EU-Turkije deal: Turkije stuurt Syrische vluchtelingen massaal terug
Turkije dwingt Syrische vluchtelingen om terug te keren naar oorlogsgebied, verklaart Amnesty International vandaag. Deze praktijken leggen fatale pijnpunten bloot in de vluchtelingendeal die Turkije en de Europese Unie begin maart sloten.
Uit nieuw onderzoek in de Turkse zuidelijke grensprovincies concludeert Amnesty International dat de Turkse autoriteiten sinds midden januari bijna dagelijks groepen van zo’n honderd Syrische mannen, vrouwen en kinderen oppakken en terugsturen naar Syrië. De vele getuigenissen die Amnesty verzamelde, bevestigen dat de grootschalige terugkeer een publiek geheim is in de Hatay-provincie. Gedwongen terugkeer naar Syrië is illegaal volgens de Turkse, Europese én internationale wet.
“De Europese leiders zijn zodanig wanhopig om de grenzen te sluiten, dat ze hun ogen sluiten voor de simpele feiten: Turkije is geen veilig land voor Syrische vluchtelingen en het wordt elke dag erger,” zegt Eva Berghmans van Amnesty International. “De grootschalige terugkeer van Syrische vluchtelingen legt de fatale pijnpunten bloot in de EU-Turkijedeal. Deze deal is niet alleen harteloos, het is ook een aanfluiting van het internationaal recht.”
De EU-Turkijedeal laat toe dat Syrische vluchtelingen die aankomen in Griekenland onmiddellijk worden teruggestuurd naar Turkije. Dit veronderstelt dat Turkije een veilig land van asiel is. EU-officials hopen dat de terugkeer kan starten vanaf 4 april.
Ook de voorafgaande gesprekken tussen de EU en Turkije zorgden al voor een rampzalig domino-effect op het Turkse beleid rond Syrische vluchtelingen. “In plaats van druk te zetten op Turkije om de bescherming van Syrische vluchtelingen te verbeteren, stimuleert de EU eigenlijk het tegenovergestelde.”
“Het is zeer waarschijnlijk dat Turkije de voorbije negen weken duizenden vluchtelingen heeft teruggestuurd naar Syrië. Als het akkoord wordt uitgevoerd zoals gepland, is het risico groot dat er vluchtelingen die van Griekenland worden teruggestuurd hetzelfde lot moeten ondergaan.”
“Het is duidelijk waar we naartoe gaan. Na Fort Europa zien we nu de copycat opkomen: Fort Turkije.”
Kinderen en zwangere vrouwen onder teruggestuurde vluchtelingen
Amnesty International stelde vast dat onder de teruggestuurde vluchtelingen ook drie jonge kinderen zonder ouders waren. Daarnaast werd ook een hoogzwangere vrouw gedwongen om terug te gaan naar Syrië.
“Deze praktijken zijn onmenselijk en shockerend. Turkije moet hier onmiddellijk mee stoppen,” zegt Eva Berghmans.
De meeste teruggestuurde vluchtelingen blijken niet geregistreerd te zijn, maar Amnesty documenteerde ook gevallen van geregistreerde vluchtelingen die werden teruggestuurd omdat ze werden opgepakt toen ze hun papieren niet bij zich hadden.
Registratie beperkt
Het recente onderzoek van Amnesty International toont ook aan dat de Turkse autoriteiten de registratie van Syrische vluchtelingen in de zuidelijke grensprovincies hebben teruggeschroefd. Dit zorgt ervoor dat mensen geen toegang hebben tot basisvoorzieningen zoals dringende medische zorgen.
Volgens Syrische vluchtelingen in Hatay werden sommige vluchtelingen die zich probeerden te registreren, vastgehouden en gedwongen terug te keren naar Syrië. Amnesty sprak ook met een familie die liever in hun appartement bleef dan zich te registreren, uit angst om teruggestuurd te worden.
Momenteel zijn er ongeveer 200.000 ontheemden binnen de 20 kilometer van de Turkse grens. Zowel volgens humanitaire hulpgroepen als volgens kampbewoners, is de situatie in kampen bij de grens rampzalig. Er is geen proper water of sanitair. Eén kampbewoner verklaarde dat kidnappings voor losgeld een van de gevaren is.
Fort Turkije
Door strengere grensbewaking en een gebrek aan een reguliere grensovergang, zijn mensen gedwongen om hun lot in de handen van smokkelaars te leggen. Zij vragen minstens 1000 dollar per persoon om mensen naar Turkije te brengen, verklaren Syriërs aan beide kanten van de grens.
Dit restrictieve grensbeleid is een radicale verandering in vergelijking met hoe de Turkse autoriteiten de voorbije vijf jaar met de Syrische crisis omging. Voordien konden Syrische burgers met een paspoort de grens oversteken en konden Syriërs die de grens illegaal overstaken – de grote meerderheid – ook geregistreerd worden in Turkije.
“De voorbije maanden heeft Turkije visavoorwaarden ingevoerd voor Syriërs via luchtverkeer. Daarnaast sloot het de Syrische grens volledig af, behalve voor mensen met dringende medische zorgen, én beschoot het vluchtelingen die de grens irregulier probeerden over te steken,” zegt Eva Berghmans.
