Grote zorgen om doodzieke Aleksej Navalny
Amnesty International maakt zich grote zorgen om de gezondheid van de Russische oppositieleider Aleksej Navalny. Sinds hij op 17 januari 2021 werd gearresteerd en naar een strafkamp werd gestuurd, is zijn gezondheid met de dag verslechterd. Navalny uit al jaren kritiek op president Poetin en zijn regering en beschuldigt het Kremlin van corruptie.
Update 18/04
Diverse media, waaronder de Britse krant The Guardian, melden dat Navalny’s gezondheidstoestand snel achteruit gaat. Zijn nieren werken slecht en zijn bloed bevat te veel kalium wat een hartstilstand kan veroorzaken. ‘Laat een arts mijn vader onderzoeken’, twitterde zijn dochter. Nog steeds mag Anastasia Vasiljeva, de arts die Navalny vertrouwt, hem niet onderzoeken. NOS-correspondent Iris de Graaf (NOS-correspondent in Moskou) schreef dat het voor het eerst is dat Navalny’s eigen artsen hun zorgen uitspreken over een mogelijk snel overlijden. ‘Ze lieten al eerder en vaker weten dat het echt niet goed gaat met Navalny en dat ze zich zorgen maken om zijn gezondheid. Het feit dat ze nu de noodklok luiden, is erg verontrustend’, schreef De Graaf. Amnesty’s secretaris-generaal Agnès Callamard liet via Twitter weten: ‘Aleksei Navalny moet worden vrijgelaten en onmiddellijk een onafhankelijke en adequate medische behandeling krijgen.’
Intussen heeft het Moskouse bureau van de Russische openbaar aanklager op vrijdag 16 april aangekondigd dat het van plan is Navalny’s anti-corruptie stichting (FBK) en zijn regionale politieke hoofdkwartieren als ‘extremistische groepen’ te bestempelen. Deze zet komt erop neer dat de politieke organisatie van de gevangen oppositieleider zal worden geliquideerd.
Naar verluidt wordt Navalny in de strafkolonie ’s nachts elk uur gewekt, wat volgens Amnesty een vorm van foltering is die zijn gezondheid verder in gevaar brengt. Ook krijgt hij niet de medische zorg die hij nodig heeft. Hij klaagt over onder meer slopende pijn in zijn rug en gevoelloze benen, heeft koorts en problemen met zijn luchtwegen.
In hongerstaking
Vanwege de weigering van de autoriteiten om een arts toe te laten die hij vertrouwt, ging Navalny op 31 maart in hongerstaking. Hij wil de medicijnen krijgen die zijn eigen arts aanbeveelt. Op 6 april werd die arts, Anastasia Vasiljeva, aangehouden toen ze bij de strafkolonie toegang tot Navalny vroeg.
Brief aan Poetin
‘Ik heb Vladimir Poetin geschreven over de willekeurige arrestatie van Aleksej Navalny en zijn verslechterende gezondheidstoestand’, twitterde Amnesty’s secretaris-generaal Agnès Callamard. ‘Er is een reële kans dat Rusland hem een langzame dood laat sterven. Hij moet onmiddellijk toegang krijgen tot een arts die hij vertrouwt en hij moet worden vrijgelaten.’
Verzonnen aanklacht
De prominente criticus van het Kremlin werd op 17 januari kort na aankomst in Moskou gearresteerd. Navalny keerde terug uit Duitsland waar hij herstelde van een vergiftiging waarvoor volgens onderzoekers van de Verenigde Naties Rusland verantwoordelijk voor was. Terwijl hij herstellende was, eiste de Russische Federale Penitentiaire Dienst dat hij zich meldde bij een reclasseringsambtenaar. Zo niet, dan zou een eerdere voorwaardelijke gevangenisstraf – na een politiek gemotiveerd en volgens het Europese Hof voor de Mensenrechten ondeugdelijk proces – worden omgezet in een onvoorwaardelijke.
Onwettige straf
Het Europees Hof voor de Rechten van de Mens en andere internationale organen, zoals de Hoge VN-Commissaris voor de mensenrechten en de Parlementaire Assemblee van de Raad van Europa, veroordeelden de gevangenisstraf en verklaarde die onwettig. Toch werd Navalny veroordeeld tot gevangenisstraf in strafkolonie IK-2 in de regio Vladimir, zo’n honderd kilometer ten oosten van Moskou.
Voormalige gevangenen die vastzaten in deze strafkolonie IK-2, beschreven de voortdurende psychologische druk en fysiek misbruik door de gevangenisautoriteiten. Zij meldden dat ze zwaar geslagen zijn, uit hun slaap werden gehouden, werden vernederd en dat ze niet met hun celgenoten mochten praten.
Amnesty’s oproep
Amnesty roept president Poetin op om Aleksej Navalny onmiddellijk vrij te laten en hem tot die tijd de nodige medische zorg te geven van een arts die hij vertrouwt. Ook dringt Amnesty aan op een onmiddellijk onderzoek naar de omstandigheden in de gevangenis waar Navalny zit, zoals de vermeende praktijk van slaaponthouding door ‘nachtelijke controles’ die elk uur plaatsvinden en het onthouden van adequate medische zorg. Onafhankelijke waarnemers, onder wie mensenrechtenverdedigers en internationale experts, moeten de omstandigheden beoordelen in strafkolonie IK-2.
Achtergrond
Aleksej Navalny is de oprichter van de Anti-Corruptie Stichting en initiatiefnemer van talloze baanbrekende onderzoeken die corruptie onder Russische topfunctionarissen en politici aan het licht brachten. Hij overleefde ternauwernood een vergiftiging met het zenuwgas Novitsjok op 20 augustus 2020 – een poging tot moord waarvoor de Verenigde Naties de Russische staat verantwoordelijk houden.
Navalny werd in 2014 in een politiek gemotiveerde strafzaak veroordeeld tot een voorwaardelijke gevangenisstraf van 3,5 jaar op een valse aanklacht van fraude. Die straf werd in januari omgezet in een onvoorwaardelijke straf omdat Navalny niet voldaan zou hebben aan de meldingsplicht. De tijd die hij onder huisarrest doorbracht werd daarvan afgetrokken.
Op 29 december 2020 diende de Russische Onderzoekscommissie nog een andere aanklacht tegen Navalny in. Hij wordt nu beschuldigd van het verduisteren van 356 miljoen roebel (bijna 4 miljoen euro) aan donaties aan de Anti-Corruptie Stichting en aangesloten non-profitorganisaties.
