Doodstrafcijfers 2014: alarmerende stijging van het aantal terdoodveroordelingen
Amnesty International registreerde in 2014 bijna 500 meer doodsvonnissen dan in 2013. Dit komt voornamelijk door enorme stijgingen in Egypte en Nigeria. Dit staat te lezen in het vandaag verschenen doodstrafrapport.
"Landen die de doodstraf gebruiken om criminaliteit te bestrijden, bedriegen zichzelf en hun bevolking", zegt Lore Van Welden van Amnesty International Vlaanderen.
"De doodstraf is geen efficiënt middel tegen misdaad. Het is nog nooit bewezen dat de dreiging van een executie meer afschrikt dan een andere straf. Het is beschamend dat zo veel landen wereldwijd de doodstraf naar voor schuiven als mirakeloplossing tegen terrorisme en interne instabiliteit.”
Het doodstrafrapport vermeldt ook goed nieuws. In 2014 registreerde Amnesty minder executies dan in 2013 en verschillende landen hebben maatregelen genomen om de doodstraf in hun land af te schaffen. Ook op lange termijn is de trend duidelijk positief.
Top executerende landen
China voerde weer meer executies uit dan alle andere landen samen. Amnesty vermoedt dat er jaarlijks duizenden mensen geëxecuteerd en ter dood veroordeeld worden.
Het is echter onmogelijk om hier een betrouwbaar cijfer op te plakken omdat de doodstrafcijfers in China staatsgeheim zijn en de publiek beschikbare gegevens een zware onderschatting zijn van de realiteit.
De andere landen die de top vijf van meest executerende landen in 2014 aanvullen zijn:
- Iran (289 officieel aangekondigde executies en daarbij nog minstens 454 executies die niet officieel erkend zijn),
- Saoedi-Arabië (minstens 90),
- Irak (minstens 61),
- de Verenigde Staten (35).
Zonder rekening te houden met China, vonden in 2014 minstens 607 executies plaats. Vergeleken met de 778 executies in 2013 is dit een daling van meer dan 20%.
Executies werden in 2014, net als vorig jaar, uitgevoerd in 22 landen. Dit is een significante daling tegenover 1995, een jaar waarin Amnesty executies registreerde in 41 landen. Dit bevestigt de wereldwijde trend dat meer en meer landen afstand nemen van de doodstraf.
“De cijfers spreken voor zich – ooit zal de doodstraf tot het verleden behoren. De weinige overheden die nog executies uitvoeren moeten in de spiegel kijken en zich afvragen of ze nog lang het recht op leven willen blijven schenden in plaats van de rest van de wereld te vervoegen die deze wrede en onmenselijke straf al heeft afgeschaft,” zegt Lore Van Welden.
Bekijk de situatie per land op deze interactieve wereldkaart.
Staatsveiligheid
Over heel de wereld zijn er landen die de nationale veiligheid inroepen als argument voor de doodstraf. China, Pakistan, Iran en Irak executeerden in 2014 mensen die al dan niet terecht werden beschuldigd van terrorisme.
Na de gruwelijke aanslag vorig jaar van de Taliban op een school in Pesjawar voerde Pakistan, na een moratorium van 6 jaar, opnieuw executies uit. Zeven mensen werden in december geëxecuteerd en de overheid gaf aan dat honderden anderen die beschuldigd worden van “terrorisme” zullen volgen. In 2015 werden executies aan een hoog tempo voortgezet.
In China is de doodstraf onderdeel van de “Strike Hard” campagne die de onrust in de autonome Oeigoerse regio Xinjiang onder controle wil krijgen. De overheid executeerde er minstens 21 mensen die waren aangeklaagd voor aanslagen. Drie anderen werden ter dood veroordeeld tijdens een massaproces in een stadion met duizenden toeschouwers.
“In 2014 huiverde de wereld voor de afschuwelijke standrechtelijke executies die uitgevoerd werden door gewapende groepen zoals IS. Het is verschrikkelijk dat overheden zelf ook hun toevlucht zoeken tot executies om terreur en geweld te bestrijden,” zegt Lore Van Welden.
In landen zoals Noord-Korea, Iran en Saoedi-Arabië blijven overheden de doodstraf gebruiken om politieke dissidenten te onderdrukken.
Andere landen proberen met executies de criminaliteitscijfers te doen dalen. Jordanië beëindigde in december 2014 een acht jaar durend moratorium op de uitvoering van de doodstraf. Elf veroordeelde moordenaars werden toen geëxecuteerd. De Jordaanse overheid beweerde dat ze dit deed om de golf van gewelddadige criminaliteit te doen stoppen.
De Indonesische overheid kondigde in 2014 aan de openbare veiligheid te willen verbeteren door drugstrafficanten te executeren. In 2015 ging het land effectief over tot executies.
Piek in doodvonnissen
Er was een serieuze toename van het aantal geregistreerde terdoodveroordelingen in 2014. Tegenover vorig jaar is er een stijging van meer dan een vierde - van minstens 1.925 doodstraffen in 2013 naar minstens 2.466 in 2014. Dit is vooral veroorzaakt door recente ontwikkelingen in Nigeria en Egypte waar honderden mensen ter dood veroordeeld werden.
In Nigeria werden 659 doodstraffen geregistreerd in 2014. Een verhoging van meer dan 500 veroordelingen tegenover 2013 toen er 141 doodvonnissen werden uitgesproken. Militaire rechtbanken spraken doodvonnissen uit tegen een 70-tal soldaten die veroordeeld werden voor muiterij in de context van het gewapende conflict met Boko Haram.
In Egypte werden in 2014 minstens 509 mensen veroordeeld tot de dood, 400 meer dan het jaar voordien. Daarbij waren ook massadoodsvonnissen voor 37 mensen in april en voor 183 mensen in juni. De uitspraken volgden op oneerlijke massaprocessen.
Executiemethodes en strafbare feiten
In 2014 werden de volgende executiemethodes gebruikt: onthoofding, ophanging, dodelijke injectie en het vuurpeloton. Publieke executies werden uitgevoerd in Iran en Saoedi-Arabië.
Mensen werden ter dood veroordeeld voor een hele waaier aan misdrijven zonder dodelijke afloop zoals diefstal, drugsfeiten en fraude. Mensen werden zelfs ter dood veroordeeld voor daden die niet eens als een misdaad mogen worden beschouwd zoals ‘overspel’, ‘godslastering’ of ‘hekserij’. Ook vaag omschreven politieke ‘misdrijven’ werden als rechtvaardiging gebruikt om dissidenten terecht te stellen.