Drie activisten vertellen waarom ze weigeren te zwijgen op oudere leeftijd
Deze week zitten de landen van de Verenigde Naties (VN) samen om een stap te zetten in de richting van een internationaal verdrag voor de mensenrechten van ouderen. Een uitgelezen kans om duidelijk te maken dat Amnesty International een wereld eist waarin mensenrechten een leven lang meegaan en waarin de stem van ouderen niet wordt genegeerd.
Ouderen over de hele wereld voeren actie om onze mensenrechten te verdedigen. Of ze nu vechten tegen klimaatverandering, opkomen voor LGBTI+ rechten of zich uitspreken tegen gedwongen verdwijningen: ze weigeren te zwijgen.
We vroegen drie oudere activisten om na te denken over hun ervaringen, de veranderingen waar ze actie voor voeren en hoe het ouder zijn hen motiveert een uniek perspectief geeft.
Cecile de Ryckel, 78 jaar, België
Cecile is een activiste die zich al haar leven lang inzet tegen racisme en klimaatverandering.
Waarom ben je activist geworden?
Tijdens een opvangcrisis in 2015 vingen mijn man en ik twee mensen op uit Ethiopië die in een stadspark sliepen. Ze vertelden ons dat ze in Ethiopië boeren waren en op kleine schaal voedsel verbouwden voor hun gezin. Het regende echter minder vaak en het werd steeds moeilijker om voedsel te verbouwen. Toen realiseerde ik me dat klimaatverandering een van de belangrijkste problemen in de wereld van vandaag was en dat het verstrekkende gevolgen zou hebben.
Kort daarna nam ik deel aan een burgerbijeenkomst om te bespreken hoe we klimaatverandering het best konden aanpakken en de CO2-uitstoot konden verminderen. We leerden hoe we mensen konden mobiliseren en ons gedrag konden veranderen. Ik sloot me aan bij het collectief Grootouders voor het Klimaat en begon actief op dit onderwerp te werken.
Voor welke verandering voeren jullie actie?
We realiseerden ons al snel dat banken en andere financiële instellingen door hun investeringen verantwoordelijk waren voor een groot deel van onze ecologische voetafdruk en vaak rechtstreeks projecten financierden die "koolstofbommen" bleken. Hoe konden wij, als ouderen, banken stimuleren om afstand te doen van fossiele brandstoffen? Op dat moment zijn we actie gaan voeren over het maken van weloverwogen keuzes die groene financiële investeringen ondersteunen.
Ik ben verbaasd over wat ik heb geleerd tijdens mijn leven als activist. Banken en hun investeringen hebben verstrekkende gevolgen voor de klimaatcrisis. We werken nu nauw samen met jongerenorganisaties om onze impact te versterken en onze impact te vergroten.
Waarom is dit onderwerp belangrijk voor jou als oudere?
We hebben een verantwoordelijkheid tegenover toekomstige generaties om deze uitdaging vandaag aan te pakken. Het heeft nu al ingrijpende gevolgen voor mensen van alle leeftijden. Ik herinner me dat we als kind grappen maakten en zeiden: “ouderen halen het einde van de winter niet”, maar tegenwoordig moeten we ons door de stijgende temperaturen helaas afvragen of sommige ouderen het einde van de zomer wel halen.
Onlangs zag ik hoe een groep oudere vrouwen een baanbrekende rechtszaak won waarin werd gesteld dat het zwakke klimaatveranderingsbeleid van de Zwitserse regering hun rechten had geschonden. Dit zal de klimaatzaak enorm vooruithelpen voor mensen van alle leeftijden.
Heeft het feit dat je een ouder persoon bent invloed op je activisme?
Ik heb het gevoel dat mijn jarenlange ervaring me helpt de beste weg voorwaarts te zien om de impact te bereiken die we willen. Wij ouderen kunnen de aandacht vestigen op deze kwesties - jongere mensen en de media zijn vaak geïnteresseerd in wat wij over de kwestie te zeggen hebben. Ik ben nu ouder, maar ik voel me nog steeds erg actief, creatief en gemotiveerd. We worden allemaal wel eens moe, maar het is duidelijk dat we nu actie moeten ondernemen.
Amina Musa, 72 jaar, Nigeria
Amina is een activiste voor de slachtoffers van het gewapend conflict in het noordoosten van Nigeria en hun families, inclusief degenen die onrechtmatig zijn gedood of vastgehouden.
Waarom ben je activist geworden?
Ik ben negen jaar geleden activist geworden toen Boko Haram ons dwong onze huizen te verlaten en we daardoor in kampen van de Nigeriaanse overheid moesten wonen. Het leger beschuldigde onze zonen onterecht dat ze banden hadden met Boko Haram. Ze werden geblinddoekt en gearresteerd, en onder onmenselijke omstandigheden vastgehouden. Ik had geen andere keuze dan actievoeren voor hun vrijlating. Als moeders kwamen we samen en begonnen we een beweging voor gerechtigheid.
Voor welke verandering voeren jullie actie?
We eisen dat alle mensen die onterecht vastzitten onmiddellijk worden vrijgelaten en dat de regering een onderzoek start naar de grove schendingen die we meemaken. Sommige van onze zonen zitten al meer dan tien jaar in de gevangenis. We hebben er genoeg van, we willen gerechtigheid.
