Grotere voorzichtigheid nodig bij inzetten stroomstootwapens
Veertien Belgische politiezones mogen binnenkort gebruik maken van stroomstootwapens. Het proefproject werd vandaag door Minister van Binnenlandse Zaken, Jan Jambon, aangekondigd in de media. Amnesty International maant aan tot grote voorzichtigheid.
“Het risico dat die wapens meebrengen, wordt duidelijk onderschat. Het ontbreken van een duidelijk wettelijk kader voor het gebruik ervan in België is zorgwekkend. Dat kan verstrekkende gevolgen hebben voor de agenten zelf, maar kan ook leiden tot misbruik van die wapens”, zegt Wies De Graeve, directeur van Amnesty International Vlaanderen.
“Stroomstootwapens zijn gevaarlijk en kunnen leiden tot ernstige verwondingen en kunnen zelfs dodelijk zijn. Daarom moet het gebruik ervan wettelijk worden geregeld. Het afvuren van een stroomstootwapen mag alleen toegelaten worden in levensbedreigende situaties wanneer een minder verregaande oplossing niet mogelijk is,” aldus De Graeve.
Stroomstootwapens zijn gevaarlijk en kunnen leiden tot ernstige verwondingen en kunnen zelfs dodelijk zijn."
Een stroomstootwapen kan doorgaans in twee standen gebruikt worden: een schietstand waarbij twee elektrodes worden afgevuurd die zich vasthaken op het doelwit en een stand waarbij het wapen direct op het lichaam wordt gebruikt (‘drive-stun mode’). De eerste methode is erop gericht een persoon tijdelijk uit te schakelen, terwijl de drive-stun mode uit is op volgzaamheid door het toebrengen van ernstige pijn. Deze methode is doorgaans minder effectief en vergt vaak meerdere stroomstoten waardoor het risico op ernstige verwondingen en zelfs overlijden veel groter wordt. Bovendien is er een verhoogd risico dat de drive-stun mode misbruikt wordt, bijvoorbeeld om te folteren. Daarom vindt Amnesty dat dergelijk gebruik van stroomstootwapens totaal verboden moet worden.
“Een stroomstootwapen direct op het lichaam gebruiken, leidt tot zeer hevige pijn en wekt vaak extra verzet op”, zegt Wies De Graeve “Het is zeer twijfelachtig of deze toepassing noodzakelijk is voor legitieme ordehandhaving. Dergelijk gebruik toelaten, zal leiden tot mishandeling. Amnesty heeft tal van gevallen gedocumenteerd waarbij bijvoorbeeld reeds geboeide mensen toch nog worden geëlektrocuteerd, enkel om pijn aan te richten.”
Slecht voorbeeld in andere landen
Amnesty verwijst naar onderzoek in andere landen waar de stroomstootwapens al lang en vaak gebruikt worden bij ordehandhaving. In de Verenigde Staten werden vele honderden doden in relatie gebracht met het gebruik van stroomstootwapens. In zeker vijftig gevallen was het gebruik van de wapens de directe doodsoorzaak of speelde het een beslissende rol. In veel andere overlijdens na gebruik van stroomstootwapens is het onduidelijk in welke mate de wapens de gevolgen van een bestaande gezondheidstoestand en drugs- en medicijngebruik hebben verergerd.
De mensenrechtenorganisatie benadrukt dat alle agenten die zo’n wapen krijgen een degelijke opleiding moeten krijgen en raadt af om de wapens op te nemen in de standaarduitrusting van agenten.
Het Antifoltercomité van de Verenigde Naties wees België al in 2014 terecht omdat het gebruik van stroomstootwapens onvoldoende gereguleerd is. “Het is onverantwoord dat België nu een stap verder zet zonder eerst de aanbevelingen van de VN uit te voeren”, besluit De Graeve.
