Interview: een lege schoolbank blijft niet onopgemerkt

Jozef Hertsens is een druk bezet, maar daarom niet minder beschikbaar man. Ik heb met hem afgesproken op het feest van Vluchtelingen Ondersteuning Sint-Niklaas waarvan hij coördinator is. Ter ere van het 10-jarig bestaan van de organisatie wordt 'zijn grote familie' zoals hij het noemt, uitgenodigd op een muziek- en dansfeest. De verschillende nationaliteiten stromen toe. Ze schijnen elkaar allemaal te kennen.

Jozef is 64 en heeft zich al een groot deel van zijn leven ingezet voor vluchtelingen. Sinds 2006 leidt hij de vzw Beweging voor Kinderen Zonder Papieren (BvKZP) en vecht hij tegen de opsluiting van deze jonge mensen. De politieke wereld begint hem hierin te steunen, jammer genoeg is daar op het terrein nog weinig van te merken.

Kardinaal Danneels riep in zijn homilie tijdens de middernachtmis op om stil te staan bij de kinderen van mensen die opgesloten zitten in gesloten asielcentra. Wind in de zeilen van de vzw Kinderen Zonder Papieren?
Wij juichen deze steun zeker toe. De problemen van de kinderen in gesloten centra kwamen zo nog eens in het nieuws en mediabelangstelling is in onze strijd van cruciaal belang. Jammer genoeg was tegen 's middags het bericht al overschaduwd door een reactie van Minister van Binnenlandse Zaken Patrick Dewael die zei dat het onmogelijk is om deze mensen zonder papieren uit te wijzen zonder ze op te sluiten. We blijven daar op een njet stoten. Hoewel de steun voor ons werk vanuit politieke hoek wel steeds groter wordt.

Hoelang is de vzw Kinderen Zonder Papieren reeds actief?
Wij zijn begonnen in 2005 in Antwerpen met Jos Geudens als trekker. We hoorden dat kinderen werden opgepakt en opgesloten in gesloten centra. Ouders en schoolgemeenschappen werden gemobiliseerd. Zij zagen ook dat perfect geïntegreerde kinderen plots niet meer op school verschenen. Een lege bank in de klas deed vragen rijzen. We zochten en vonden steun bij de verschillende onderwijskoepels die net als wij eisen dat schoolgaande kinderen hun jaar moeten kunnen uitzitten. Van Minister Vandenbroucke kregen we, niet zonder slag of stoot, meer omkadering maar Minister Dewael zei ons einde 2005 dat families geen verblijfsrecht kunnen putten uit het schoollopen van hun kinderen. Begin 2006 startte het secretariaat in Sint-Niklaas en al snel waren we in heel Vlaanderen actief.

Wat zijn jullie concrete eisen in verband met het opsluiten van Kinderen Zonder Papieren?
Wij willen eenvoudigweg geen opsluiting van kinderen en hun ouders. Onze tweede eis is dat al die kinderen, jongeren en hun ouders moeten geregulariseerd worden. Tot slot strijden wij ervoor dat een permanente regularisatie met duidelijke criteria voor kinderen zonder papieren op een humane wijze gebeurt.

Vinden jullie hiervoor steun?
De meeste politieke partijen hebben ondertussen wel begrepen dat het onmenselijk is om kinderen op te sluiten. Je moet weten, deze kinderen mogen soms maar 1 of 2 uur per dag buiten spelen. Zij leven in een gevangenisregime. De deuren gaan om 22 uur op slot en het licht gaat uit. Wie zich overslaapt, krijgt geen ontbijt meer. De kinderen zien de stress van hun ouders. Kinderpsychiater en peter van onze beweging, Peter Adriaenssens, bevestigt dat dit alles leidt tot nachtmerries, bedplassen en blijvende psychische trauma's. Ook Artsen Zonder Grenzen schrijft dit in haar rapporten.

Welke concrete maatregelen vloeien uit deze politieke steun voort?
Dat minister Dewael voor zijn "familiaal gesloten centrum" door sommige partners van de interimregering niet gesteund wordt. Er moeten effectief alternatieven komen zoals in verscheidene Europese landen. Zweden sluit geen kinderen op, Schotland stopt ermee, ... Het is niet aan ons om die alternatieven te zoeken. Feit is wel dat het probleem de laatste tijd regelmatig aangekaart wordt en het nieuws haalt. Dat is alvast een stap in de goede richting.

"Indien de politie zich aanmeldt (vooral 's morgens rond 7u. van maandag tot vrijdag) de deur niet opendoen, maar direct telefoneren naar 0477 40 62 19" staat er op jullie website te lezen. Hoe gaan jullie juist te werk?
In zo'n situatie moet alles heel snel gaan. We stellen deze mensen telefonisch gerust dat de politie geen huiszoekingsbevel heeft en dus de woning niet mag betreden. Ondertussen wordt de school van de betrokken kinderen verwittigd. We sporen de advocaat van het gezin op, de verantwoordelijke zonechef wordt gecontacteerd en we zoeken manieren om de burgemeester te bereiken. Hij is het die het uiteindelijke bevel gegeven heeft. We proberen de lokale media te bewegen om het voorval in het nieuws te brengen. Na enkele uren gaan die agenten weer naar huis en dienen wij een nieuwe regularisatieaanvraag in, waardoor de asielzoekers gedurende de lopende procedure niet opgepakt kunnen worden. Een ongetwijfeld zeer stresserende en traumatiserende ervaring voor deze kinderen, maar onze inzet werpt zijn vruchten af. Wij houden kinderen uit het gesloten centrum en proberen de publieke opinie aan onze kant te krijgen om dit in de toekomst te voorkomen.

Denkt u dat de Beweging KZP zichzelf in de nabije toekomst zal opheffen?
Dat zou mooi zijn, maar helaas is dat nog niet aan de orde. Onze vzw breidt zelfs uit. We moeten er nog harder tegenaan gaan, nog sneller reageren, meer ruchtbaarheid geven aan deze wantoestanden. België heeft het kinderrechtenverdrag van de Verenigde Naties geratificeerd. Wij willen dat dit zonder uitzondering gerespecteerd wordt.

Als het ongehoord geacht wordt om delinquente minderjarigen in reguliere gevangenissen op te sluiten, hoe kan het dan dat onschuldige kinderen zonder papieren dit lot wel beschoren is?
Zoals Kardinaal Danneels zei: we mogen geen vrede nemen met een anesthesie van ons slecht geweten. Die kinder-bedelaars zullen blijven zitten op de stoep voor ons huis...

Meer op www.kinderenzonderpapieren.be