Een gesprek met Orbán is meer dan een koffieklets
Vlaams minister-president Jan Jambon goes East. Na een bezoek aan Tsjechië zal hij volgende week ook de Hongaarse hoofdstad Boedapest aandoen, inclusief een ontmoeting met de Hongaarse premier Orbán. Dat is opmerkelijk: sinds Orbán aan de macht is klinken de alarmbellen over mensenrechten in Hongarije luid.
Het kabinet van Jambon counterde kritiek op het bezoek met de uitspraak dat “het in dit contact niet om partijpolitiek of om ideologie gaat” (De Morgen 6/2). Fair enough, maar onze universele rechten en vrijheden vallen alleszins niet onder die noemer. Ze verdienen dus een plaats op de agenda. Als Vlaanderen zich met zo’n officieel bezoek inderdaad een volwaardig buitenlands beleid wil aanmeten, hoort daar meer bij dan een Rubenstentoonstelling, bedrijfsbezoeken en bijpraten met een kopje koffie.
Zo is Hongarije op de strafbank van de Europese Unie beland op verdenking van het ernstig schenden van de basiswaarden van de Unie. Dat is niet voor niets. De coup op de onafhankelijkheid van de Hongaarse justitie is niet min. Politieke inmenging kreeg een vrijgeleide met onder meer een ‘omnibuswet’ die het makkelijk maakt voor de autoriteiten om elke uitspraak van een reguliere rechtbank aan te vechten bij het Grondwettelijk Hof dat nu volledig is aangesteld door de meerderheid in het Parlement. Een gesprek met Orbán over de blinddoek en weegschaal van vrouwe Justitia is dus zeker aan de orde. Onafhankelijke justitie is niet ‘partijpolitiek’ of ‘ideologisch’, het is een standaard die in menig verdrag is vastgelegd en vitaal is voor een gezonde samenleving.
Even vitaal is een tweede onderwerp dat minister-president Jambon best aansnijdt bij premier Orbán: onafhankelijke media en academische vrijheid. In november 2018 zette de Hongaarse regering een mediaholding op die 80% van de mediamarkt beheerst. Het hoeft geen betoog dat de kanalen onder die holding niet meteen een vrije en kritische blik werpen op de machthebbers. In 2019 versterkte de regering dan weer haar greep op de onderzoekscentra van de Hongaarse Academie voor Wetenschappen. En de Central European University werd het werken onmogelijk gemaakt in Boedapest.
Tot slot moeten beide heren het zeker ook hebben over het belang van vrijheid van vereniging. Onder de bedenkelijke vlag ‘Stop Soros’ liet Orbán wetgeving goedkeuren die rechtstreeks gericht is tegen organisaties die rechten van vluchtelingen en migranten verdedigen. Ook organisaties die fondsen uit het buitenland krijgen, zagen hun activiteiten gefnuikt door nieuwe wetten. Nieuwe ‘registratievereisten’ hebben duidelijk tot doel om het Hongaarse middenveld verder te muilkorven en te intimideren. Vele organisaties hangen sluiting of monsterboetes boven het hoofd.
Het handige is: er is alvast een evident aanknopingspunt om het over deze kwesties te hebben. De Vlaamse vertegenwoordiging in Boedapest steunde de voorbije jaren middenveldprogramma’s voor mensenrechteneducatie in Hongarije. Een duidelijk signaal dat ook een echo verdient in het gesprek tussen Jambon en Orbán. En nog een tip voor de minister-president: maak ook wat tijd voor een ontmoeting met vertegenwoordigers van het middenveld. Zij hebben ongetwijfeld interessante informatie voor de Vlaamse regeringsleider. Niet om het over ‘partijpolitiek’ of ‘ideologie’ te hebben, maar wel over de juridische slagkracht en universele waarden van mensenrechten, ook in Hongarije.
