te sturen.” Nadat zijn familie het losgeld had betaald, kreeg hij een chauffeur toegewezen die hem naar Tripoli zou brengen. Maar de chauffeur eiste nog meer geld. “Ik moest bij hem blijven tot ik kon betalen, anders zou hij me verkopen.”

“Om het lot van vluchtelingen en asielzoekers in DCIM-detentiecentra onmiddellijk te verbeteren, moeten de Libische autoriteiten het mandaat van het UNHCR formeel erkennen, de Vluchtelingenconventie ondertekenen en een asielwet invoeren”, zegt John Dalhuisen.

Libische kustwacht brengt levens in gevaar 

Het is bekend dat functionarissen van de Libische kustwacht samenspannen met smokkelnetwerken en dat zij gebruik maken van geweld en dreigementen tegen vluchtelingen en migranten aan boord van boten in nood.

Een schip dat in april 2017 werd gedoneerd door Italië en gebruikt wordt door de Libische kustwacht, de ‘Ras Jadir’, was op 6 november 2017 betrokken bij een afschuwelijk incident, zo blijkt uit beeldmateriaal, foto’s en documenten die werden nagekeken door Amnesty International. Het roekeloze optreden van de kustwacht droeg bij tot de verdrinkingsdood van niet minder dan 50 mensen.

Op ongeveer 30 zeemijlen uit de kust van Libië stevende de Ras Jadir af op een zinkende opblaasboot en negeerde daarbij de essentiële veiligheidsprocedures. Toen het schip er niet in slaagde zijn opblaasbare reddingsboot (RHIB) te lanceren om de opvarenden te redden, waren de migranten gedwongen omhoog te klauteren langs de hoge flanken van het schip. Velen vielen in het water.

Een ngo-vaartuig dat in de buurt was, de Sea-Watch 3, zette toen zijn eigen reddingsbootjes in om te proberen opvarenden van het zinkende vaartuig te redden. Beelden tonen echter dat mensen aan boord van de Ras Jadir voorwerpen gooiden naar deze reddingsbootjes om hen weg te jagen. Op de beelden is ook te zien dat migranten aan boord van de Ras Jadir met een touw werden afgeranseld en dat anderen in het water sprongen om te proberen de reddingsbootjes te bereiken.

Roekeloze en gevaarlijke acties van de Libische kustwacht waren eerder al gemeld, maar dit is vermoedelijk het eerste onomstotelijke bewijs dat een boot, geschonken door een Europese regering, betrokken was bij een dergelijk incident.

“Door de Libische autoriteiten te steunen bij het vasthouden van mensen in Libië en niet te eisen dat die autoriteiten het misbruik van vluchtelingen en migranten zouden aanpakken of zelfs maar zouden erkennen dat vluchtelingen bestaan, tonen de Europese regeringen wat hun prioriteiten zijn: met name het sluiten van de vluchtroute over het centrale deel van de Middellandse Zee, waarbij nauwelijks enige aandacht gaat naar het daardoor veroorzaakte leed”, zegt John Dalhuisen.

“Europese regeringen moeten hun samenwerking met Libië op het vlak van migratie herzien en mensen in staat stellen via legale manieren naar Europa te komen, onder meer door het hervestigen van duizenden vluchtelingen. Ze moeten erop aandringen dat de Libische autoriteiten de willekeurige arrestaties en detentie van vluchtelingen en migranten stopzetten, alle migranten en vluchtelingen die in detentiecentra vastzitten onmiddellijk vrijlaten en de UNHCR ongehinderd zijn werk laten doen.”

hier niet op duwen