De Ierse abortuswetgeving onder de loep
De abortuswetgeving in Ierland is zeer restrictief. Een vrouw die in Ierland abortuspillen inneemt, riskeert meer dan 10 jaar gevangenisstraf. Enkel een vrouw wiens leven in gevaar is, kan er wettelijk abortus laten plegen.
Daarom reizen er gemiddeld 12 vrouwen per dag naar het buitenland om een abortus te laten uitvoeren. Wie die middelen niet heeft, krijgt geen toegang tot de noodzakelijke medische hulp. Op 24 september protesteren we in Brussel tegen deze draconische abortuswetgeving, die het leven van vrouwen in gevaar brengt. Doe mee en toon je solidariteit met onze Ierse zussen die vechten voor autonomie over hun eigen lichaam!
Gestigmatiseerd, gecriminaliseerd en gediscrimineerd
Vandaag kan een vrouw in Ierland enkel abortus laten plegen als ze in levensgevaar is. In andere gevallen zoals verkrachting, incest of ongeplande zwangerschap is dit niet wettelijk. Er zijn twee opties om een zwangerschap te beëindigen: de zwangere vrouw kan abortuspilletjes bestellen; illegaal, of ze kan naar een land reizen waar abortus wel wettelijk is; legaal. De eerste optie lijkt gemakkelijk: de pilletjes zijn goedkoop en er is geen medische ingreep nodig. Maar het is illegaal, dus riskeren vrouwen die abortuspillen innemen een gevangenisstraf van meer dan tien jaar, alsook de dokter die de pillen voorschrijft. De meest gebruikte optie is dan maar een dure reis naar het Verenigd Koninkrijk. Deze praktijk discrimineert een hele groep vrouwen die deze reis niet kunnen betalen. Door deze controversiële wetgeving worden vrouwen die abortus willen plegen gestigmatiseerd, gecriminaliseerd en gediscrimineerd. Daarbovenop worden de vrouwen na de medische ingreep vaak al snel terug naar huis gestuurd, waar ze niet kunnen terugvallen op degelijke medische hulp of begeleiding.
#twowomentravel
Een actueel voorbeeld van de abortusproblematiek in Ierland haalde deze zomer nog het nieuws. Onder de hashtag #twowomentravel brachten twee Ierse vrouwen op Twitter verslag uit van hun trip naar het Verenigd Koninkrijk. Zo toonden ze zeer expliciet de schrijnende toestand waarin Ierse vrouwen abortus moeten ondergaan. Dit lokte heel wat reacties uit. Als politiek drukkingsmiddel op premier Enda Kerry was deze actie wel raak.
Ook Amnesty International trekt ten strijde tegen de abortuswetgeving in Ierland. Zo lanceerde Amnesty Ierland vorig jaar het rapport She is not a criminal: the impact of Ireland’s abortion law. Door pakkende getuigenissen trekt deze campagne aan de alarmbel omdat de huidige wetgeving de mensenrechten van vrouwen in Ierland schendt. Geen enkele vrouw zou het recht op gezondheidszorg ontzegd mogen worden, maar de abortuswetgeving in Ierland brengt het leven van zwangere vrouwen in gevaar.
Inbreuk op de mensenrechten
Amanda Mellet ontdekte tijdens haar zwangerschap dat haar ongeboren kind een foetale afwijking had en hoe dan ook ging sterven; in de baarmoeder of kort na de geboorte. Toch werd haar een abortus geweigerd en moest zij naar het Verenigd Koninkrijk reizen om abortus te plegen. Ierland werd in 2016 veroordeeld door de Mensenrechtencommissie van de VN voor het schenden van Amanda Mellets recht op vrijheid van wrede, onmenselijke en denigrerende behandeling, alsook voor de schending op haar recht op privacy (artikel 5 en artikel 12). Hoe komt het dan dat Ierland niet verplicht wordt zijn wet aan te passen?
Het mensenrechtenkader is zeer veelzijdig. Het recht op abortus staat nergens letterlijk beschreven, wegens voor veel landen nog te controversieel, maar we kunnen het onrechtstreeks in verschillende verdragen terugvinden. In de praktijk zijn sommige rechten makkelijker afdwingbaar dan andere. Verschillende verdragen worden dan ook nog eens geïmplementeerd door verschillende instanties. De Universele Verklaring van de Rechten van de Mens is daarbovenop ook niet juridisch bindend, maar wordt wel als basis gebruikt voor veel nationale grondwetten en is een belangrijke juridische standaard.
Er zijn dus heel wat mogelijkheden, valkuilen en verschillende documenten ter beschikking. Ierland maakt zich bij enkele partners in de internationale gemeenschap niet populair met zijn abortuswetgeving, maar kan steeds terugvallen op zijn nationale soevereiniteit waarin er in de grondwet geschreven staat dat abortus enkel is toegestaan als het leven van de vrouw in gevaar is. De definitie vanaf wanneer een vrouw zich in een levensbedreigende situatie bevindt is ook voor interpretatie vatbaar. Sommige wetten kunnen op een zeer verschillende manier geïnterpreteerd worden.
Een blik op de toekomst
Amnesty International publiceerde in maart 2016 de resultaten van een grote opiniepeiling in Ierland in februari over de abortuswetgeving. Daaruit bleek dat 63% van de ondervraagden vond dat de Ierse regering de abortuswetgeving moet herbekijken en toegankelijker maken. De overgrote meerderheid participanten vond vooral dat abortus toegankelijker en gedecriminaliseerd moet worden. Het viel ook op dat bijna iedereen effectief een mening had over de kwestie, wat bewijst dat het onderwerp er echt wel leeft. De resultaten van de opiniepeiling van Amnesty International en het Rode Kruis van februari 2016 vind je HIER.
Ondanks het feit dat zoveel inwoners van Ierland en internationale organisaties vinden dat de abortuswetgeving moet aangepast worden, zullen we nog even moeten wachten op een progressievere wetgeving. De Ierse grondwet kan namelijk enkel door een volksraadpleging worden aangepast en die vindt pas plaats in 2018. We hebben dus nog twee jaar de tijd om campagne te voeren. Betoog mee op zaterdag 24 september en toon je solidariteit met onze Ierse zussen die vechten voor autonomie over hun eigen lichaam!
Vind HIER meer informatie over “Repeal the 8th BXL” op 24 september 2016.
Bronnen
Danneels, M. (2016). Wordt abortus legaal in Ierland? Gepubliceerd op 27/07/2016 in Knack Magazine.
Browaeys, L. (2015). Analyse van de uitdagingen in de advocacy voor seksuele en reproductieve gezondheid en rechten tijdens de 47e commissie over bevolking en ontwikkeling. Universiteit Gent vakgroep Conflict & Development Studies.
Haeck, Y. (2015). Notities uit hoorcollege Human Rights in Development Countries. Universiteit Gent.
#TwoWomenTravel https://twitter.com/TwoWomenTravel
Irish Family Planning Association. https://www.ifpa.ie/Hot-Topics/Abortion/International-Human-Rights-Observations-on-Abortion-in-Ireland
Amnesty International: https://www.amnesty.org/en/latest/news/2016/03/irish-public-want-expanded-access-to-abortion-to-be-a-political-priority-for-incoming-government/