Dominicaanse politie foltert sekswerkers
2 juni was de internationale dag van de sekswerker en 26 juni is de internationale dag voor slachtoffers van foltering. Naar aanleiding van beide dagen en het rapport ‘If they can have her, why can’t we?’ dat Amnesty International op 28 maart 2019 lanceerde over de gendergerelateerdE foltering en mishandeling ten aanzien van vrouwelijke sekswerkers in de Dominicaanse Republiek, publiceren we dit artikel.
Dit onderzoek plaatst de stemmen van sekswerkers in het midden, deelt de genuanceerde realiteit van hun leven en brengt hun meningen onder de aandacht over hoe verandering teweeg gebracht kan worden. Amnesty International interviewde 46 Dominicaanse cisgender*- en transgendervrouwen en hield focusgroepen met 18 bijkomende sekswerkers. Ze werden gevraagd naar hun leven, hun opleiding, hun kindertijd, hun persoonlijke en professionele dromen, hun familiale relaties, werkomstandigheden, hun mening over het verkopen van seks, de maatschappelijke visie daarover en hun ervaringen met geweld en andere mensenrechtenschendingen. Daarnaast interviewde Amnesty ook overheidsvertegenwoordigers waaronder de politie en het parket, vrouwenorganisaties, ngo’s, academici en advocaten.
Toestemming
Het sleutelconcept dat Amnesty International gebruikt om een onderscheid te maken tussen mensenhandel, seksuele uitbuiting, seksueel geweld, gender-gerelateerd geweld enerzijds en sekswerk anderzijds is die van de toestemming. Er bestaat geen duidelijke definitie van ‘toestemming’ voor seks onder het internationaal recht. Amnesty International gebruikt deze term in de betekenis van het vrijwillige en het lopende akkoord om zich bezig te houden met een specifieke seksuele activiteit. Toestemmen om seks te hebben is niet toestemmen tot geweld. Sekswerkers, zoals eender wie, kunnen op elk moment hun toestemming intrekken of aanpassen om een seksuele activiteit aan te gaan en dit moet vanuit beide partijen (bijvoorbeeld klanten, potentiële klanten, derde partijen, politie, …) gerespecteerd worden. Waar de toestemming niet vrijwillig en voortdurend is, inclusief wanneer een verandering in de toestemming niet wordt gerespecteerd, spreken we over verkrachting en dat is een schending van de mensenrechten en moet worden beschouwd als een strafrechtelijk misdrijf.
Verkrachting door een staatsambtenaar is een vorm van foltering volgens het internationaal en regionaal recht. Dit rapport vergaart sterk bewijs dat duidt op het feit dat vrouwelijke sekswerkers in de Dominicaanse republiek regelmatig het mikpunt zijn van seksuele foltering en andere mishandeling door de politie. Dit is in strijd met het Dominicaanse grondwettelijk en strafrecht en het internationaal mensenrecht. De mishandelingen worden gezien als een straf voor het schenden van de maatschappelijk opgebouwde kijk op vrouwelijkheid, aanvaardbare seksualiteit en genderidentiteit en – expressie.
Machocultuur
Hoewel de wetgeving van de Dominicaanse Republiek de aan- en verkoop van seks tussen twee instemmende volwassenen niet als een misdaad beschouwt, zijn sommige aspecten van de organisatie daarvan dat echter wel. Dit criminaliseert sekswerkers, waardoor de politie hen willekeurig arresteert. Het maakt geweld en discriminatie mogelijk, met straffeloosheid tot gevolg.
De verzamelde getuigenissen in het Amnesty-rapport omschrijven hoe de handhavende macht keer op keer vrouwen verkracht, intimideert, slaat en verbaal mishandelt. Tien op vierentwintig cisgendervrouwen werden verkracht door politieambtenaren, vaak terwijl ze onder schot werden gehouden. De meeste transgendervrouwen zijn het slachtoffer van discriminerende - en gewelddadige acties die kunnen uitmonden in foltering of mishandeling, typisch gericht op hun genderidentiteit of - expressie. De interviews leggen de diepgewortelde seksistische machocultuur bij de Dominicaanse nationale politie bloot. Daarmee gepaard gaan de conservatieve religieuze waarden, het hevige sociale stigma en discriminatie ten aanzien van sekswerkers. Dat moedigt de politie aan om illegaal hun macht te misbruiken en de vrouwelijke sekswerkers te straffen als een vorm van sociale controle.
In dit rapport koos Amnesty International ervoor om transgendervrouwen expliciet in het onderzoek te betrekken. Zoals in vele landen wereldwijd zijn ook Dominicaanse transgendervrouwen stevig vertegenwoordigd in het sekswerk door het extreme stigma, discriminatie in de maatschappij en het gebrek aan toegang tot de officiële arbeidsmarkt. Historisch gemarginaliseerd door sommige feministische en vrouwenorganisaties ervaren transgendervrouwen, net als hun cisgendertegenhangers, extreem geweld met betrekking tot hun genderidentiteit. Het onderzoek toont aan dat vrouwelijke sekswerkers met veelvoudige identiteiten, zoals transgendervrouwen, een meer uitgesproken uitsluiting ervaren en een groter risico lopen op foltering door de overheid en door individuen.
'VERDIENDE LOON’
Velen van die mensenrechtenschendingen geven de indruk aan alle vrouwen in het sekswerk dat de overheid en de maatschappij hen als minder menselijk aanziet en dat ze daarom het geweld tegen hen ‘verdienen’. Straffeloosheid voor deze schendingen komt zo vaak voor en normaliseert daardoor gender-gerelateerde foltering en andere mishandelingen door de autoriteiten, alsook soms door slachtsoffers zelf. In het nalaten van de statelijke verplichting om vrouwen te beschermen tegen het geweld van hun klanten en de bredere maatschappij, faalt niet alleen de staat in zijn verplichting maar wordt de staat ook een rechtstreekse dader. De klachten aangebracht door de sekswerkers worden zelden serieus genomen door de autoriteiten. Daarbij slagen de Dominicaanse autoriteiten er niet in om grondig onderzoek te plegen en herstelmaatregelen te voorzien voor deze mogelijke gevallen van foltering en andere mishandelingen, zoals het internationaal recht vereist.
BESCHERM DEZE VROUWEN
Sinds het midden van de jaren tachtig doken er Dominicaanse sekswerkorganisaties op in antwoord op de geconcentreerde aids-epidemie in hun gemeenschap. Sindsdien roepen zij op om een betere bescherming tegen mensenrechtenschendingen. De Dominicaanse Republiek heeft stappen ondernomen om de samenlopende epidemieën van geweld tegen vrouwen en aids aan te pakken. Echter is de staat gestopt om verder wettelijke en beleidsmatige hervormingen door te voeren die vrouwelijke sekswerkers beschermen, vaak vrouwen met veelvoudige discriminerende identiteiten, tegen extreem geweld dat zij ondergaan.
Daarom formuleert Amnesty International in zijn rapport sterke aanbevelingen naar de President, naar het Parlement, naar het bureau van de Openbare Aanklager en naar de directeur van de Nationale politie. Amnesty International vraagt aan de overheid om concrete maatregelen te nemen om deze vrouwen te beschermen tegen gender-gerelateerde foltering en mishandeling inclusief de goedkeuring van een anti-discriminatie wet om geïnstitutionaliseerde en maatschappelijke discriminatie van sociaal gemarginaliseerde groepen tegen te gaan.
*Cisgender:duidt op personen die niet transgender zijn. Meer info over terminologie bij Transgender Infopunt.
