Hervestiging nodig voor 380.000 Syrische vluchtelingen

3,8 miljoen Syrische vluchtelingen verblijven nu in de buurlanden, vooral in Libanon, Jordanië en Turkije. De internationale hulp volstaat niet. Het Wereldvoedselprogramma van de VN besloot eerder deze week om de voedselbedeling aan 1,7 miljoen vluchtelingen op te schorten bij gebrek aan fondsen.

Op 9 december buigt een internationale conferentie bij de Verenigde Naties zich over de Syrische vluchtelingenkwestie. Amnesty vraagt grotere financiële bijdragen voor de opvang van vluchtelingen in de regio, een soepel visa-regime en meer hervestiging van Syrische vluchtelingen. Dat laatste aspect belichten we in de briefing Left Out in the Cold: Syrian refugees abandoned by the international community. Ook België moet zijn deel van de verantwoordelijkheid opnemen.

Sinds maart 2011 woedt er een intern gewapend conflict in Syrië. Daardoor hebben al meer dan 10 miljoen mensen hun huizen moeten ontvluchten. De meerderheid van hen is binnen Syrië op de vlucht. Zo’n 4 miljoen mensen staken de landsgrenzen over, op zoek naar veiligheid in een ander land. 95 % van hen, ofwel 3,8 miljoen mensen, kwamen terecht in landen in de regio: Turkije, Libanon, Jordanië, Irak en Egypte. Vooral de eerste drie landen vangen een enorm aantal vluchtelingen op, met de hulp van humanitaire organisaties, gecoördineerd door de VN-Vluchtelingenorganisatie (UNHCR).

Financiële hulp en opvang

De opvang in de regio vraagt een grote inspanning, niet in het minst op financieel gebied. Vandaar de noodkreet van het VN-Wereldvoedselprogramma, vandaar de VN-donorconferentie van 9 december. Maar opvang in de buurlanden volstaat niet om alle vluchtelingen een veilige haven te bieden. Sommige bijzonder kwetsbare personen zijn ook in vluchtelingenkampen niet in veiligheid en krijgen er niet de bijstand die ze nodig hebben. UNHCR beveelt voor deze mensen hervestiging in andere landen aan. Hun aantal wordt geraamd op bijna 380.000 personen. Het gaat onder meer om ernstig zieken, slachtoffers van foltering of geweld, niet-begeleide minderjarigen, alleenstaande moeders en ouderen.

Tot nu toe werden wereldwijd slechts 63.170 plaatsen voor hervestiging aangeboden. Dat komt neer op 1,7 % van de totale vluchtelingenpopulatie in de regio nabij Syrië. Dit aantal is bedroevend laag. Bovendien zijn de beloften nog maar nauwelijks uitgevoerd. Er moet meer internationale solidariteit komen met kwetsbare vluchtelingen.

Golfstaten, Rusland en China

Vanuit de Golfstaten – waaronder een aantal van de rijkste landen ter wereld – kwam er tot nu toe geen enkel aanbod om Syrische vluchtelingen op te vangen. Ook Rusland en China hebben tot nu toe geen enkele hervestigingsplaats aangeboden.

“Het totale gebrek aan hervestigingsplaatsen vanuit de Golfstaten is bijzonder beschamend. Door de verbondenheid op taal- en religieus vlak zouden de Golfstaten het voortouw moeten nemen om veilig onderdak te bieden aan vluchtelingen die vervolging en oorlogsmisdaden in Syrië proberen te ontlopen,” zegt Sherif Elsayed-Ali, hoofd van het Refugee and Migrants’ Rights Team van Amnesty International.

Europese Unie

De landen van de Europese Unie hebben volgens Eurostat sinds november 2011 150.000 asielaanvragen van Syriërs geregistreerd. Ter vergelijking: dit cijfer stemt nagenoeg overeen met het aantal mensen dat in september 2014 in één week tijd Turkije binnenvluchtte na de aanval door de IS op de Syrische stad Kobane. Zweden en Duitsland namen de meeste asielaanvragen voor hun rekening (96.500 aanvragen in de voorbije drie jaar). En ze zijn ook koplopers in het aanbieden van hervestiging aan kwetsbare vluchtelingen: Duitsland beloofde 30.000 Syriërs op te zullen nemen, Zweden wil 1.200 Syrische vluchtelingen uit de regio laten overkomen.

Amnesty International doet een oproep om tegen eind 2015 ten minste vijf procent van de Syrische vluchtelingen te hervestigen, en nogmaals vijf procent tegen 2016. Op deze manier zouden alle vluchtelingen die volgens de UNHCR nood hebben aan hervestiging een plaats kunnen krijgen.

En België?

België besliste om in 2014 75 Syriërs die het conflict in hun land zijn ontvlucht te hervestigen, alsook 25 Congolese vluchtelingen uit het gebied van de Grote Meren. In 2015 gaat het om 225 Syrische vluchtelingen en 75 Congolese vluchtelingen uit het Grote Merengebied. “Natuurlijk verwelkomt Amnesty International het engagement voor hervestiging vanuit België,” zegt Eva Berghmans, beleidsverantwoordelijke van Amnesty International Vlaanderen, “Maar het mag hier niet bij blijven. Naast bijdragen aan de humanitaire organisaties voor vluchtelingen in de buurlanden van Syrië, moet België zorgen voor een versoepelde toekenning van visa, en moeten er nog meer plaatsen voor hervestiging aangeboden worden.”