Iran moet dood van gedetineerde betogers onderzoeken

De Iraanse autoriteiten moeten onverwijld de berichten onderzoeken dat minstens vijf mensen zijn omgekomen die gevangen zaten na het neerslaan van de anti-regeringsprotesten.

De mensenrechtenorganisatie roept de Iraanse overheid ook op alle nodige maatregelen te treffen om gedetineerden te beschermen tegen foltering en te voorkomen dat er nog meer doden vallen.

“De geheimhouding en het gebrek aan transparantie rond wat er met deze gevangenen gebeurde, is alarmerend. In plaats van de overhaaste conclusie te trekken dat zij zelfmoord pleegden, moeten de autoriteiten onmiddellijk een onafhankelijk, onpartijdig en transparant onderzoek starten, met inbegrip van onafhankelijk uitgevoerde lijkschouwingen”, zegt Magdalena Mughrabi van Amnesty International.

“Wij onderzoeken en registreren al geruime tijd de afschuwelijke omstandigheden in Iraanse gevangenissen, inclusief de folteringen. Zij die ervan verdacht worden ook maar in enig opzicht verantwoordelijk te zijn voor de dood van deze personen, moeten van hun functie worden ontheven en worden vervolgd. Daarbij moeten de internationale normen voor een eerlijk proces worden gerespecteerd zonder toepassing van de doodstraf.”

Sinds de dood van Sina Ghanbari (23) is er grote bezorgdheid over het lot van honderden gevangenen. Ghanbari zat opgesloten in de ‘quarantaine’-afdeling van de Evin-gevangenis in Teheran, waar gedetineerden onmiddellijk na hun arrestatie worden vastgehouden. Over de omstandigheden waarin ze overleed, doen tegenstrijdige berichten de ronde. Activisten betwisten de beweringen van de autoriteiten dat Ghanbari zelfmoord pleegde.

Sindsdien zijn nog minstens vier overlijdens van gevangenen gemeld, waaronder twee in de ‘quarantaine’-afdeling van Evin, volgens de prominente mensenrechtenadvocaat Nasrin Sotoudeh. De identiteit van deze twee doden is onbekend. Tenminste twee anderen die werden gearresteerd bij het neerslaan van de protesten – Vahid Heydari en Mohsen Adeli* – zijn volgens berichten deze maand gestorven tijdens hun gevangenschap in Arak, in de provincie Markazi en in Dezfoul, in de provincie Khuzestan. In alle vier de gevallen betwistten activisten en verschillende familieleden de officiële versie dat de vier zelfmoord hadden gepleegd.

Veel familieleden van de honderden gevangenen hebben gemeld dat ze onmogelijk informatie konden krijgen over hun geliefden en dat ze geconfronteerd werden met intimidatie en bedreigingen, zelfs wegens het inwinnen van informatie.

“De autoriteiten moeten de familieleden niet alleen informeren over de plaats waar de gevangenen zich bevinden, maar hen ook toestaan de gevangenen te bezoeken en ervoor te zorgen dat ze een beroep kunnen doen op juridische bijstand. Wie op zoek gaat naar informatie over de plaats waar zijn of haar geliefde familielid zich bevindt, of over het lot dat een gevangene heeft ondergaan, zou nooit met wraakacties te maken mogen krijgen”, aldus Magdalena Mughrabi.

*Toevoeging op 11/1/2018: op 10 januari ontkenden de Iraanse autoriteiten dat Moshen Adeli gestorven is in de gevangenis. Onafhankelijke plaatselijke activisten melden dat hij dodelijk getroffen werd tijdens een demonstratie in Dezfoul.