Fort Europa keert Syrische vluchtelingen de rug toe

In een nieuwe briefing An International Failure: The Syrian Refugee Crisis belicht Amnesty hoe slechts een beperkt aantal Syrische vluchtelingen die momenteel in de buurlanden verblijven de kans krijgen om zich tijdelijk of permanent te hervestigen in de Europese Unie (EU). De EU-lidstaten beloofden tot dusver amper 12.000 hervestigingsplaatsen op een totaal van 2,3 miljoen vluchtelingen – een armzalige halve percent.

Enkele cijfers en feiten op een rij

• Slechts 10 EU-lidstaten bieden permanente hervestiging of humanitaire visa voor tijdelijk verblijf aan.
• Duitsland is veruit het meest genereus en beloofde 10.000 vluchtelingen op te vangen: 80 percent van het totale aantal hervestigingsplaatsen die de EU momenteel aanbiedt.
• De overige 27 lidstaten willen samen een schamele 2.340 vluchtelingen uit Syrië aanvaarden.
• Frankrijk biedt maar 500 plaatsen aan: 0,02 percent van het totale aantal mensen dat Syrië ontvlucht is.
• Spanje beloofde 30 vluchtelingen op te vangen: 0,001 percent van alle Syrische vluchtelingen.
• Achttien lidstaten, waaronder het VK en Italië, bieden geen enkele plaats aan. België blinkt uit qua vaagheid. Voor zover we weten heeft België tot nu toe niet beslist om humanitaire visa uit te reiken aan Syriërs noch om tot hervestiging van Syriërs over te gaan. Amnesty International stuurde samen met Pax Christi, Broederlijk Delen en Vluchtelingenwerk al drie brieven hierover naar Staatssecretaris Maggie De Block maar kreeg geen antwoord.

Winterkou, push-backs en mensonwaardige omstandigheden

Met de winter in aantocht zullen de leefomstandigheden voor de 2,2 miljoen vluchtelingen in de buurlanden van Syrië nog harder worden. Vele tienduizenden zullen naar alle verwachting lijf en leden riskeren om over land of zee bescherming te zoeken in Europa.

Zij die zich wagen aan de gevaarlijke tocht riskeren zogenaamde ‘push backs’ – een praktijk waarbij vluchtelingen en migranten terug over de grens gezet worden zonder dat ze de kans krijgen om asiel aan te vragen. Dit is nochtans een universeel recht van elk individu.

Elk jaar vinden honderden mensen de dood op de Middellandse Zee. In oktober stierven naar schatting 650 vluchtelingen en migranten toen drie boten zonken op weg van Noord-Afrika naar Europa.

Vluchtelingen die de EU-grens over geraken worden niet zelden opgesloten in erbarmelijke omstandigheden. In Bulgarije arriveerden tussen januari en november 2013 ongeveer 5.000 Syrische vluchtelingen. Amnesty International stelde ter plaatse vast hoe de meeste van hen vastgehouden worden in gesloten centra in onhygiënische omstandigheden  met beperkte toegang tot voedsel, sanitair en medicatie.

Tijd voor actie

Het is hoog tijd dat de Europese Unie en haar lidstaten actie ondernemen:

• Meer vluchtelingen uit de buurlanden van Syrië moeten toegang krijgen tot de EU via permanente hervestiging of humanitaire visa.
• De zoek- en reddingscapaciteit op de Middellandse Zee moet versterkt worden.
• Elk individu moet toegang krijgen tot een eerlijke asielprocedure.
• Ook de steun aan de buurlanden van Syrië moet opgedreven worden.