Hoe heeft het feit dat je een ouder persoon bent je activisme beïnvloed?
Als oudere mensen worden we vaak in de steek gelaten en genegeerd door onze regeringen, enkel en alleen vanwege onze leeftijd. We worden buitenspel gezet bij overleg over onze gemeenschap. We worden weggestuurd omdat we zogezegd te oud zijn. Maar ik geef niet op vanwege mijn leeftijd. Soms kan ik als ouder persoon meer invloed hebben omdat mijn woorden voor sommigen in de samenleving meer gewicht hebben. Over het algemeen zou ik zeggen dat mijn leeftijd positief is als het gaat om mijn activisme.
Ik zeg tegen andere ouderen dat ze door moeten gaan met hun activisme en de uitdagingen aan moeten gaan, en dat ons activisme ook jongere mensen kan inspireren. Ik weet dat het niet gemakkelijk is, maar ons engagement is belangrijk. Leeftijd mag en zal ons er niet van weerhouden om onze samenleving vrij van onrecht te maken.
Juan Jacobo Hernández, 82 jaar, Mexico
Juan is een activist voor maatschappelijke kwesties en LGBTI+ bevrijding.
Waarom ben je activist geworden?
In 1960 maakte ik deel uit van Mexicaanse studentenbewegingen. Toen gebeurde Stonewall: Ik had in die tijd een vriend die in New York woonde en hij vertelde me dat ik het met eigen ogen moest komen zien. Ik was getuige van de eerste LGBTI+ opstand: de eerste keer dat holebi en transgender personen opstonden en de confrontatie met de politie aangingen.
Terug in Mexico begonnen we het Frente de Liberación Homosexual (Homo-bevrijdingsfront). Ik had veel geleerd over hoe we protesten zichtbaar konden maken en hoe we onze stem konden laten horen. Eindelijk was er een plek waar we actief konden zijn, waar we iets konden doen.
Voor welke verandering voer je actie?
Toen ik met mijn activisme begon, gebruikten we de term ‘mensenrechten’ niet – maar daar ging het eigenlijk wel altijd om. We hielden grote demonstraties tegen politieke onderdrukking, voor de afschaffing van de doodstraf en tegen beperkingen op sociaal protest. Vervolging door de overheid was in die tijd heel reëel en dichtbij – holebi en trans personen werden vervolgd, overvallen door de politie, afgeperst en in elkaar geslagen.
Telkens als we op straat kwamen, voelden we dat er iets ergs kon gebeuren. We vochten voor ons leven, voor onze veiligheid, voor ons recht om op straat te zijn zonder in elkaar geslagen, beroofd of vermoord te worden.
Waarom is deze kwestie belangrijk voor jou als oudere?
Oudere homoseksuele mannen in Mexico hebben soms moeite om bij elkaar te komen of om groepen te vinden waar ze zich bij kunnen aansluiten. Hier kunnen verschillende redenen voor zijn, waaronder het feit dat sommige nog niet uit de kast zijn gekomen bij hun familieleden.
Ik ben mijn hele leven activist gebleven. De aidsepidemie heeft de eerste fase van de homobevrijding in elkaar doen storten. Zoveel activisten stierven en toen ik ouder werd zag ik de noodzaak om mijn ervaring, kennis en waarden aan de jongere generatie door te geven. Sinds 1981 maak ik deel uit van Collective Sol, waar we werken aan het opbouwen en versterken van de capaciteit van kleine organisaties die werken aan de meest urgente LGBTI+ problemen van dit moment.
We hebben allemaal mensenrechten, maar we zijn ons er vaak niet van bewust. In onze gemeenschap hebben we vaak geen volledig begrip van wat burgerschap betekent en welke rechten we hebben. Mijn hele leven als activist heb ik geleerd dat door mensen te mobiliseren om hun rechten op te eisen, stap voor stap, beetje bij beetje, we echte verandering kunnen zien.
Heeft het feit dat je ouder bent invloed gehad op je activisme?
Door mijn leven als activist kan ik terugkijken en zeggen dat ik drie grote momenten in de LGBTI+ bevrijding heb meegemaakt. Als eerste het oprichten van politieke organisaties, we kwamen uit de schaduw en doorbraken de stilte. Ten tweede de HIV/AIDS epidemie, de manier waarop die een verbinding creëerde tussen LGBTI+ bevrijding en mensen met HIV, ongeacht of ze LGBTI+ waren. Deze verbinding was krachtig en dreef de beweging vooruit.
En in de afgelopen weken zagen we, wat ik beschouw als het derde grote moment, de goedkeuring van nationale wetgeving om bekeringstherapie te verbieden. Dit was het resultaat van een zeven jaar durende campagne. Het zal een grote impact hebben op de sociale perceptie van seksualiteit en genderidentiteit.
De trans beweging is op dit moment zo krachtig en zichtbaar campagne aan het voeren voor zaken die heel dicht bij hun dagelijks leven staan, omdat ze zo worden uitgesloten. Ik heb echt bewondering voor alle organisaties die de strijd voortzetten. Als oudere activist voel ik me bevoorrecht om te zien hoe deze jongere generaties reageren op nieuwe uitdagingen. Het is iets waar we in onze beweging nooit van durfden dromen toen we jong waren.